«Το σύστημα στις ΗΠΑ έχει πεισθεί ότι ο Έλον Μασκ έχει τη συνταγή για τη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ στα παγκόσμια πράγματα και αυτή η παράταση ζωής –για να μην πω αναγέννηση– της αμερικανικής ηγεμονίας θα έχει συγκεκριμένη πορεία, δομημένη πάνω στα διάφορα επιχειρηματικά πρότζεκτ που ήδη τρέχει ο Μασκ», αναφέρει στον «Π» ο διεθνολόγος και γεωστρατηγικός αναλυτής Βασίλης Κοψαχείλης. Παράλληλα εξηγεί το φαινόμενο του γεω-επιχειρηματία στο οποίο κατατάσσει τον Έλον Μασκ και τον ρόλο που έχει στην παγκόσμια ιστορία. Ο κ. Κοψαχείλης αναφέρεται επίσης στις πρόσφατες δηλώσεις του εκλελεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τον Καναδά, τη Διώρυγα του Παναμά και τη Γροιλανδία, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «πάμε για έναν νέο διαμοιρασμό στη γεωγραφία του πλανήτη».
Έχετε εισαγάγει την έννοια της «γεω-επιχειρηματικότητας» στην ανάλυση των διεθνών σχέσεων. Τι σημαίνει ο όρος γεω-επιχειρηματικότητα και ποιοι είναι οι γεω-επιχειρηματίες;
Ο όρος αναδεικνύει τον ρόλο μιας διακριτής κατηγορίας επιχειρηματιών, που από κάποιο σημείο και μετά έχουν μια Μεγάλη Ιδέα και βάζουν σκοπό της ζωής τους την εμπέδωση/κυριαρχία της Ιδέας τους ως πολιτικής/διεθνοπολιτικής νόρμας. Είναι ένα φαινόμενο στα παγκόσμια πράγματα με πολύ μεγάλη επιρροή, που ώς σήμερα δεν είχε ταυτότητα ή είχε ερευνητικά υποεκτιμηθεί στην επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων. Η γεω-επιχειρηματικότητα συμπληρώνει και ολοκληρώνει τις έννοιες της γεωπολιτικής και της γεω-οικονομίας στη γεωστρατηγική ανάλυση. Για παράδειγμα, χωρίς την Αγγλική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών και τον Νάθαν Ρότσιλντ -κορυφαίες μορφές γεω-επιχειρηματικότητας και οι δυο αυτές περιπτώσεις- το πιθανότερο είναι ότι δεν θα είχε υπάρξει η Βρετανική Αυτοκρατορία.
Ούτε η σημερινή Ρωσία θα αντλούσε πόρους και ισχύ από τη Σιβηρία, αν η γεω-επιχειρηματική οικογένεια των Στρογκάνοφ δεν είχε χρηματοδοτήσει μια ολόκληρη εκστρατεία κατάληψης της Σιβηρίας, προσφέροντάς την στον τσάρο Ιβάν τον Τρομερό. Στην πρώτη περίπτωση, η Εταιρεία και οι Ρότσιλντ προώθησαν την Ιδέα συγκρότησης μιας μεγάλης φιλελεύθερης προτεσταντικής Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ενώ στη δεύτερη περίπτωση οι Στρογκάνοφ ταυτίστηκαν με το όραμα συγκρότησης μιας μεγάλης ορθόδοξης Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Αυτές οι Μεγάλες Ιδέες δεν αφορούν αγαθές προθέσεις. Αντίθετα αποτελούν τους αναγκαίους νομιμοποιητικούς παράγοντες σε έναν σκληρό και διαρκή αγώνα για κυριαρχία.
Έλον Μασκ
Ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί γεω-επιχειρηματίες σήμερα;
Αναμφίβολα ο Τζορτζ Σόρος και ο Έλον Μασκ. Ο πρώτος κυριάρχησε τις προηγούμενες τέσσερις δεκαετίες με τη Μεγάλη Ιδέα της Ανοικτής Κοινωνίας, προέκταση της οποίας είναι η Woke Culture. Ο δεύτερος έρχεται ανατρεπτικά με μια νέα ατζέντα, πολιτικο-οικονομικά συντηρητική, αλλά κοινωνικο-τεχνολογικά επαναστατική ή, αν θέλετε, προκλητικά progressive ατζέντα.
