Τα επίπεδα της ενεργειακής φτώχειας στην Κύπρο προβληματίζουν, με τη χώρα να καταγράφει το έκτο χειρότερο επίπεδο στο σύνολο των χωρών της ΕΕ.
Στατιστικά δεδομένα της Eurostat, δείχνουν ότι το 17% των Κυπρίων δήλωσε ότι δεν μπορούσε να κρατήσει το σπίτι του ζεστό το 2023, ποσοστό που είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο μέσος όρος στην ΕΕ ανήλθε στο 10,6% το 2023, καταγράφοντας σταδιακή αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η αύξηση της ενεργειακής φτώχειας στην Ευρώπη, αποδίδεται σε παράγοντες όπως είναι η μεγάλη αύξηση των τιμών ενέργειας μετά την ενεργειακή κρίση, αλλά και οι καθυστερήσεις στην αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων.
«Το κοινωνικό πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας και οι πολιτικές ευθύνες», ενεγράφη προς συζήτηση στη Βουλή, με εισήγηση του βουλευτή Χαράλαμπου Θεοπέμπτου.
«Η ΕΕ δίνει πολύ σημασία στην ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, αλλά ακόμη στην Κύπρο δεν έχουμε κάνει την έκταση των ενεργειακών αναβαθμίσεων που θα έπρεπε», ανέφερε στον «Π», ο κ. Θεοπέμπτου.
«Η κυβέρνηση έπρεπε να κάνει ενεργειακές αναβαθμίσεις των δημόσιων κτηρίων 3% ετησίως από το 2013 αλλά αυτό γίνεται σε πολύ μικρό βαθμό», τονίζει, επισημαίνοντας ότι τα νοσοκομεία και άλλα δημόσια κτήρια όπως είναι το κτήριο του Υπουργείου Οικονομικών είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση ενεργειακά.
Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, εκτιμάται ότι το ΥΠΟΙΚ δαπανά €1,2 εκατ. ετησίως για ηλεκτρισμό και πετρέλαιο.
Όπως επεσήμανε σε πρόσφατο άρθρο του, ο ανώτερος σύμβουλος του Παγκόσμιου Κέντρου Ενέργειας, του Ατλαντικού Συμβουλίου (the Global Energy Centre, the Atlantic Council), Χαράλαμπος Έλληνας, μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρσι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με θέμα «Ποιοι είναι ενεργειακοί φτωχοί στην ΕΕ;», δεν αποτελεί και πολύ καλό ανάγνωσμα για την Κύπρο.
Ο κανονισμός της ΕΕ για το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, καθώς και η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, ορίζουν την ενεργειακή φτώχεια «ως την έλλειψη πρόσβασης ενός νοικοκυριού σε βασικές ενεργειακές υπηρεσίες, όπως θέρμανση, ζεστό νερό, ψύξη, φωτισμό και ενέργεια για την τροφοδοσία συσκευών».
Σύμφωνα με τον κ. Έλληνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ενεργειακή φτώχεια οφείλεται σε τρεις βασικές αιτίες: υψηλές ενεργειακές δαπάνες σε σχέση με τον προϋπολογισμό του νοικοκυριού, δεύτερο, γενικά χαμηλά επίπεδα εισοδημάτων, και τρίτο, χαμηλές ενεργειακές επιδόσεις των κτηρίων και των συσκευών. Η μελέτη έλαβε επίσης υπόψη την αδυναμία των ανθρώπων να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές σε λογαριασμούς κοινής ωφέλειας.
Στη βάση ότι ικανοποιείται τουλάχιστον μία από αυτές τις αιτίες, εκτιμά ο κ. Έλληνας, υπολογίζεται περίπου ότι το 40% του πληθυσμού της ΕΕ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «ενεργειακά φτωχό».
Τα ποσοστά ενεργειακής φτώχειας κυμαίνονται από ένα ποσοστό λίγο κάτω από το 20% στις Κάτω Χώρες έως και υπερ-τριπλάσιο ποσοστό στην Ελλάδα, όπου περίπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού κατατάσσονται ως «ενεργειακά φτωχοί» με βάση τουλάχιστον έναν από τους τέσσερις δείκτες που εξετάστηκαν στη μελέτη.
«Σε αυτή τη βάση, η Κύπρος κατατάσσεται στην 22η θέση με πάνω από το 50% του πληθυσμού της να χαρακτηρίζεται ως 'ενεργειακά φτωχό'. Η Κύπρος τα πηγαίνει ιδιαίτερα άσχημα όσον αφορά το ποσοστό του πληθυσμού που δεν μπορεί να διατηρήσει το σπίτι του επαρκώς ζεστό, πάνω από 20%, και το ποσοστό του πληθυσμού με καθυστερήσεις στους λογαριασμούς κοινής ωφέλειας», επεσήμανε ο κ. Έλληνας.
«Η Κύπρος χρειάζεται έναν ενεργειακό μετασχηματισμό και σημαντικά χαμηλότερους ενεργειακούς φόρους και τιμές το 2025. Δεδομένων των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και της πολύ υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης της ηλεκτρικής ενέργειας, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ένα τόσο μεγάλο ποσοστό των Κυπρίων είναι ενεργειακά φτωχοί. Παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανησυχεί αρκετά για την ενεργειακή φτώχεια και προτείνει μέτρα για την αντιμετώπισή της, δεν φαίνεται να της δίνεται η προτεραιότητα που της αξίζει στην Κύπρο. Αυτό πρέπει να αλλάξει», τόνισε.
«Η Κύπρος έχει επείγουσα ανάγκη από ολοκληρωμένες και αποτελεσματικές πολιτικές με στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και την προώθηση μιας δίκαιης ενεργειακής μετάβασης - η προσβάσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια αποτελεί βασικό δικαίωμα. Πρέπει επίσης να θέσει σαφείς στόχους για τη μείωση της ενεργειακής φτώχειας και να υποβάλλει ετήσια έκθεση σχετικά με την επίτευξή τους, καθώς και να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση και προστασία του δικαιώματος όλων των Κυπρίων σε προσιτή και καθαρή ηλεκτρική ενέργεια», υπογράμμισε.
Η ΕΕ υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη να εντοπίζουν, να παρακολουθούν και να αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια μέσω των Εθνικών τους Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Η οδηγία της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση και ο κανονισμός για το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα απαιτούν από τα ΕΣΕΚ να προσδιορίζουν μέτρα για την ανακούφιση της ενεργειακής φτώχειας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια εργαλειοθήκη που περιγράφει τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν σε εθνικό επίπεδο για τη στήριξη των ευάλωτων καταναλωτών και έχει διαθέσει ειδική χρηματοδότηση για τις ευάλωτες ομάδες.
