Μέσα σε 24 ώρες το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου βρέθηκε στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς έντασης μεταξύ των δύο κυβερνήσεων των δύο χωρών με κατάληξη μια εντυπωσιακή αναδίπλωση από την πλευρά της κυπριακής κυβέρνησης η οποία καλείται πλέον να λάβει αποφάσεις αν πράγματι επιθυμεί το έργο να υλοποιηθεί. Αν ο στόχος ήταν να ασκηθεί πίεση στην Αθήνα, το αποτέλεσμα είναι το αντίθετο.
Από τη θέση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη το πρωί της Κυριακής ότι «αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει», με αφορμή το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ του «Φιλελεύθερου» για την ένσταση που υπέβαλε ο ΑΔΜΗΕ κατά της ρυθμιστικής απόφασης της ΡΑΕΚ για την αναγνώριση επενδυτικών δαπανών και την καταβολή 25 εκατ. ευρώ, περάσαμε χθες στην υποβάθμιση της διαφοράς σε ένα τεχνικό-ρυθμιστικό ζήτημα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη.
Προηγήθηκε η αντίδραση της Αθήνας, την Κυριακή. Αρχικά ο ΑΔΜΗΕ επιβεβαίωσε την υποβολή της ένστασης, αλλά διέψευσε ότι ζητεί περισσότερα από 25 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Στη συνέχεια γνωστοποιήθηκε η σύγκληση έκτακτης σύσκεψης στο γραφείο του Έλληνα πρωθυπουργού, στο Μέγαρο Μαξίμου, με τη συμμετοχή της ηγεσίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του ΑΔΜΗΕ. Δεν εκδόθηκε ανακοίνωση, αλλά η αίσθηση δραματοποίησης έστειλε σήμα επιδείνωσης των διμερών σχέσεων.
Η απάντηση από την Αθήνα ήρθε την επομένη, το πρωί της Δευτέρας, με τον υπουργό Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρο, ο οποίος σε συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Open αναβάθμισε πολιτικά τον ΑΔΜΗΕ από μια εταιρεία υλοποίησης έργων διασύνδεσης σε βραχίονα της ελληνικής ενεργειακής πολιτικής. Δηλαδή όποιος έχει πρόβλημα με τον ΑΔΜΗΕ έχει πρόβλημα με την Ελλάδα. Αυτό που ενόχλησε είναι η αναφορά του κ. Χριστοδουλίδη σε εκβιασμό.
«Το 51% του ΑΔΜΗΕ ανήκει στην Ελληνική Δημοκρατία. Η Ελληνική Δημοκρατία δεν εκβιάζει, μιλάει μόνο θεσμικά», είπε ο κ. Παπασταύρου. Ταυτόχρονα ζήτησε η Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη θέση της για το έργο. «Για να προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδας με την Κύπρο είναι αναγκαία συνθήκη να αρθούν οι επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητά του και να επιλυθούν όλα τα τεχνικά και οικονομικά ζητήματα που εκκρεμούν», επεσήμανε και χαρακτήρισε εξ ορισμού το έργο βιώσιμο από τη στιγμή που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με €657 εκατ.
«Και προφανώς για να το χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση το θεωρεί οικονομικά βιώσιμο. Ελλάδα και Κύπρος ζήτησαν τη χρηματοδότηση αυτή άρα και οι δύο χώρες θεωρούν ότι είναι οικονομικά βιώσιμο», είπε. Αναφορά έκανε και στις τοποθετήσεις του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού. «Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, ακόμα και μετά από τη συνάντηση του κ. Χριστοδουλίδη με τον κ. Μητσοτάκη αμφισβητεί επί της αρχής τη βιωσιμότητα του έργου. Λες και ένας υπουργός δεσμεύεται μόνο από τις συμφωνίες που έχει υπογράψει εκείνος», προσέθεσε.
Κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας η κυπριακή κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει την ουσία της διαφοράς με τον ΑΔΜΗΕ και να τονίσει ότι παραμένει ισχυρή και στενή η συνεργασία με την Ελλάδα.
Χθες το πρωί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ερωτηθείς αν σοβεί κάποια κρίση στις σχέσεις της Κύπρου με την Ελλάδα με αφορμή τον ΑΔΜΗΕ, είπε ότι «οι σχέσεις της κυπριακής κυβέρνησης με την ελληνική κυβέρνηση, η σχέση μου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό είναι ισχυρότερες από ποτέ προηγουμένως. Και θέλω να στείλω ένα μήνυμα. Όσοι επενδύουν σε ρήξη των σχέσεων της ελληνικής κυβέρνησης με την κυπριακή, τις σχέσεις μου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, θα απογοητευτούν», σημείωσε, προσθέτοντας ότι σχετικά δείγματα γραφής δόθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, εννοώντας την πτήση δύο αναβαθμισμένων ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 Viber στην παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου.
Η προσπάθεια διόρθωσης της ζημιάς συμπληρώθηκε με την τοποθέτηση του κυβερνητικού εκπροσώπου στον Alpha, o οποίος επικαλέστηκε την ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ για να εξηγήσει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα και δεν επανέλαβε τα περί εκβιασμού.
