Χωρίς ουσιαστικό μηχανισμό προστασίας παραμένουν οι ειδικευόμενοι ιατροί στα δημόσια νοσοκομεία, σύμφωνα με επίσημη απάντηση του υπουργού Υγείας, Μιχάλη Δαμιανού, στη Βουλή. Όπως αναφέρει, οι ειδικευόμενοι δεν διαθέτουν ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση ιατρικής αμέλειας όταν εργάζονται εξαντλημένοι και με υπέρβαση του επιτρεπόμενου ωραρίου, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει κανένα σύστημα που να καταγράφει πόσες ώρες δουλεύουν πραγματικά.
Την 1η Οκτωβρίου 2025 υπηρετούσαν στα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ 250 ειδικευόμενοι και εξειδικευόμενοι γιατροί, οι οποίοι, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι τοποθετημένοι σε αναγνωρισμένες κλινικές για σκοπούς εκπαίδευσης. Παρότι αποτελούν βασικό πυλώνα λειτουργίας των νοσοκομείων, ο ΟΚΥπΥ δεν διαθέτει σύστημα καταγραφής της ώρας προσέλευσης και αποχώρησης, ούτε για ειδικευόμενους ούτε για ειδικούς ιατρούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όπως παραδέχεται ο υπουργός, «ο μέσος όρος των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας να μην μπορεί να καθοριστεί επακριβώς». Ζητήθηκε, προσθέσει ο κ. Δαμιανού, από τον ΟΚΥπΥ να εξετάσει τη δημιουργία τέτοιου συστήματος -μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί κανένα μέτρο. Η απουσία καταγραφής σημαίνει ότι κανένας φορέας δεν γνωρίζει επίσημα εάν οι ειδικευόμενοι εργάζονται νόμιμα, εάν υπερβαίνουν τα όρια ή εάν βρίσκονται σε κατάσταση εξάντλησης.
Εφημερίες με… προφορική συναίνεση
Το μοναδικό εργαλείο ελέγχου που χρησιμοποιεί το υπουργείο αφορά τον αριθμό των εφημεριών που πραγματοποιεί κάθε ειδικευόμενος. Όταν ο αριθμός θεωρηθεί υψηλός, το Υπουργείο επικοινωνεί με τον διευθυντή της κλινικής και με τον ίδιο τον ειδικευόμενο για να επιβεβαιώσει τη «συναίνεσή» του να συνεχίσει με αυξημένο φόρτο. Δεν υπάρχει, όμως, καμία διαδικασία επίσημης τεκμηρίωσης, κανένας μηχανισμός καταγραφής πραγματικών ωρών και καμία ανεξάρτητη επιβεβαίωση των συνθηκών εργασίας. Η εφαρμογή της νομοθεσίας, που ορίζει μέγιστο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας, στηρίζεται στην προφορική επιβεβαίωση του ειδικευόμενου ότι «συμφωνεί» να δουλεύει περισσότερο.
Οι ειδικευόμενοι τοποθετούνται βάσει του εκπαιδευτικού προγράμματος του ελληνικού Υπουργείου Υγείας, το οποίο προβλέπει για αρκετές ειδικότητες συγκεκριμένο αριθμό υποχρεωτικών εφημεριών. Η εκπαίδευσή τους γίνεται υπό την εποπτεία ειδικού ιατρού. Αν ο ειδικευόμενος αισθάνεται εξαντλημένος, οφείλει ο ίδιος να ενημερώσει τον ειδικό, προκειμένου να ληφθεί απόφαση για τη διακοπή ή συνέχιση της εργασίας. Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει σύστημα ωρομέτρησης, ούτε ανεξάρτητος έλεγχος, η κατάσταση εξάντλησης παραμένει ανεπίσημη και μη τεκμηριώσιμη.
Σε όλα αυτά προστίθεται το γεγονός ότι οι ειδικευόμενοι εξαρτώνται άμεσα από τους ειδικούς και τους διευθυντές που τους εποπτεύουν, για την αξιολόγηση, την εκπαίδευση και τη μελλοντική τους καριέρα. Αυτό καθιστά στην πράξη εξαιρετικά δύσκολο για έναν νέο γιατρό να καταγγείλει παραβίαση των εργασιακών του δικαιωμάτων. Έτσι, αυτό που προκύπτει από την απάντηση του υπουργού είναι ότι δεν υπάρχει πραγματικός μηχανισμός προστασίας των ειδικευόμενων, πέρα από την προσωπική τους αντοχή και τη δική τους προφορική συναίνεση.
Μέχρι σήμερα, έχει καταγραφεί μία μόνο επίσημη καταγγελία, η οποία αφορούσε περίοδο καλοκαιρινών αδειών και αυξημένο φόρτο εφημεριών.
«Καμπανάκι» από Ελεγκτική
Οι ελλείψεις αυτές στο πλαίσιο προστασίας των ειδικευόμενων αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν ληφθούν υπόψη τα ευρήματα της πρόσφατης έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας. Η Ελεγκτική κατέγραψε περιστατικά στα οποία εφημερεύοντες ειδικοί ιατροί δεν εμφανίστηκαν στο ΤΑΕΠ, ενώ δεν υπήρχε κανένας τρόπος να τεκμηριωθεί ότι παρείχαν καθοδήγηση ή είχαν επικοινωνία με τους ειδικευόμενους που κλήθηκαν να διαχειριστούν τα περιστατικά. Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν στην πράξη το κενό που έχει ήδη περιγράψει ο υπουργός: οι ειδικευόμενοι μπορεί να βρεθούν μόνοι τους στην πρώτη γραμμή, χωρίς σαφή εποπτεία, χωρίς καταγραφή των πραγματικών ωρών εργασίας και χωρίς ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση που εργάζονται σε κατάσταση εξάντλησης. Με άλλα λόγια, η απουσία μηχανισμού ελέγχου δεν είναι θεωρητική. Αντανακλάται άμεσα στις συνθήκες εφημέρευσης και αφήνει τους ειδικευόμενους εκτεθειμένους τόσο επιχειρησιακά όσο και νομικά.
