Ένα «ξέφραγο αμπέλι» είναι μέχρι σήμερα το πεδίο συμμετοχής εθελοντικών ομάδων σε κρίσεις όπως οι πυρκαγιές, λόγω τη απουσίας ενός οργανωμένου και θεσμοθετημένου πλαισίου. Αυτό διαφαίνεται για άλλη μία φορά μέσα από την απάντηση του υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου, ημερομηνίας 21 Οκτωβρίου, προς τον βουλευτή του ΔΗΣΥ στην εκλογική περιφέρεια Αμμοχώστου, Νίκο Γεωργίου. Συγκεκριμένα στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος για τον κρίσιμο ρόλο των εθελοντών, «πόσες εθελοντικές οργανώσεις ανταποκρίθηκαν στις πρόσφατες εκκλήσεις για εθελοντική συμμετοχή, ειδικά κατά την πρόσφατη πυρκαγιά στην επαρχία Λεμεσού; Ποια ήταν η φύση της συμμετοχής τους;», ο υπουργός παραδέχεται ότι «η Πολιτική Άμυνα δεν κατέχει στοιχεία για το σύνολο των εθελοντικών οργανώσεων οι οποίες συμμετείχαν στην πρόσφατη πυρκαγιά στην επαρχία Λεμεσού».
Διαβάστε επίσης: Σύμπραξη για την επόμενη μέρα των εθελοντών – Συμφώνησαν ΥΠΕΣ και Χαραλαμπίδου
Το βλέμμα στο επόμενο καλοκαίρι
Ωστόσο ο κ. Ιωάννου αναφέρεται στις ενέργειες που γίνονται για να αλλάξει η εικόνα. Συγκεκριμένα τονίζει ότι στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης της Πολιτικής Άμυνας, είναι υπό εξέλιξη νομοσχέδιο και σχετικοί κανονισμοί για την ανάληψη της εποπτείας και διαχείρισης των εθελοντικών οργανώσεων και την τήρηση Μητρώου Εθελοντικών Οργανώσεων από την Πολιτική Άμυνα, αρμοδιότητα την οποία είχε στο παρελθόν ο Επίτροπος Εθελοντισμού. Εδώ προφανώς αναφέρεται στην απόφαση της περασμένης Τετάρτης (22 Οκτωβρίου) για συνένωση της πρότασης νόμου της βουλεύτριας του ΑΚΕΛ Ειρήνης Χαραλαμπίδου και του υπό επεξεργασία κειμένου της Πολιτικής Άμυνας σε ένα ολοκληρωμένο κείμενο, το οποίο θα κατατεθεί στις αρχές Νοεμβρίου ως τελική πρόταση στη Βουλή των Αντιπροσώπων από την κα Χαραλαμπίδου, με στόχο να είναι όλα έτοιμα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.
3 κατηγορίες εθελοντικών ομάδων, η μία επικίνδυνη
Πάντως εδώ αξίζει να ανοίξουμε μία μεγάλη παρένθεση, για να αναφέρουμε ότι όσον αφορά το πεδίο της πυρόσβεσης στις μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων δρουν τρεις κατηγορίες εθελοντών, όπως δήλωσε από την πλευρά του στον «Π» πηγή από τον κύκλο των πιστοποιημένων εθελοντικών ομάδων, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τη μία από αυτές εξαιρετικά επικίνδυνη. Είναι οι πιστοποιημένες ομάδες εθελοντών, οι οποίες μέχρι σήμερα υπάγονται είτε στην Πυροσβεστική είτε στο Τμήμα Δασών και δρουν σε πλήρη συνεργασία μαζί τους. Διαθέτουν τον αναγκαίο και σωστό εξοπλισμό, όπως και στολές. Τόσο τα οχήματά τους όσο και οι στολές τους φέρουν σήμανση.
Υπαρχει μία δεύτερη κατηγορία, στην οποία ανήκουν κυρίως κάτοικοι των κοινοτήτων, οι οποίοι σπεύδουν να βοηθήσουν, πολλές φορές με τα οχήματα και τα εργαλεία τους. Συχνά είναι σωτήριες οι επεμβάσεις τους, διότι είναι πολύ καλοί γνώστες των περιοχών της κρίσης και ενδιαφέρονται σε μεγάλο βαθμό για αυτές. Αυτοί χρειάζονται στήριξη, ενίσχυση και εκπαίδευση από την Πολιτεία, όπως τονίζει.
Στο ενδιάμεσο αυτών των δύο κατηγοριών, τοποθετεί μία τρίτη, την οποία χαρακτηρίζει εξαιρετικά επικίνδυνη. Πρόκειται για εθελοντικές ομάδες, στις οποίες ενδεχομένως ένα ή δύο μέλη να έλαβαν στο παρελθόν εκπαίδεση και πιστοποίηση από κυβερνητική υπηρεσία πυρόσβεσης ή και καθόλου. Συνήθως σπεύδουν στις πυρκαγιές χωρίς στολές και με πολιτικά οχήματα, τα οποία δεν φέρουν σήμανση. Ενεργούν άτακτα και κατά το δοκούν, χωρίς τις οδηγίες κρατικών υπηρεσιών πυρόσβεσης. Απορίας άξιο είναι εάν στο κείμενο της πρότασης νόμου που θα κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή πριν τον Μάιο, υπάρξει πρόνοια περιορισμού του φαινομένου μέσω μέτρων, όπως η επιβολή ποινών.
Οικίες στη Μαλιά μετά την πυρκαγιά. Η κοινότητα την Τετάρτη 23 Ιουλίου γύρω στις 14:10 ζήτησε βοήθεια για εκκένωσή της, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών.
