Η πρώτη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συμμόρφωση της Κύπρου με τα νέα κριτήρια της οικονομικής διακυβέρνησης και συγκεκριμένα με την οροφή που τίθεται σε κάθε κράτος - μέλος για την επιτρεπόμενη αύξηση δαπανών δεν είναι θετική. Από εδώ και πέρα η κυβέρνηση καλείται να είναι πιο προσεκτική στο τι ξοδεύει.
Ειδικότερα, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του εαρινού πακέτο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025 για το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στην ΕΕ, αξιολόγησε την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών σχεδίων 18 κρατών μελών. Δώδεκα κράτη μέλη (Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ελλάδα, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβενία, Σουηδία) κρίνονται σύμφωνα με τη συνιστώμενη μέγιστη καθαρή αύξηση των δαπανών, λαμβάνοντας υπόψη την ευελιξία που παρέχει η εθνική ρήτρα εξαίρεσης, κατά περίπτωση.
Η Πορτογαλία και η Ισπανία συμμορφώνονται σε γενικές γραμμές, με περιορισμένες αποκλίσεις από τις συνιστώμενες πορείες.
Ωστόσο, για την Κύπρο, την Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία η Επιτροπή διαπιστώνει κίνδυνο απόκλισης από τους συνιστώμενους μέγιστους ρυθμούς αύξησης που έχει ορίσει το Συμβούλιο.
Η αύξηση πορεία των καθαρών δαπανών της Κύπρου στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού-διαρθρωτικού σχεδίου (MTFSP) για την περίοδο 2025-2028 έχει καθοριστεί σε μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 4,9 %, ενώ η πορεία που έχει υιοθετηθεί στο εθνικό σχέδιο είναι ελαφρώς υψηλότερη, με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,2 % για την ίδια περίοδο.
Ο αριθμός αυτός των καθαρών δαπανών αναφέρεται στις πρωτογενείς δαπάνες που χρηματοδοτούνται από το κράτος, εξαιρουμένων ορισμένων στοιχείων όπως οι πληρωμές τόκων και τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, και αποτελεί τον κύριο λειτουργικό δημοσιονομικό δείκτη στο πλαίσιο του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ.
Εκτός ανισορροπιών
Το εαρινό πακέτο έχει και μια καλή είδηση, την έξοδος της Κύπρου από την διαδικασία παρακολούθησης λόγω μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Η Επιτροπή αξιολόγησε την ύπαρξη μακροοικονομικών ανισορροπιών στα 10 κράτη μέλη που επιλέχθηκαν για ενδελεχή εξέταση στο πλαίσιο της έκθεσης του μηχανισμού προειδοποίησης για το 2025.
Η Κύπρος αναταξινομείται ως χώρα που «δεν παρουσιάζει ανισορροπίες», καθώς οι ευπάθειες που σχετίζονται με το εξωτερικό και το ιδιωτικό χρέος υποχωρούν, εν μέρει λόγω της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, ενώ το δημόσιο χρέος μειώνεται χάρη στα συνεχή δημοσιονομικά πλεονάσματα.
Συνδέοντας τα δύο θέματα, τις δαπάνες και τα πλεονάσματα, με τους νέους κανόνες δημοσιονομικής εποπτείας η ύπαρξη υψηλών πλεονασμάτων δεν σημαίνει ότι υπάρχει η δυνατότητα "κατανάλωσης" αυών των πλεονασμάτων. Να σημειωθεί ότι η Κύπρος έχει ένα από τα υψηλότερα όρια στην ΕΕ για την αύξηση των δαπανών της.