«Αυτό το οποίο ισχύει, και αυτό το λέει ο ίδιος ο φορέας υλοποίησης μέσα από την ανακοίνωση, είναι ότι έχει υποβληθεί μια ένσταση ως προς το ύψος των συνολικών δαπανών που έχουν δικαιολογηθεί από τη ΡΑΕΚ. Πέραν τούτου, αυτό το οποίο έχουμε όλοι ενώπιόν μας και αυτό είναι δημόσιο, είναι η ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ στη βάση της οποίας, η ίδια η ανακοίνωση βρίσκεται πλήρως ευθυγραμμισμένη μαζί με τη συμφωνία-πλαίσιο που υπάρχει μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Δηλαδή ότι 2025-2029 τα ποσά τα οποία θα καταβάλλονται θα είναι των 25 εκατομμυρίων ανά έτος. Πέραν τούτου, εκεί και όπου υπάρχουν ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του φορέα υλοποίησης και της ρυθμιστικής αρχής, όπως είναι δηλαδή το ύψος των δαπανών που θα θεωρούνται δικαιολογημένα, αυτά υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες ακολουθούνται, αξιολογούνται από τις αρμόδιες Αρχές και προχωρά η διαδικασία όπως είχε ακριβώς συμφωνηθεί (...) «Ανεξαρτήτως από το ύψος των δικαιολογημένων δαπανών, αν αυτές υπερβαίνουν το ποσό των 25 εκατομμυρίων δεν θα είναι πληρωτέες τώρα παρά μόνο μετά την ολοκλήρωση, μετά την υλοποίηση του έργου, όπως γίνεται σε όλα τα άλλα έργα».
Ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι διεκδικεί την αναγνώριση δικαιώματος ανάκτησης €251 εκατ. και αναγνωρίζει ως προς το 2025 την καταβολή των €25 εκατ. ως έναντι του ρυθμιστικά προβλεπόμενου εσόδου του έργου. Το υπόλοιπο ποσό θα ανακτηθεί κατά τη διάρκεια εμπορικής λειτουργίας του έργου σε έναν ορίζοντα 35 ετών, όπως προβλέπουν οι ρυθμιστικές αποφάσεις του έργου.
To αποτέλεσμα
Η επόμενη ημέρα βρίσκει την κυπριακή πλευρά μπροστά στην απαίτηση να ξεκαθαρίσει τη θέση της για το έργο, με την αιχμηρή δήλωση του κ. Χριστοδουλίδη την Κυριακή να οδηγεί τελικά σε μια διαφορετική κατάσταση και να εξουδετερώνει τις κυπριακές ανησυχίες για μη πρόοδο των εργασιών επί του πεδίου (μη εκτέλεση βυθομετρήσεων) και τη βιωσιμότητά του.
«Η πορεία του έργου διασύνδεσης συνδέεται με την επίλυση οικονομικοτεχνικών εκκρεμοτήτων και από τη μη αμφισβήτηση της βιωσιμότητάς του», δήλωσε ο χθες Έλληνας κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης. Ταυτόχρονα διαβεβαίωσε ότι οι σχέσεις Ελλάδας-Κύπρου «είναι ισχυρές και δεν πρόκειται να διαταραχθούν εξαιτίας ενός έργου».
Ζητείται διαφάνεια
Η πίεση για λήψη αποφάσεων δεν έρχεται μόνο από την πλευρά της Ελλάδας αλλά και από το εσωτερικό. Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, μιλώντας στην εκπομπή «Δεύτερη Ματιά» του «Πολίτη 107.6 & 97.6» κάλεσε την κυβέρνηση να κινηθεί με διαφάνεια και ζήτησε σαφή κυβερνητική τοποθέτηση για το πώς προχωρά η Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στο έργο. «Να ξέρουμε ακριβώς ποια είναι η απόφαση της κυβέρνησης», είπε και ζήτησε να παρουσιαστεί θεσμικά τι έχει συμφωνηθεί μέχρι σήμερα, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και σαφήνεια για τα επόμενα βήματα.
Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ και της Βουλής προσέθεσε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση είναι έργο «μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας» και ότι απαιτείται προσεκτικός χειρισμός και σαφής κυβερνητική τοποθέτηση για το πώς προχωρά η Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στο έργο. Τόνισε πως το αρραγές μέτωπο Ελλάδας-Κύπρου αποτελεί «το μεγαλύτερο διπλωματικό και πολιτικό πλεονέκτημα» και δεν πρέπει να τίθεται υπό σκιά από αντιφατικές δηλώσεις ή διαρροές.
Σε ανάλογη τοποθέτησε προέβη χθες και το ΑΚΕΛ το οποίο καλεί την κυβέρνηση να δώσει απαντήσεις και να μην θολώνει ακόμα περισσότερο το τοπίο. «Σε ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Κύπρο, η κυβέρνηση όχι μόνο μασά τα λόγια της αλλά συνεχίζει τη διγλωσσία. Συνεχίζει χωρίς πλάνο και χωρίς να ξεκαθαρίζει πού στέκεται ανάμεσα στις αντιφατικές προσεγγίσεις που οι υπουργοί της εκφράζουν», τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση.
