Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και, κατ’ επέκταση, το Υπουργικό Συμβούλιο αντιλήφθηκαν, επιτέλους, τον βαρυσήμαντο ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς όσον αφορά την πάταξη της διαφθοράς στον τόπο μας και, με πρόσφατη απόφασή τους, άναψαν το πράσινο φως για την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού στην Αρχή. Ωστόσο, με βάση την απόφαση που λήφθηκε, τον τελευταίο λόγο για το μόνιμο προσωπικό της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς θα έχει η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ), δηλαδή οι διορισμένοι του Προέδρου και των κομμάτων και όχι η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς.
Τελικά δεν θα είναι εντελώς ανεξάρτητη η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς καθώς για το προσωπικό της τον τελικό λόγο θα έχει η ΕΔΥ μέσω των χρονοβόρων διαδικασιών που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία, όπου οι αποφάσεις της εγκλωβίζονται στα δικαστήρια για χρόνια λόγω της αμφισβήτησής τους.
Οι προσλήψεις και η ΕΔΥ
Με το νομοσχέδιο που ενέκρινε πρόσφατα το Υπουργικό Συμβούλιο και κατατέθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή για ψήφιση, προβλέπεται ότι η Συμβουλευτική Επιτροπή που θα προτείνει στην ΕΔΥ τους υποψήφιους για πρόσληψη στο Γραφείο της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς (Αρχή), θα απαρτίζεται από τον επικεφαλής της Αρχής κατά της Διαφθοράς, επίτροπο Διαφάνειας Χάρη Πογιατζή, και τα τέσσερα μέλη της Αρχής. Τι ακριβώς θα κάνουν; Θα επιλέγουν τους υποψήφιους που πληρούν τα προσόντα, αλλά ώς εκεί. Δηλαδή, μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων για πρόσληψη, θα συνεδριάζουν ο επικεφαλής και τα μέλη της Αρχής κατά της Διαφθοράς, ως Συμβουλευτική Επιτροπή, με σκοπό να εξετάσουν τις αιτήσεις των υποψηφίων, να αξιολογήσουν τα προσόντα τους και, με βάση τα κριτήρια (π.χ. ακαδημαϊκά προσόντα, πείρα, πρόσθετα προσόντα), να καταρτίζουν πίνακα κατάταξης των υποψηφίων, τον οποίον θα θέτουν ενώπιον της ΕΔΥ για να επιλέξει τους υποψήφιους προς διορισμό.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο επίτροπος Διαφάνειας και τα μέλη της Αρχής κατά της Διαφθοράς, κατά τη συζήτηση των κανονισμών λειτουργίας της Αρχής στη Βουλή ζήτησαν να τους δοθεί η εξουσία να προσλαμβάνουν το δικό τους προσωπικό, με δικές τους διαδικασίες που θα περιλαμβάνουν γραπτές εξετάσεις και συνεντεύξεις. Ωστόσο, το αίτημα της Αρχής να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το δικό της προσωπικό συνάντησε σθεναρή αντίσταση, με το υπουργείο να υποδεικνύει ότι οι όποιες προσλήψεις θα πρέπει να γίνονται μέσω της ΕΔΥ. «Η Αρχή είναι ανεξάρτητη και το είδος των υποθέσεων που επιλαμβάνεται επιβάλλει την εχεμύθεια και, γι’ αυτόν τον λόγο, θέλουμε να προσλαμβάνουμε εμείς οι ίδιοι τα άτομα και όχι να μας τα στέλνουν», δήλωσε, μεταξύ άλλων, ο επίτροπος Διαφάνειας, Χάρης Πογιατζής.
Με έναν μόλις μόνιμο υπάλληλο
Η Αρχή κατά της Διαφθοράς συστάθηκε με νόμο στις 4 Μαρτίου 2022, ενώ η ανάληψη των καθηκόντων του επιτρόπου Διαφάνειας και των τεσσάρων μελών της Αρχής έγινε στις 8 Ιουλίου 2022. Μέχρι και σήμερα, η Αρχή εξακολουθεί να υπολειτουργεί λόγω έλλειψης προσωπικού.
