Οι προοπτικές της οικονοµίας παραµένουν θετικές μακροπρόθεσμα, παρόλο το δύσκολο οικονοµικό περιβάλλον, µε την οικονοµία να αναµένεται να συνεχίσει να καταγράφει σχετικά υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης, αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών.
Όπως σημειώνεται στο Στρατηγικό Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής (ΣΠΔΠ) για τα έτη 2026-2028, η αναµενόµενη πορεία του ρυθµού ανάπτυξης οφείλεται κυρίως στην αναµενόµενη περαιτέρω άνοδο της εγχώριας ζήτησης και σε µικρότερο βαθµό στην εξωτερική ζήτηση, λαµβάνοντας υπόψη την αυξηµένη αβεβαιότητα στο διεθνές γεωπολιτικό αλλά και εµπορικό περιβάλλον.
Η εγχώρια ζήτηση θα στηριχθεί κυρίως από την αύξηση στην ιδιωτική κατανάλωση, η οποία παραµένει σηµαντικός µοχλός οικονοµικής ανάπτυξης. Σηµαντική συνεισφορά στην εγχώρια ζήτηση αναµένεται πρόσθετα να έχουν τα υπό εξέλιξη μεγάλα ιδιωτικά έργα όπως οικιστικές ιδιωτικές επενδύσεις, έργα υποδομής για την ψηφιακή και πράσινη ανάπτυξη αλλά και μεταρρυθμιστικά έργα που γίνονται στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ).
Η συνεχιζόμενη εισροή ξένων εταιρειών, οι οποίες έχουν κυρίως εξαγωγικό προσανατολισμό στον τομέα της τεχνολογίας, καθώς και η συνεχιζόμενη βελτίωση στον τουρισμό αλλά και σε άλλες εξαγωγές υπηρεσιών, αναμένεται να συμβάλουν θετικά.
Για το 2026, η ανάπτυξη προβλέπεται στο 3,1%, µε την εγχώρια ζήτηση, επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση, να αναµένεται να αποτελέσουν σηµαντική κινητήρια δύναµη ανάπτυξης.
Σηµειώνεται ότι η πρόβλεψη αυτή περιβάλλεται από σηµαντική αβεβαιότητα από το διεθνές γεωπολιτικό και εµπορικό περιβάλλον. Η συνεισφορά από τις επενδύσεις θα προέλθει κυρίως από έναν σηµαντικό αριθµό ιδιωτικών επενδυτικών σχεδίων που βρίσκονται επί του παρόντος υπό εξέλιξη, καθώς επίσης και από έργα στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας.
Για το 2025, ο πληθωρισµός (Ε∆ΤΚ) αναµένεται να µειωθεί στο 1,9%, κυρίως λόγω της µείωσης στις διεθνείς τιµές του πετρελαίου.
Το ποσοστό ανεργίας το 2025 αναµένεται να σηµειώσει µικρή µείωση και να κυµανθεί γύρω στο 4,7% του εργατικού δυναµικού από 4,9% τον προηγούµενο χρόνο.
Από πλευράς πραγματικής οικονομίας, σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, το 2026 και 2027 ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να κυμανθεί γύρω στο 3,1% και 3,0% αντίστοιχα, ενώ για το έτος 2028 υπολογίζεται στο 2,9%. Ο πληθωρισμός (ΕΔΤΚ) προβλέπεται να κυμανθεί στο 2,1% για τα έτη 2026-2028 αντίστοιχα.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 4,7% το 2026, ακολούθως το 2027 να περιορισθεί στο 4,6% και το 2028 να μειωθεί περαιτέρω στο 4,5%.
Δημοσιονομικές Προοπτικές
Με βάση το μακροοικονομικό σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών για το 2025 το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό ύψους €1,2 δισ. ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτιμάται στο 3,5%, σε σύγκριση με πλεόνασμα €1,4 δισ. (4,3% του ΑΕΠ) τον προηγούμενο χρόνο.
Το πρωτογενές ισοζύγιο εκτιμάται επίσης πλεονασματικό ύψους €1,7 δισ. (4,8 % του ΑΕΠ) το 2025 σε σύγκριση με πρωτογενές πλεόνασμα ύψους €1,9 δισ. (5,6% του ΑΕΠ) το 2024.
Με βάση το μακροοικονομικό σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών, το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2026 προβλέπεται ότι θα είναι πλεονασματικό ύψους €1,4 δισ., ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει στο 3,7%, βελτιωμένο κατά 0,2 πμ. του ΑΕΠ σε σύγκριση με την πρόβλεψη για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα κατά το τρέχον έτος. Μεσοπρόθεσμα, το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό κυμανθεί στο 3,7% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο κατά την περίοδο 2027-2028.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, το Υπουργείο αναμένει ότι στο τέλος του 2025 αυτό θα πέσει κάτω από 60%, στο 54,7% και θα συνεχίσει να μειώνεται, φτάνοντας το 2026 το 52,6%, το 48,4% το 2027, για να φτάσει στο 43,3% το 2028.
