"Ροκάνισμα" των καταθέσεων - Τα αρνητικά επιτόκια επηρεάζουν το κράτος

Η προσαρμογή των τραπεζών και των πελατών τους στο περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων -με τις τράπεζες να μετακυλίουν στους πελάτες τους το κόστος της χαλαρής νομισματικής πολιτική της ΕΚΤ- επηρεάζει και τον δημόσιο τομέα.

Η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων και των χρεώσεων για την τήρηση τραπεζικών λογαριασμών δεν εξαιρεί ημικρατικούς οργανισμούς και φορείς του Δημοσίου που τηρούν καταθέσεις σε ιδιωτικές τράπεζες.

Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιουργεί και πρακτικά προβλήματα σε φορείς του Δημοσίου που λαμβάνουν κρατική χορηγία για την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου ή για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών. Με τις χρεώσεις, το ποσό της χορηγίας δεν επαρκεί -έστω και οριακά- για την πληρωμή των εξόδων που καλείται να καλύψει η χορηγία.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελούν οι οργανισμοί που υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας, και ειδικότερα οι σχολικές εφορείες. Το υπουργείο εκταμιεύει συνολικά, σε δύο δόσεις, ένα ποσό ύψους 50 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αναγκών των σχολικών μονάδων. Οι δαπάνες, όμως, δεν πληρώνονται δύο φορές τον χρόνο και το υπόλοιπο που απομένει στον τραπεζικό λογαριασμό αναγκαστικά θα επιβαρύνεται με αρνητικό επιτόκιο.

Ο υπουργός Παιδείας, Πρόδρομος Προδρόμου, συγκάλεσε σύσκεψη την προσεχή Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου, στην οποία θα εξεταστεί το ενδεχόμενο να επηρεαστεί η λειτουργία των οργανισμών δημοσίου δικαίου και των σχολικών εφορειών από την απόφαση ορισμένων πιστωτικών ιδρυμάτων να επιβάλουν αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις λογαριασμών.

Στη σύσκεψη κλήθηκαν να συμμετάσχουν η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, το Υπουργείο Οικονομικών, η Κεντρική Τράπεζα, η Ελεγκτική Υπηρεσία και το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας.

Συγκεκριμένα, κατά τη σύσκεψη θα συζητηθεί το πώς επηρεάζονται οι κρατικές χορηγίες που δίνονται στους οργανισμούς αυτούς και στις σχολικές εφορείες, με στόχο να αντιμετωπιστούν αρνητικές συνέπειες.

Η γενική λογίστρια Ρέα Γεωργίου, ανέφερε στον «Π» ότι υπάρχει προβληματισμός για τη διαχείριση της κατάστασης και για το τι μπορεί να γίνει στην πράξη.

Το «Plan B»

«H μεταφορά των λογαριασμών τους σε τράπεζες που δεν επιβάλλουν χρεώσεις είναι το εναλλακτικό σχέδιο των σχολικών εφορειών. Το κόστος για το ποσό των 50 εκατ. ευρώ είναι 300.000 ευρώ και αν δεν υπάρξει ανάκληση των χρεώσεων θα μετακινηθούμε σε άλλες τράπεζες», ανέφερε στον «Π» ο πρόεδρος της Παγκύπριας Συντονιστικής Επιτροπής Σχολικών Εφορειών, Ντίνος Έλληνας.

«Θα έπρεπε», προσέθεσε, «να υπάρξουν εξαιρέσεις». Το βασικό επιχείρημα των σχολικών εφορειών είναι ότι με τα αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις τους το βάρος μετακυλίεται στον φορολογούμενο.

Και το κράτος

Αξίζει να σημειωθεί ότι και η κεντρική κυβέρνηση που διατηρεί τα ρευστά διαθέσιμά της στην Κεντρική Τράπεζα, επίσης επιβαρύνεται με αρνητικό επιτόκιο.

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ως μέλος του ευρωσυστήματος, δεν ορίζει τα επιτόκια που επιβάλλει, αλλά αυτά καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και είναι αρνητικά. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, οι συνολικές καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης στα τέλη του 2019 ήταν 1,052 δισ. ευρώ, από τα οποία 553 εκατ. ευρώ ανήκουν στην κεντρική κυβέρνηση και τα 491,5 εκατ. ευρώ σε λοιπές κατηγορίες της γενικής κυβέρνησης.

Οι χρεώσεις

Η Τράπεζα Κύπρου επιβάλλει από τον Μάρτιο αρνητικό επιτόκιο -0,40% σε εταιρικούς πελάτες, κρατικούς και ημικρατικούς οργανισμούς, με εξαίρεση πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα, χρηματιστηριακά γραφεία και διαχειριστές κεφαλαίων.

Η Ελληνική Τράπεζα, επίσης από τον Μάρτιο επιβάλλει αρνητικό επιτόκιο -0,60% σε εταιρικούς της πελάτες, ενώ το καλοκαίρι είχε ανακοινώσει αρνητικά επιτόκια σε μικρό αριθμό μεγαλοκαταθετών, στους οποίους περιλαμβάνονταν και ημικρατικοί.

Οι αποφάσεις για επιβολή χρεώσεων είναι αποτέλεσμα της πλεονάζουσας ρευστότητας στο σύστημα, η οποία μάλιστα αυξάνεται...

Οι συνολικές καταθέσεις τον Δεκέμβριο 2019 παρουσίασαν καθαρή αύξηση 295,8 εκατ. ευρώ, ενώ υπόλοιπο έφθασε στα 48,7 δισ. ευρώ.

Αντίθετα, το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Δεκέμβριο 2019 μειώθηκε κατά 0,5 δισ. ευρώ και έφθασε στα 33,7 δισ. ευρώ, με την πλεονάζουσα ρευστότητα να ανέρχεται στα 15 δισ. ευρώ.