Για τη μάστιγα των παράνομων σκυβαλότοπων σε όλη την έκταση της κυπριακής υπαίθρου, οι οποίοι εκτός από την περιβαλλοντική υποβάθμιση συνιστούν κύρια αιτία πρόκλησης πυρκαγιών, έχει διαπιστωθεί ότι μία επαναλαμβανόμενη απάντηση των κοινοτικών συμβουλίων, κάθε φορά που βρίσκονται εκτεθειμένα μετά από μία πυρκαγιά (σε αυτά ανήκει σύμφωνα με τον Νόμο η ευθύνη απομάκρυνσης και καθαρισμού), είναι η απουσία πράσινου σημείου στην περιοχή τους. Για αυτόν τον λόγο, μετά από σειρά διαβουλεύσεων με θέμα τη μείωση των πυρκαγιών από τις παράνομες απορρίψεις, μεταξύ του Τμήματος Περιβάλλοντος και των εμπλεκόμενων, η Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου αρχικά ζήτησε όπως δημιουργηθούν προσωρινά πράσινα σημεία σε κάθε κοινότητα, διευκολύνοντας τους κατοίκους να αποθέτουν με ασφάλεια υλικά όπως ξυλεία, πλαστικά ή ηλεκτρικές συσκευές, μέχρις ότου αυξηθεί το δίκτυο των πράσινων σημείων που διαχειρίζεται το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων. Ειδικότερα, με την ευθύνη της κοινότητας, σε κάθε προσωρινό πράσινο σημείο θα τοποθετηθούν κάδοι αποκομιδής μπάζων (σκιπ), για απόθεση των απορριμάτων.
Πρόσφατα στάλθηκε από το Τμήμα Περιβάλλοντος και την Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου σχετική επιστολή προς όλες τις κοινότητες της Κύπρου, για να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για δημιουργία προσωρινού πράσινου σημείου, όπως ανέφερε στον «Π» ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, Θεόδουλος Μεσημέρης. Για τον προϋπολογισμό του 2026 προωθούν, είπε, σχετικό κονδύλι. Την ίδια ώρα διευκρίνισε ότι δεν θα είναι υποχρεωτική η δημιουργία ενός τέτοιου σημείου για κάθε κοινότητα, καθώς δεν μπορούν να τους το επιβάλουν. «Όμως πλέον κανένας κοινοτάρχης δεν θα μπορεί με πρόφαση την απουσία πράσινου σημείου στην περιοχή να δικαιολογεί την παρουσία παράνομου σκυβαλλότοπου», είπε με νόημα.
Πονοκέφαλο για τις δυνάμεις πυρόσβεσης, αποτελούν οι παράνομοι σκυβαλότοποι, που ανέρχονται σε εκατοντάδες και συνιστούν κύρια αιτία πυρκαγιάς. Βάσει καταγραφής του Τμήματος Περιβάλλοντος, οι παράνομοι σκυβαλότοποι παγκυπρίως είναι τουλάχιστον 450.
Στον απόηχο παραδοχής αδυναμιών
Η απόφαση αυτή λαμβάνεται στον απόηχο της παραδοχής του Τμήματος Περιβάλλοντος στη Βουλή (3 Σεπτεμβρίου 2025) για αδυναμίες εφαρμογής της νομοθεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις στο επίπεδο των ελέγχων. Ο κ. Μεσημέρης απέδωσε αυτές τις δυσκολίες κυρίως στην έξαρση της παρανομίας. Παράλληλα αναφέρθηκε σε πραγματικότητες που πρέπει να ξεπεράσουν, όπως η αδυναμία να καλύπτουν με ελέγχους 24 ώρες το 24ωρο και εφτά μέρες την εβδομάδα όλο το φάσμα των παράνομων απορρίψεων. Επίσης τόνισε ότι ο κλάδος των επιθεωρητών αριθμεί μόλις 13 άτομα, γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά την αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας. Ανέφερε ότι γίνονται προσπάθειες για ενίσχυση της στελέχωσης, ενώ υπάρχει συνεργασία με την Αστυνομία για τους ελέγχους. Μάλιστα τόνισε την αξιοποίηση των επιθεωρητών των τοπικών αρχών. Όπως εξήγησε, το Τμήμα εκπαίδευσε 177 επιθεωρητές κοινοτήτων, οι οποίοι άρχισαν να στέλνουν εξώδικα στο Τμήμα. Ο διορισμός τους ήταν η προϋπόθεση για να ενταχθούν οι κοινότητες στην παγκύπρια εκστρατεία καθαρισμού και να λάβουν τη σχετική χρηματοδότηση από το Τμήμα. Σε αυτό το πλαίσιο ενεργειών εντάσσεται η απόφαση για αύξηση των πράσινων σημείων, αν είναι δυνατόν, ένα σε κάθε κοινότητα.
Ο σχεδιασμός του Τμήματος Περιβάλλοντος περιλαμβάνει την ενίσχυση των επιθεωρητών. Σε αυτήν την προσπάθεια θέλουν να εντάξουν όλους τους φορείς που μπορούν να βοηθήσουν. Εκτός από τους επιθεωρητές της τοπικής αυτοδιοίκησης και την Αστυνομία, έχουν ήδη δρομολογήσει συζήτηση του θέματος και για ένταξη άλλων φορέων, όπως οι θηροφύλακες της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, σε ωράρια που μπορούν να δίνουν πληροφόρηση. Σε σχέση με το ύψος των προστίμων το Τμήμα Περιβάλλοντος εκεί που μπορεί επιβάλλει το μέγιστο πρόστιμο των 20.000 ευρώ.
Κάλεσμα για αναθεώρηση της κρατικής πολιτικής
Το ζήτημα της αδυναμίας του κράτους να πατάξει τους παράνομους σκυβαλότοπους ανακινήθηκε μετά από δύο εβδομάδες στη Βουλή (18 Σεπτεμβρίου), με αφορμή τη συζήτηση για τη μεγάλη πυρκαγιά στη Λεμεσό. Συγκεκριμένα, τον προβληματισμό του για τον τρόπο που αντιμετωπίζει το κράτος το πρόβλημα εξέφρασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου. Σημειώνοντας ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος διέθεσε ένα μεγάλο κονδύλι για να γίνουν καθαρισμοί και περίπου μόνο το ένα τρίτο των κοινοταρχών έχει συνεργαστεί μέχρι σήμερα, ώστε να διαφανεί ότι η πρακτική του να δίνουμε λεφτά στις κοινότητες δεν εφαρμόστηκε στην πράξη, πρότεινε πιο δραστικά μέτρα, όπως να αναλάβει κεντρικά η κυβέρνηση να κάνει τους καθαρισμούς και να δουν με το Γραφείο Επιτρόπου Προσωπικών Δεδομένων με ποιον τρόπο θα μπορέσουν να εντοπίζουν ποιοι πετάνε, κατά παράβαση της νομοθεσίας. «Αλλά και να δούμε γιατί επιλέγουν να τα πετάνε, ποιες επιλογές έχουν. Για παράδειγμα, ένα χωριό πραγματικά έχει επιλογές για να μεταφέρει τα αντικείμενα που δεν χρειάζεται; Έχουμε την ευθύνη ως κράτος να προσφέρουμε αυτές τις υπηρεσίες και τους σχεδιασμούς», τόνισε.
