Αν τα πολιτικά κόμματα ήταν επιχειρήσεις, τι επιχειρήσεις θα ήταν; Μα, σίγουρα, του λιανικού εμπορίου για να μπορούν να απευθυνθούν στις μάζες των ψηφοφόρων. Με τις βουλευτικές εκλογές να πλησιάζουν το 2026, αυτή η στήλη επιχειρεί να φιλτράρει τα κόμματα μέσα από έναν επιχειρηματικό φακό, χωρίς να έχει πρόθεση να προσβάλει κανέναν.
Οι μεγάλες πολιτικές αλυσίδες
Αν τα κόμματα ήταν σουπερμάρκετ, οι μεγάλες αλυσίδες θα ήταν ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ. Αυτές διασπείρονται σε όλη την Κύπρο μέσω λαϊκών οργανώσεων και εθνικοφρόνων σωματείων, προσφέροντας και προγράμματα ανταμοιβής για τους πιστούς καταναλωτές τους. Με ποικιλία στα εσωτερικά τους, στον ΔΗΣΥ κάποτε μπορούσες να βρεις από κεντρώους φιλελεύθερους μέχρι υπερεθνικιστές, ενώ στο ΑΚΕΛ από φιλοσταλινικούς μέχρι σοσιαλδημοκράτες. Σήμερα, η κατηγοριοποίηση γίνεται ανάμεσα σε απολιτίκ και λαϊκιστές και στους σοβαρούς που ολοένα λιγοστεύουν. Το μεγάλο πρόβλημα και των δύο αυτών σουπερμάρκετ, ειδικά για το ΑΚΕΛ, είναι η αποτυχία τους να εξασφαλίσουν μια προνομιακή θέση στο μεγάλο πολιτικό mall, που δεν είναι άλλο από το Προεδρικό. Προβληματικό είναι επίσης το γεγονός ότι απαιτούνται συνεχείς επενδύσεις για να μπορούν να ικανοποιούν τους όλο και πιο απαιτητικούς ψηφοφόρους, ενώ πολλοί από τους προμηθευτές θεωρούν ότι τους έχουν φεσώσει όταν κυβερνούσαν. Το ερώτημα εδώ είναι αν ψηφοφόροι και προμηθευτές θα τους δώσουν πίστωση και το 2026.
Ο συνεταιρισμός του Κέντρου
Το συνεταιριστικό μοντέλο ακολουθούν τα κόμματα του Κέντρου, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, τα οποία θυμίζουν μικρά/μεσαία μπακάλικα. Διαθέτουν λίγο από όλα στο μαγαζί τους και μάλιστα κάποια δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα μεγάλα σουπερμάρκετ. Πρόκειται για έναν συνεταιρισμό όπου ο καθένας κρατά το δικό του μαγαζάκι μέσα από το οποίο ανταγωνίζονται αλλά και συνεργάζονται, με έμφαση στην προσωπική σχέση με τον πελάτη. «Εσύ ξέρεις γιατί», ήταν το σλόγκαν ενός παλαιού πολιτευτή του ΔΗΚΟ. Αυτό που δεν φαίνεται να καταφέρνουν είναι να αναπροσαρμοστούν στις ανάγκες της εποχής, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται ελλείψεις στα ράφια. Κάποια φαίνονται τόσο εκτός εποχής, που ψάχνεις να δεις αν η ταμπέλα έξω γράφει «αποικιακά». Προβληματική είναι και η νοοτροπία στην ηγετική ομάδα που θυμίζει παλαιάς κοπής μπακάληδες, οι οποίοι δεν σου επιτρέπουν να ακουμπάς τα προϊόντα τους, αλλά απαιτούν να τους πεις τι θέλεις και αυτοί να σου το φέρουν. Αν δεν ήταν η ρετρό διάθεση, κάποιες παλιές εξοικονομήσεις και το οικογενειακό της επιχείρησης, κάποιοι θα είχαν κλείσει από καιρό αν δεν κλείσουν το 2026.
Οι αντισυστημικοί
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το ΕΛΑΜ, το ΑΛΜΑ και την Άμεση Δημοκρατία του Φειδία Παναγιώτου να έρχονται με φόρα στη Βουλή. Η αντισυστημικότητα είναι στο ότι σπάνε το παραδοσιακό καλούπι που θέλει τα πολιτικά κόμματα να είναι σουπερμάρκετ, αν και με διαφορετικό τρόπο το καθένα.