70 εθελοντές της Πολιτικής Άμυνας για εκκένωση της Μαλιάς
Επιστρέφοντας στην απάντηση του υπουργού Εσωτερικών προς τον βουλευτή του ΔΗΣΥ για την πρόσφατη πυρκαγιά στη Λεμεσό, βλέπουμε αναφορά στη συμμετοχή εθελοντών οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Πολιτικής Άμυνας σύμφωνα με τους περί Πολιτικής Άμυνας (Γενικούς) Κανονισμούς του 1997 έως 2017.
«Σας ενημερώνω ότι με την κλήση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο Κέντρο Ελέγχου Επιχειρήσεων της Πολιτικής Άμυνας για την πυρκαγιά στην Κοινότητα Μαλιά την Τετάρτη 23/7/2025 γύρω στις 14:10 όπου ζήτησε βοήθεια για εκκένωσή της, άμεσα ενεργοποιήθηκε το Ειδικό Εθνικό Σχέδιο “ΠΟΛΥΒΙΟΣ” της Πολιτικής Άμυνας που αφορά σε εκκένωση κατοικημένων περιοχών και κλήθηκαν εθελοντές να ανταποκριθούν και να υποστηρίξουν το έργο της Πολιτικής Άμυνας. Ο συνολικός αριθμός των εθελοντών της Πολιτικής Άμυνας που ενεπλάκησαν στο περιστατικό ανήλθε στους 70. Να σημειωθεί ότι λόγω του μεγέθους του περιστατικού η ανταπόκριση ήταν από εθελοντές ανά το παγκύπριο», σημειώνει ο κ. Ιωάννου.
Παράλληλα ενημερώνει ότι ως προς τη φύση της συμμετοχής των εθελοντών, αυτή ήταν ποικίλη και περιλάμβανε ανάμεσα σε άλλα την εκκένωση κοινοτήτων, την κατάσβεση πυρκαγιών, την επιτήρηση για τυχόν αναζωπυρώσεις με την χρήση Drones και με περιπολίες, τη δημιουργία χώρων προσωρινής φιλοξενίας, την παροχή πρώτων βοηθειών, τη σίτιση και διανομή τροφίμων, τη στελέχωση των Κέντρων Ελέγχου Επιχειρήσεων, την ενημέρωση του πληθυσμού για τη συμπλήρωση εντύπων για στέγαση των πυρόπληκτων.
Ο εξοπλισμός
Για το δεύτερο υποερώτημα του βουλευτή, «ποιος είναι ο υπάρχων εξοπλισμός που διαθέτει η Πολιτική Άμυνα για την υποστήριξη των εθελοντών και των δυνάμεων πολιτικής προστασίας», ο υπουργός απαντά ότι καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αναγκών και συμπεριλαμβάνει μέσα επικοινωνίας, ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό, μέσα πρώτων βοηθειών, εξειδικευμένο εξοπλισμό πυρόσβεσης (αντλίες πυρόσβεσης, αλυσοπρίονα κτλ), γεννήτριες, οχήματα, εξειδικευμένο εξοπλισμό για στήσιμο καταυλισμού (αντίσκηνα, camp beds, κουβέρτες) κ.ά.
Μέλη πιστοποιημένων ομάδων εθελοντών, οι οποίες μέχρι σήμερα υπάγονται είτε στην Πυροσβεστική είτε στο Τμήμα Δασών και δρουν σε πλήρη συνεργασία μαζί τους. Διαθέτουν τον αναγκαίο και σωστό εξοπλισμό, όπως και στολές. Τόσο τα οχήματά τους όσο και οι στολές τους φέρουν σήμανση.
Κενές οι 9 από τις 42 θέσεις της Πολιτικής Άμυνας – Η στελέχωση θα επανεξεταστεί
Τέλος στο υποερώτημα εάν υπάρχουν προγραμματισμένες νέες προσλήψεις που να καλύπτουν κάθε φάσμα της αποστολής της Πολιτικής Άμυνας και να ενισχύουν το βαθμό ετοιμότητας, σημειώνει ότι η Πολιτική Άμυνα έχει σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό της εγκεκριμένες 42 οργανικές θέσεις, εκ των οποίων οι 9 είναι κενές. «Γίνονται προσπάθειες για πλήρωσή τους με σκοπό την αύξηση του βαθμού ετοιμότητας. Να σημειωθεί ότι στο προσωπικό της Πολιτικής Άμυνας ανήκει και το υποστηρικτικό προσωπικό (γραμματειακό και ωρομίσθιο). Το θέμα στελέχωσης της Πολιτικής Άμυνας θα επανεξεταστεί αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία εφαρμογής της πρόσφατης Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου για μεταφορά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και μέρος του Τμήματος Δασών στο Υπουργείο Εσωτερικών. Σημειώνεται ότι, πέραν του μόνιμου προσωπικού της, η Πολιτική Άμυνα στελεχώνεται και από εθελοντές, αν και υπάρχει οροφή στον αριθμό των εθελοντών βάσει του διαθέσιμου κονδυλίου στον προϋπολογισμό. Οι εθελοντές με την ένταξή τους εξοπλίζονται με τον απαραίτητο με βάση το Τμήμα στο οποίο υπηρετούν εξοπλισμό (Τμήμα Έρευνας και Διάσωσης, Επικοινωνιών, Πρώτων Βοηθειών, Μέριμνας, Συνοικιοφυλακής) και λαμβάνουν μέρος σε εκπαιδεύσεις οι οποίες 3 πραγματοποιούνται σε τακτική βάση (1 φορά την εβδομάδα), ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν τις δράσεις της Πολιτικής Άμυνας όταν κληθούν να ανταποκριθούν», αναφέρει ο κ. Ιωάννου.