Ενώπιον της Αρχής υποβλήθηκαν μέχρι σήμερα πέραν των 500 καταγγελιών, ενώ καλείται να εφαρμόσει και τη νομοθεσία για τον έλεγχο του λόμπι. Σύμφωνα με τον επίτροπο Διαφάνειας, ο απαιτούμενος αριθμός προσωπικού για την επιτέλεση του έργου της Αρχής υπολογίζεται σε περίπου 25 πρόσωπα. Σήμερα, το προσωπικό της Αρχής δεν υπερβαίνει τα 10 άτομα, ενώ διαθέτει μόλις έναν μόνιμο υπάλληλο, τον κλητήρα.
Πλήρη ανεξαρτησία
Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης θα εξεταστεί από την Επιτροπή Νομικών της Βουλής στις 8 του μήνα, μαζί με την πρόταση νόμου του βουλευτή του ΔΗΣΥ, Δημήτρη Δημητρίου. Ο τελευταίος εισηγείται την τροποποίηση του περί Σύστασης και Λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμου, ώστε να καταστεί η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Για να αποφασίζει, μεταξύ άλλων, για τον προϋπολογισμό της αλλά και για το προσωπικό της.
Ειδικότερα, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις προβλέπονται, μεταξύ άλλων, θέματα που άπτονται του διορισμού του προσωπικού της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς από την ίδια την Αρχή, του καταρτισμού του προϋπολογισμού της, της ίδρυσης Ταμείου της Αρχής, καθώς και της παροχής δυνατότητας στην Αρχή να εκδίδει κανονισμούς για επιμέρους θέματα που αφορούν τη λειτουργία της, κατόπιν σχετικής έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου και αφού αυτοί υποβληθούν στη Βουλή για ψήφιση.
Σύμφωνα με τον κ. Δημητρίου, «οι προτεινόμενες ρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, καθότι παρέχουν στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς τα κατάλληλα νομοθετικά εργαλεία για την εύρυθμη λειτουργία της και προς επίρρωση του έργου που επιτελεί».
Αγορά υπηρεσιών για έρευνες
Μέσα από το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και την πρόταση νόμου του Δημήτρη Δημητρίου διασφαλίζεται ότι, η Αρχή κατά της Διαφθοράς θα έχει τη δυνατότητα να συνάπτει συμβάσεις για αγορά υπηρεσιών. Όλες οι έρευνες της Αρχής πραγματοποιούνται από λειτουργούς Επιθεώρησης στη βάση συμβάσεων αγοράς υπηρεσιών. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, οι λειτουργοί Επιθεώρησης θα πρέπει να είναι πρόσωπα «εγνωσμένης και εξειδικευμένης πείρας στους τομείς εξέτασης και αξιολόγησης πληροφοριών και δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα». Επειδή η Αρχή διεξάγει έρευνες σε όλους τους τομείς, μπορούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον άτομα από ποικίλες ειδικότητες. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθοι κλάδοι: Νομικά, Λογιστική, Οικονομικές ή Εμπορικές Επιστήμες, Αρχιτεκτονική, ειδικότητες της Μηχανικής Επιστήμης, Επιστήμη Ηλεκτρονικών Υπολογιστών ή/και Πληροφορικής, Ιατρική, Φαρμακευτική κ.ά. Όσοι και όσες ενδιαφέρονται υποβάλλουν σχετική αίτηση στην Αρχή κατά της Διαφθοράς και εφόσον διαθέτουν τα προσόντα και την απαιτούμενη εμπειρία, περιλαμβάνονται σε κατάλογο από τον οποίο η Αρχή επιλέγει ανάλογα με το είδος της καταγγελίας και τον βαθμό δυσκολίας της.
Οι αμοιβές που προσφέρονται στους λειτουργούς Επιθεώρησης καθορίζονται με βάση τα πρόσωπα που επιλέγονται να αναλάβουν τις έρευνες, την επιστημονική τους κατάρτιση και εξειδίκευση, τον βαθμό δυσκολίας της εκάστοτε έρευνας, καθώς και το κατά πόσο προέρχονται από το εξωτερικό.
Οι ξένοι ερευνητές επιλέγονται για να διερευνήσουν καταγγελίες που στρέφονται εναντίον νυν και πρώην κρατικών αξιωματούχων για έναν και μοναδικό λόγο: να μην αμφισβητηθούν από κανέναν τα πορίσματα των ερευνών τους.
