Το Επιστημονικό και Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους επιστημονικούς θεσμούς της χώρας, με ρόλο καταλυτικό, τόσο στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου όσο και στη διασφάλιση της ποιότητας και της βιωσιμότητας των τεχνικών έργων. Ως ο θεσμοθετημένος τεχνικός σύμβουλος του κράτους, το ΕΤΕΚ διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών, στην αδειοδότηση και εποπτεία των επαγγελματιών μηχανικών, και στην προώθηση της επιστημονικής δεοντολογίας.
Η σημασία του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ) είναι πολυεπίπεδη και καθοριστική για την εύρυθμη και ασφαλή ανάπτυξη του τόπου. Πρώτον, συμβάλλει ουσιαστικά στη διασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας των δημόσιων και ιδιωτικών τεχνικών έργων μέσω της αξιολόγησης, της παροχής τεχνικών γνωμοδοτήσεων και της διαρκούς εποπτείας που ασκεί στους επαγγελματίες του τομέα. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι τα έργα ανταποκρίνονται στα πρότυπα και στις ανάγκες της κοινωνίας. Δεύτερον, λειτουργεί ως θεσμικός φραγμός σε φαινόμενα αυθαιρεσίας, πρόχειρων κατασκευών ή τεχνικής ανεπάρκειας, προστατεύοντας το δημόσιο συμφέρον και προασπίζοντας την ασφάλεια των πολιτών. Τρίτον, το ΕΤΕΚ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον δημόσιο διάλογο, καταθέτοντας επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις για καίρια ζητήματα, όπως η ενεργειακή μετάβαση, η βιώσιμη ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η αντισεισμική θωράκιση, η ποιότητα οικοδομικών υλικών και ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός.
Ωστόσο, το ΕΤΕΚ αντιμετωπίζει και σοβαρές προκλήσεις. Μια από αυτές είναι η ανάγκη εκσυγχρονισμού του θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που το διέπει, καθώς πολλές ρυθμίσεις παραμένουν παρωχημένες και ανεπαρκείς για να καλύψουν τις απαιτήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας και της διασυνοριακής επαγγελματικής κινητικότητας. Επιπλέον, η υποστελέχωση και οι περιορισμένοι πόροι περιορίζουν την αποτελεσματικότητά του, ενώ παρατηρείται και έλλειψη στενότερης διασύνδεσης με τα πανεπιστήμια και την ερευνητική κοινότητα.
Απαιτείται λοιπόν μια στοχευμένη αναβάθμιση του ρόλου του ΕΤΕΚ. Πρώτον, η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει θεσμικά και οικονομικά το Επιμελητήριο, ώστε να επιτελεί με πληρότητα την αποστολή του. Δεύτερον, το ΕΤΕΚ πρέπει να ενισχύσει τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη συμμετοχικότητα στις διαδικασίες του, ώστε να εκφράζει ουσιαστικά το σύνολο της επιστημονικής και τεχνικής κοινότητας. Τρίτον, επιβάλλεται η στρατηγική συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς για την υλοποίηση ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο να συνδυάζει την καινοτομία με την περιβαλλοντική προστασία και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Το ΕΤΕΚ μπορεί και πρέπει να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για μια πιο σύγχρονη, λειτουργική και ανθεκτική Κύπρο. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται όραμα, θεσμική στήριξη και συλλογική προσήλωση στους στόχους της επιστήμης, της τεχνικής αριστείας και του δημόσιου συμφέροντος.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη.
