Μια μυστηριώδης, ισχυρή έκλαμψη ραδιοκυμάτων που εντοπίστηκε πέρυσι και προέρχονταν από το εσωτερικό του γαλαξία μας, σήμερα πιστεύεται ότι προκλήθηκε από έναν δορυφόρο της NASA που έχει πεθάνει εδώ και καιρό. Αλλά οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για το πώς συνέβη αυτό.
Ο δορυφόρος επικοινωνίας Relay 2 εκτοξεύθηκε το 1964, αλλά έπαψε να λειτουργεί το 1967 μετά από βλάβη των δύο πομποδεκτών του. Ωστόσο 57 χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2024, ο δορυφόρος εξέπεμψε ένα απροσδόκητο σήμα, σύμφωνα με μελέτη που αναρτήθηκε πρόσφατα στο arXiv.
«Ήταν ένας απίστευτα ισχυρός ραδιοπαλμός που ξεπέρασε κατά πολύ οτιδήποτε άλλο στον ουρανό για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Κλάνσι Τζέιμς, αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Ραδιοαστρονομίας του Πανεπιστημίου Κέρτιν στην Αυστραλία, σύμφωνα με το LiveScience.
Ο παλμός διήρκεσε μόλις 30 νανοδευτερόλεπτα, κάτι που δεν ταιριάζει με κανένα από τα συστήματα του νεκρού δορυφόρου — αποκλείοντας την πιθανότητα σκόπιμης μετάδοσης, σύμφωνα με την μελέτη. Αντ' αυτού, ο James και οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι είτε η πρόσκρουση μικρομετεωριτών είτε η συσσώρευση ηλεκτρικής ενέργειας προκάλεσαν την έκλαμψη ραδιοκυμάτων.
Δύο πιθανά σενάρια
Οι εκλάμψεις ραδιοκυμάτων μπορούν να απελευθερώσουν σε κλάσματα του δευτερολέπτου όση ενέργεια εκπέμπει ο ήλιος σε τρεις ημέρες. Προέρχονται συνήθως από μακρινούς, τεράστιους γαλαξίες.
Ωστόσο, το σήμα που εντόπισαν ο Τζέιμς και οι συνεργάτες του το 2024 δεν προήλθε από έναν μακρινό γαλαξία, αλλά από τον δικό μας. Ξεκίνησε από τόσο κοντά στη Γη που το ραδιοτηλεσκόπιο ASKAP το οποίο χρησιμοποιούσαν δεν μπόρεσε να εστιάσει σε αυτόν. «Ενθουσιαστήκαμε, νομίζοντας ότι ίσως είχαμε ανακαλύψει ένα νέο πάλσαρ ή κάποιο άλλο αντικείμενο», δήλωσε ο Τζέιμς.
Ωστόσο, όταν οι ερευνητές εντόπισαν την προέλευση του ραδιοπαλμού, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο «ζόμπι» δορυφόρος Relay 2 ήταν η μόνη πιθανή πηγή. Αφού απέκλεισαν την πιθανότητα ο παλμός να προέρχεται από συστήματα του δορυφόρου, η ομάδα πρότεινε δύο εναλλακτικές εκδοχές.
Πρώτον, ο δορυφόρος μπορεί να χτυπήθηκε από μικρομετεωρίτη. Οι συγκρούσεις μπορεί να δημιουργήσουν σύννεφα πλάσματος που αυξάνουν την αγωγιμότητα του διαστημικού περιβάλλοντος ή δημιουργούν ηλεκτρικό πεδίο στην επιφάνεια ενός διαστημικού σκάφους. «Οι συγκρούσεις με μικρομετεωρίτες μπορούν επίσης να προκαλέσουν άμεση εκπομπή ραδιοσυχνοτήτων», αναφέρεται στη μελέτη.
Ωστόσο, ένα πιο πιθανό σενάριο είναι ότι ο ραδιοπαλμός προήλθε από ένα φαινόμενο ηλεκτροστατικής εκκένωσης στον Relay 2, σύμφωνα με τους ερευνητές. Η ηλεκτροστατική εκκένωση συμβαίνει όταν υπάρχει μια ξαφνική ροή ηλεκτρικού ρεύματος μεταξύ δύο κοντινών επιφανειών ή υλικών σε ένα διαστημικό σκάφος, που έχουν διαφορετικά ηλεκτρικά φορτία.
«Ως ένα πολύ πρώιμο διαστημικό σκάφος, το Relay 2 μπορεί να κατασκευάστηκε από υλικά ικανά να συγκρατούν μεγαλύτερο φορτίο και, ως εκ τούτου, να προκαλούν ισχυρότερα φαινόμενα ηλεκτροστατικής εκκένωσης», γράφουν. «Είναι γνωστό από καιρό ότι η ηλεκτροστατική εκκένωση προκαλεί παλμούς ραδιοσυχνοτήτων», πρόσθεσαν.
Το πρόβλημα των «ζόμπι» δορυφόρων
Και τα δύο σενάρια είναι πιθανά, αλλά θα ήταν πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί ποιο ισχύει στην περίπτωση αυτή, καθώς τα σήματα που θα παράγονταν από τα δύο φαινόμενα θα ήταν πολύ παρόμοια.
Ωστόσο, η μελέτη είναι χρήσιμη γιατί φέρνει στο φως ένα αυξανόμενο πρόβλημα της εποχής μας: την παρουσία χιλιάδων ανενεργών ή ημιλειτουργικών δορυφόρων σε τροχιά, οι οποίοι δυνητικά μπορούν να εκπέμπουν απρόβλεπτα σήματα και να παρεμβαίνουν στις επιστημονικές παρατηρήσεις. Όπως τονίζει και η επιστημονική ομάδα, όσο ο αριθμός τέτοιων «ζόμπι» δορυφόρων αυξάνεται, τόσο δυσκολότερο θα γίνεται να διακρίνει κανείς τι προέρχεται από τα βάθη του Σύμπαντος και τι είναι απλώς παράγωγο της τεχνολογικής δραστηριότητας της ανθρωπότητας.
Πηγή: cnn.gr