Τα δημόσια έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης το 2025 αναμένεται να ανέλθουν στα €15,9 δισ. σε σύγκριση με €14,9 δισ. τον προηγούμενο χρόνο παρουσιάζοντας αύξηση 7%, κυρίως λόγω των αναμενομένων αυξήσεων στα έσοδα από κοινωνικές εισφορές, απόρροια της συνεχιζόμενης βελτίωσης στην αγορά εργασίας, καθώς επίσης από έσοδα στο πλαίσιο του ΣΑΑ. Παράλληλα, κατά την περίοδο 20272028 τα δημόσια έσοδα αναμένεται να αυξηθούν με χαμηλότερο ρυθμό, κατά 2,9% κατά μέσο όρο, λόγω τερματισμού των προγραμμάτων κάτω από το Σχέδιο ΣΑΑ.
Οι πρωτογενείς δαπάνες κατά το 2025 αναμένεται να παρουσιάσουν αύξηση 9,2% σε σύγκριση με το 2024, κυρίως λόγων των αναμενόμενα αυξημένων δαπανών για απολαβές προσωπικού καθώς επίσης για κοινωνικές παροχές. Παράλληλα, κατά την περίοδο 2026-2028 οι δημόσιες δαπάνες και οι πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,3% και 3,2% κατά μέσο όρο, αντίστοιχα.
Λαµβάνοντας υπόψη τις εκτιµήσεις των εσόδων, καθώς και τους δηµοσιονοµικούς στόχους, το συνολικό ανώτατο όριο δαπανών για την κεντρική κυβέρνηση µεσοπρόθεσµα καθορίζεται στα €10,5 δισ. το 2026, στα €10,7 δισ. το 2027 και στα €11,2 δισ. το 2028.
«Ο καθορισμός των πιο πάνω οροφών δαπανών με βάση τα σημερινά δεδομένα και τις τρέχουσες εκτιμήσεις συμβάλλει στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Τονίζεται ότι, τα συνολικά ανώτατα όρια δαπανών διαμορφώνονται στη βάση των δημοσιονομικών δυνατοτήτων και ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να προωθούνται πολιτικές και να αναλαμβάνονται δεσμεύσεις πέραν των ορίων δαπανών που καθορίζονται στα πλαίσια του ΣΠΔΠ», υπογραμμίζει το Υπουργείο Οικονομικών.
Εππρόσθετα, αναφέρει ότι οποιαδήποτε απόκλιση από τα ανώτατα όρια δαπανών θέτει σε αμφιβολία την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και κατ’ επέκταση την αξιοπιστία της κυπριακής οικονομίας. «Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια του 2025 θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να μην υποβάλλονται νέες προτάσεις πολιτικής προς το Υπουργικό Συμβούλιο που συνεπάγονται πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος», τονίζει, προσθέτοντας ότι μόνο σε εξαιρετικές και απρόβλεπτες περιπτώσεις θα εξετάζονται νέες προτάσεις μετά την έγκριση του προϋπολογισμού, με την προϋπόθεση ότι οι αναγκαίες πιστώσεις θα καλύπτονται από εξοικονομήσεις χωρίς να διαφοροποιείται η συνολική οροφή του προϋπολογισμού και κατ’ επέκταση να επηρεάζεται η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Ανάλυση κινδύνων
Στους κινδύνους που συνυπολόγισε το Υπουργείο για τον καταρτισμό του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου 2026-2028 περιλαμβάνονται οι σημαντικοί κίνδυνοι που απορρέουν από τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, μετά από την εισβολή από τη Ρωσία, καθώς και από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. «Η έκβαση τους, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα χρόνια».
Ως κίνδυνος αναφέρεται, επιπρόσθετα, και η περίπτωση έναρξης εμπορικού πολέμου σε διεθνές επίπεδο, καθώς «δύναται να επηρεαστούν οι αναπτυξιακές προοπτικές της κυπριακής οικονομίας, κυρίως με έμμεσο τρόπο και όχι άμεσα».
Επίσης, η συμπερίληψη νομικών και φυσικών προσώπων από την Κύπρο στις λίστες κυρώσεων των ΗΠΑ και του ΗΒ, συνεχίζει να επηρεάζει τον τομέα παροχής υπηρεσιών στην Κύπρο.