Πώς ο Έλον Μασκ έχει καταστεί γεω-επιχειρηματίας;
Συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά τα οποία παραθέτω αναλυτικά στο βιβλίο «Γεω-επιχειρηματίες, Από τον Ιάσονα στον Έλον Μασκ», που τον καθιστούν γεω-επιχειρηματία. Και προσέξτε! Χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά τη φιλοσοφική βάση του Σόρος, την οποία επίσης παραθέτω εκτενώς στο βιβλίο, για να αποκτήσει πλούτο και διεθνοπολιτική ισχύ. Δεν υπάρχει τίποτα το ιδεολογικό από πίσω. Η ιδεολογία είναι ο φερετζές για την κοινωνική μάζα. Στην ουσία μιλάμε για μια νέα νομιμοποιητική βάση στον αγώνα για κυριαρχία.
Τι σηματοδοτεί η εμφάνιση του Έλον Μασκ στην πολιτική ζωή των ΗΠΑ;
Αν από το 1945 ώς και το 2000 ζήσαμε τη φιλελεύθερη εικόνα της αμερικανικής ηγεμονίας, από τώρα και τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία θα ζήσουμε την πραγματιστική εικόνα της αμερικανικής ηγεμονίας. Το σύστημα στις ΗΠΑ έχει πεισθεί ότι ο Έλον Μασκ έχει τη συνταγή για τη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ στα παγκόσμια πράγματα και αυτή η παράταση ζωής –για να μην πω αναγέννηση– της αμερικανικής ηγεμονίας θα έχει συγκεκριμένη πορεία, δομημένη πάνω στα διάφορα επιχειρηματικά πρότζεκτ που ήδη «τρέχει» ο Μασκ.
Γιατί ο Έλον Μασκ παρεμβαίνει στα εσωτερικά των ευρωπαϊκών κρατών, προσφέροντας στήριξη στην ακροδεξιά πολλών χωρών όπως της Γερμανίας και της Ιταλίας;
Όπως ανέφερα και προηγουμένως, δεν υπάρχει τίποτα το ιδεολογικό. Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά χρησιμοποιεί συνθήματα και ρητορική που αρέσουν στην κοινωνική μάζα, χωρίς να υπάρχει κάποια βιώσιμη πρόταση από πίσω. Σαν τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο της Αραβικής Άνοιξης που, με το σύνθημα «Το Ισλάμ είναι η λύση», πήραν την εξουσία και στο τέλος δούλεψε η γκαζόλαμπα στα νοικοκυριά, γιατί ούτε ηλεκτρικό ρεύμα δεν είχαν. Επενδύει λοιπόν ο Μασκ πάνω σε αυτή την τάση, παίζει με τα φοβικά σύνδρομα των ανθρώπων στην Ευρώπη, υιοθετεί και συνάμα εργαλειοποιεί τα συντηρητικά αντανακλαστικά των ευρωπαϊκών κοινωνιών, προκειμένου να κάνει τους υποστηρικτές αυτής της τάσης στην Ευρώπη κοινό του, οπαδούς του, για κάθε μετέπειτα χρήση (πελατεία στο Χ, μοχλό πίεσης στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κ.ο.κ.).
Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία
Γνωρίζετε αν υπάρχουν σήμερα Κύπριοι γεω-επιχειρηματίες;
Στον ελληνικό κόσμο τα μεγέθη είναι δυστυχώς μικρά ή κατακερματισμένα. Έτσι Έλληνες και Ελληνοκύπριοι περισσότερο ταιριάζουν στις κατηγορίες των ευεργετών, των απλών μεγαλοεπιχειρηματιών, ακόμη και σε αυτήν των ολιγαρχών, παρά στην κατηγορία των γεω-επιχειρηματιών. Θα μπορούσαν ωστόσο να υπάρξουν επιχειρηματικά σχήματα με γεω-επιχειρηματικό πρόσημο, αλλά εδώ χρειάζεται πρώτα από όλα να συγκλίνουμε σε μια Μεγάλη Ιδέα. Βλέπετε εσείς να υπάρχει κάπου μια Μεγάλη Ιδέα για τον Ελληνισμό του 21ου αιώνα; Προσωπικά βλέπω να υπάρχουν μόνο άναρθρες παλαιομοδίτικες ή μαξιμαλιστικές φαντασιώσεις. Όχι κάποια Μεγάλη Ιδέα, σύγχρονη και ρεαλιστική.
