Το τέρας της κατάθλιψης, όπως έχουν χαρακτηρίσει την ψυχική νόσο της εποχής, ακούγεται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία καταμαρτυρούν πως η χρήση αντικαταθλιπτικών έχει αυξηθεί κατακόρυφα, παρέα με τα παραπεμπτικά σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους, κυρίως από την περίοδο της πανδημίας και μετά. Σύμφωνα με τη Eurostat, στην Κύπρο το 2019 χρόνια κατάθλιψη καταγράφηκε για το 5,8% των γυναικών και το 3,4% των ανδρών. Ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας, έναν χρόνο πριν, η Επιτροπή Εποπτείας και Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ψυχικά Ασθενών έκανε λόγο για 24.000 περιστατικά ενώ την ίδια ώρα υπολογίζεται πως μία στις επτά γυναίκες και ένας στους πέντε άνδρες θα νοσήσουν στη ζωή τους από κατάθλιψη. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κατάθλιψη το 2022 ήταν στο 3,8% του πληθυσμού, και υπολογίζεται πως στην Κύπρο υπάρχουν περισσότερα από 40.000 άτομα με κατάθλιψη. Δύο γυναίκες τόλμησαν να μοιραστούν τη δική τους εμπειρία, την ώρα που ο κλινικός ψυχολόγος Στυλιανός Κωνσταντίνου απαντά σε όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Μαρτυρία
Η κατάθλιψη μπορεί να αγγίξει τις ζωές όλων μας και όσα θεωρητικά και αν παραθέσουμε, η εικόνα για το τι πραγματικά είναι η κατάθλιψη γι' αυτόν που τη βιώνει μπορεί να έρθει μόνο μέσα από τη δική του μαρτυρία. Η κ. Μαρία (για λόγους εχεμύθειας θα χρησιμοποιήσουμε τυχαίο όνομα) μοιράστηκε μαζί μας τη δική της εμπειρία. «Είμαι δυνατός άνθρωπος, έχω περάσει πολλά στη ζωή μου και έχω μεγαλώσει τρία παιδιά με πολλές δυσκολίες, αλλά ποτέ δεν τα έβαλα κάτω. Νομίζω πως η αρρώστια αυτή ήρθε όταν η κούραση, σωματική και ψυχική, ήταν τόσο μεγάλη που δεν είχα τρόπο να αντισταθώ σε αυτό που ερχόταν. Δεν το βλέπεις να έρχεται. Μια μέρα ξυπνάς και τίποτα δεν έχει νόημα. Νιώθεις μέσα σου ένα κενό. Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος που δεν το έχει ζήσει να καταλάβει ακριβώς πώς είναι. Δεν θες να κάνεις τίποτα, γιατί τίποτα δεν έχει νόημα, ούτε καν η ίδια σου η ζωή. Συχνά σκεφτόμουν πως αν έδινα τέλος στη ζωή μου θα λυτρωνόμουν. Ούτε όσα μου έλεγαν τα παιδιά μου ή τα εγγόνια μου είχαν νόημα, ούτε μπορούσαν να μου αλλάξουν γνώμη, να με κάνουν να δω αυτό που λένε χαρά της ζωής. Ένιωθα πολλές φορές πως είμαι βάρος στους άλλους που δεν μπορούσα να γίνω καλά. Ξέρεις είναι σαν να έχεις μπει σε έναν βάλτο και τα πόδια σου έχουν κολλήσει και δεν μπορείς να βγεις, κι όλο βυθίζεσαι. Πήγα σε ψυχίατρο, με φαρμακευτική αγωγή κατάφερα να βγω από την κινούμενη άμμο. Προσπαθώ να κάνω πράγματα για εμένα για να νιώθω καλά. Είναι η τρίτη φορά που πέφτω και ξανασηκώνομαι. Ελπίζω αυτή η φορά να είναι και η τελευταία», σημειώνει. «Νιώθεις χαμένος σε έναν απέραντο κόσμο που δεν σε υπολογίζει και θες να κλαις γιατί το παιδί μέσα σου νιώθει κακοποιημένο από εσένα τον ίδιο. Και λες πρέπει να παλέψω αλλά δεν έχεις πια το κίνητρο. Και η χαρά απλώς φεύγει και το στρες παίρνει τη θέση της. Και πολλές φορές ένιωσα να πονάει βαθιά μέσα μου η καρδιά μου. Αλλά δεν ήταν κάτι... ήταν μόνο κατάθλιψη». Ο κλινικός ψυχολόγος Στυλιανός Κωνσταντίνου μίλησε στον «Π» για τα συμπτώματα αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης της κατάθλιψης, που χρόνο με τον χρόνο γιγαντώνεται.
Κατάθλιψη και θεραπεία
Οι ψυχικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών άγχους, καταθλιπτικών, διπολικών και διατροφικών διαταραχών, είναι πιο διαδεδομένες από ό,τι συχνά αναγνωρίζεται. Μια σύνθετη αλληλεπίδραση γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων και παραγόντων του τρόπου ζωής συμβάλλει στον κίνδυνο εμφάνισής τους, με το οικογενειακό ιστορικό, το τραύμα και τις καθημερινές συνήθειες να διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο. Η θεραπεία για τις ψυχικές διαταραχές περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη διαδικασία διάγνωσης και συχνά έναν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής, θεραπείας και εναλλακτικών προσεγγίσεων, ενώ η υποστήριξη από τα αγαπημένα πρόσωπα είναι κρίσιμη για τη διαχείριση και την ανάκαμψη από τις καταστάσεις. Τα άτομα στον περίγυρο ενός ατόμου που έχει διαγνωστεί με κατάθλιψη αρχικά θα πρέπει να είναι υποστηρικτικά. Είναι βασικό να αποδεχτούν ότι το άτομο αυτό είναι αντιμέτωπο με την κατάθλιψη. Όπου είναι εφικτό να υπάρχει αναγνώριση των αναγκών του ατόμου, είναι σημαντικό να συμβάλουν στην ικανοποίηση αυτών των αναγκών, χωρίς όμως να αντικαθιστούν τη δουλειά που πρέπει να γίνει από επαγγελματία.