Το Υπουργείο σημείωσε, ακόμα, κινδύνους που προκύπτουν από τον τερματισμό των εργασιών του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και της Διεθνούς Διαιτησίας που διεξάγεται στην Αγγλία, με κίνδυνο τη μη ρευστοποίηση εγγυήσεων της Κοινοπραξίας, ενδεχόμενη απαίτηση καταβολής των δανείων που έχουν παραχωρηθεί με κυβερνητική εγγύηση, επιστροφή του ποσού της επιδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Λαμβάνεται, επίσης, υπόψη, η σταδιακή υλοποίηση του Σχεδίου Αναπλήρωσης των Κουρεμένων Καταθετών και Αξιογράφων της Τράπεζας Κύπρου και Λαϊκής Τράπεζας μέσω του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης.
Σύμφωνα με το Υπουργείο, κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν και από τη συμμετοχή της Δημοκρατίας στο έργο της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου (Great Sea Interconnector).
Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια αποτελούν επίσης πιθανή πηγή κινδύνου. Όπως σημειώνει το Υπουργείο, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια νέα αύξηση των ΜΕΔ, παρόλο που επισημαίνει ότι γίνονται συνεχώς σημαντικά βήματα προς την αποτελεσματική μείωση του επιπέδου τους και ότι το τραπεζικό σύστημα υποστηρίζεται από ανθεκτική κεφαλαιακή θέση και πλεονάζουσα ρευστότητα.
Επιπρόσθετα, δυνητικό κίνδυνο αποτελεί η επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από το ΓεΣΥ, κυρίως μέσω των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ, τα οποία δύναται να καλύπτει το κράτος κατά τα πρώτα 6 χρόνια λειτουργίας του.
Βασικές προτεραιότητες περιόδου 2026-2028
Σύμφωνα με τη δήλωση κυβερνητικής στρατηγικής, κύριοι στόχοι είναι η οικοδόμηση μιας ισχυρής, ανθεκτικής και ανταγωνιστικής οικονομίας, που θα υποστηρίζει την Υγεία, την Παιδεία, το Κοινωνικό Κράτος και τον Πολιτισμό, η ενίσχυση της ασφάλειας μέσω της αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας και η δημιουργία ενός κράτους δικαίου, σύγχρονου και ψηφιακού, που θα αποτελεί πρότυπο διαφάνειας και λογοδοσίας.
Σημειώνεται ότι κύρια προτεραιότητα της κυβέρνησης παραμένει η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και δημόσιων επενδύσεων που θα στηριχθούν μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του Προγράμματος «ΘΑλΕΙΑ», καθώς και η προώθηση της πράσινης μετάβασης και η επίσπευση του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Το Υπουργείο σημειώνει ότι προτεραιότητα αποτελεί και η ενίσχυση των τομέων των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, του τουρισμού, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της γεωργικής τεχνολογίας, των ΑΠΕ, της ελαφριάς βιομηχανίας και των επαγγελματικών υπηρεσιών, καθώς αυτοί συμβάλλουν στην εξασφάλιση μιας ισχυρής και σταθερής αναπτυξιακής πορείας για τη χώρα.
Σημειώνεται, τέλος ότι λαμβάνονται υπόψη και οι προτεραιότητες που θα καθοριστούν στο πλαίσιο της κυπριακής Προεδρίας, με τις κατευθύνσεις που έχουν υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων να περιλαμβάνουν τις θεματικές ενότητες για μια ισχυρή και ασφαλή Ευρώπη, για μια ευημερούσα και ανταγωνιστική Ευρώπη και μια ελεύθερη και δημοκρατική Ευρώπη.
Στις βασικές προτεραιότητες, σύμφωνα με το Πλαίσιο, περιλαμβάνεται ο εκσυγχρονισμός του κράτους, με εκσυγχρονισμό της δημόσιας υπηρεσίας και αποτελεσματική λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ενίσχυσης του δικαστικού συστήματος.
Επιπλέον, προβλέπεται η εφαρμογή ενός σύγχρονου κράτους προνοίας, η στεγαστική πολιτική, η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, η προαγωγή πολιτισμού, η προώθηση της ισότητας με την κατάργηση όλων των μορφών διακρίσεων και καταπολέμηση όλων των μορφών βίας, η ανθρωποκεντρική εκπαίδευση, η διατήρηση της απασχόλησης σε ικανοποιητικά επίπεδα με αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, η έρευνα και η καινοτομία, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, ο φορολογικός μετασχηματισμός.
Ακόμα, προωθείται η περαιτέρω ανάπτυξη και διαφοροποίηση του πρωτογενούς τομέα, η αναβάθμιση του κυπριακού βιομηχανικού τομέα, με τη δημιουργία μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής βιομηχανίας, η ενίσχυση του τομέα των υπηρεσιών, η διαφοροποίηση και διεύρυνση του τουριστικού τομέα και η περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κυπριακού νηολογίου