Το ΕΛΑΜ σπάει αυτόν τον κανόνα, καθώς η έμφαση στο μεταναστευτικό και τα λεγόμενα εθνικά ζητήματα σε κάνει να διερωτάσαι αν έχει θέσεις για όλα τα υπόλοιπα. Σαν μαγαζί, θυμίζει τα παλιά κρεοπωλεία που έχουν μετεξελιχθεί σε μπουτίκ κρεάτων που ορκίζονται ότι το αρνάκι είναι ελληνικής προέλευσης. Ταυτόχρονα, εισάγουν ιδέες και ρητορική από τα λιβάδια της άγριας Δύσης, που αν είσαι φανατικός «κρεατοφάγος», δύσκολα θα αντισταθείς στα MAGA φιλέτα. Το πρόβλημα του ΕΛΑΜ είναι πως και στο σουπερμάρκετ του ΔΗΣΥ και στον συνεταιρισμό του Κέντρου βρίσκεις παρόμοια προϊόντα ίσως και σε καλύτερες τιμές. Υπάρχουν ερωτηματικά για το αν η κρυφή γωνία του στο Προεδρικό mall και η MAGA τάση διεθνώς θα συντηρήσουν τη δυναμική του μέχρι το τέλος.
Μονοθεματικό είναι προς το παρόν και το ΑΛΜΑ του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, καθώς οι προσωπικές του κόντρες και τα θέματα διαφθοράς επισκιάζουν όλες τις άλλες του θέσεις, κάνοντάς του το μαγαζί να δείχνει φτωχό. Για την ώρα κερδίζει από τα ομολογουμένως εντυπωσιακά εγκαίνια (την καταδίκη Μιχαηλίδη) αλλά και την πρόθεση να μπει στο μεγάλο mall του Προεδρικού το 2028 ως δυνητικός σύμμαχος του ΑΚΕΛ. Αν δεν αρχίσει σύντομα να γεμίζει τα ράφια του, η δυναμική του θα αρχίσει να λιγοστεύει.
Αντίθετα με το ΕΛΑΜ και το ΑΛΜΑ, η αντισυστημικότητα του Φειδία Παναγιώτου και της Άμεσης Δημοκρατίας δεν έγκειται στο ότι είναι μονοθεματική, αλλά στον τρόπο προσέγγισης. Σαν μαγαζί, μοιάζει με τους σύγχρονους πλανόδιους πραματευτές, μανάβηδες και τυροκόμους που γυρίζουν την Κύπρο με το φορτηγάκι τους, αφού πρώτα έχουν φροντίσει να διαφημίσουν μέσω των ΜΚΔ ότι θα είναι στην περιοχή σας. Ένα μοντέλο που βασίζεται στην προσωπική επαφή και σχέση αλλά και στη συστηματικότητα και συχνότητα της επίσκεψης και των αναρτήσεων. Θα είναι κάθε Δευτέρα στην Πάφο και κάθε Σάββατο στην Αγλαντζιά, βρέξει χιονίσει, και αν δεν τον δεις μπορεί να ανησυχείς. Δεν περιμένεις τόσο τα προϊόντα του όσο να διασκεδάσεις με τον πραματευτή που θα σου πει ακόμη και βρόμικο αστείο για τα αγγούρια ή τα πεπόνια. Τι κι αν κάποια από αυτά μοιάζουν σάπια ή ξέρεις ότι μπορεί να τα πληρώνεις και ακριβά. Ποιος, στα αλήθεια, μπορεί να κρατήσει κακία στον θρασύ πλανόδιο εκτός από το γειτονικό σουπερμάρκετ/μπακάλικο που τον βλέπει να στήνει το καρότσι του μέσα στο ίδιο του πάρκινγκ και να κάνει ρεζιλίκια με τον φρουρό ασφαλείας;
Τα βιολογικά προϊόντα
Το VOLT και οι Οικολόγοι μοιάζουν να είναι στημένα στα πρότυπα των μαγαζιών που προσφέρουν βιολογικά προϊόντα. Είναι σχετικά καινούργιο είδος, όπου μπορείς να βρεις τα πάντα, αλλά ξέρεις ότι δεν απευθύνονται σε όλους. Λίγο ή πολύ πιο ακριβά από τα συμβατικά, αλλά απαλλαγμένα (ή θα έπρεπε να είναι) από τοξικές ουσίες. Σαφώς δεν απευθύνονται στους πολλούς και το χειρότερο γι' αυτά δεν είναι ότι ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά έχουν να τα βάλουν και με τα μικρά ή μεγάλα σουπερμάρκετ που έχουν δημιουργήσει και αυτά ειδική κατηγορία με βιολογικά προϊόντα στο μαγαζί τους. Τον Μάιο, θα μάθουμε αν πραγματικά υπάρχει χώρος γι' αυτά στην πολιτική ή αν θα έπρεπε να είχαν αναζητήσει τη δική τους γωνιά μέσα σε κάποιο σουπερμάρκετ.