Το φαινόμενο του γεω-επιχειρηματία παίζει κάποιον ρόλο στα ελληνοτουρκικά σήμερα και γενικότερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου;
Η Τουρκία παίζει πολύ με τη γεω-επιχειρηματικότητα. Τη χρησιμοποιεί σε διάφορα επίπεδα και όχι πάντα πετυχημένα. Δεν φοβάται όμως να πειραματιστεί και να ρισκάρει. Αντίθετα, εμείς ούτε εργαλειοποιούμε τη γεω-επιχειρηματικότητα ούτε έχουμε διάθεση να δοκιμάσουμε εναλλακτικές.
Το μέλλον
Στο βιβλίο σας «Γεω-επιχειρηματίες, Από τον Ιάσονα στον Έλον Μασκ» υποστηρίζετε ότι η κατάρρευση της Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο του 2008 ήταν «η αρχή του τέλους μιας μακράς περιόδου ιδεολογικής, πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας». Προσπαθείτε επίσης να δώσετε κάποιες απαντήσεις για το πώς θα μοιάζει το παγκόσμιο σύστημα στο μέλλον. Ποια είναι η εικόνα του μέλλοντος;
Η κατάρρευση της Lehman Brothers και ό,τι ακολούθησε ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια συνηθισμένη χρηματοπιστωτική κρίση. Ήταν το γεγονός που άλλαξε το σκηνικό ώστε να περάσουμε σε μια νέα κατάσταση στο παγκόσμιο σύστημα. Τώρα σε ό,τι αφορά το μέλλον, θα έλεγα πως ζούμε σε μια εποχή μετάβασης, που, από τη μία, ένα κομμάτι της παγκόσμιας κοινωνίας δουλεύει πάνω στην επόμενη μέρα -που είναι πιθανότατα η γεωπολιτική, γεω-οικονομική και γεω-επιχειρηματική διεύρυνση προς το Διάστημα με πρώτο ορίζοντα το 2030, όπως δείχνουν και οι μελέτες διαφόρων μεγάλων οργανισμών- ενώ αντίθετα ο πολύς κόσμος, η μάζα, βιώνει όλες τις παιδικές ασθένειες του υφιστάμενου κόσμου, όπως γεωπολιτική αστάθεια και πολέμους, πληθωρισμό κόστους και προβλήματα εφοδιασμού, εγκληματικότητα, οικονομική πίεση, περιβαλλοντική πίεση, πανδημίες κ.ο.κ.
Αυτό που αδυνατεί σήμερα να διακρίνει ο πολύς κόσμος είναι ότι η διεύρυνση προς το Διάστημα, για παράδειγμα, μας αφορά σε τελική ανάλυση όλους, από την επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού των παιδιών μας, ώς τις νέες επενδύσεις και τεχνολογίες, την τεχνολογία τροφίμων, τις μορφές ενέργειας, τις επικοινωνίες, ακόμη και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και τη διαχείριση της νέας κατάστασης από τους ανθρώπους. Θα τεθούν βαθιές νομικές και φιλοσοφικές προκλήσεις από τη δημιουργία μεικτών κοινωνιών ανθρώπων-ανθρωποειδών. Ήδη, το ένα μετά το άλλο, μεγάλα εργοστάσια πολυεθνικών απολύουν ανθρώπινο δυναμικό και το αντικαθιστούν από ανθρωποειδή. Άραγε, θα έχουν ρόλο πλέον οι συνδικαλιστές σε έναν κόσμο παραγωγής και υπηρεσιών από ανθρωποειδή; Πώς θα διαχειριστούν οι κυβερνήσεις τεράστιες μάζες ανέργων, δίχως εισόδημα και ασφαλιστικές εισφορές; Θα εξακολουθήσουν οι χώρες χαμηλού κόστους παραγωγής από ανθρώπινο δυναμικό να είναι ανταγωνιστικές στην παγκόσμια οικονομία; Πώς η εισαγωγή ανθρωποειδών στην παραγωγή και στις ζωές μας στον ανεπτυγμένο κόσμο θα επηρεάσει τη σημερινή τάση των μεταναστευτικών ροών από τις φτωχές περιοχές προς τις πλούσιες ή τι θα σημαίνει η ανακοπή του κύματος μετανάστευσης για τις ίδιες τις φτωχές περιοχές του πλανήτη; Θα αλλάξει νομικά το καθεστώς που διέπει το Διάστημα και τα ζητήματα κυριαρχίας σε αυτό ή μήπως έχουμε ήδη de facto αλλαγές; Στο βιβλίο παραθέτω μια σειρά από σενάρια πώς εντέλει οι γεω-επιχειρηματίες παρεμβάλλονται σε όλο αυτό και πώς θα επηρεάσουν το μέλλον.
Ντόναλντ Τραμπ, Καναδάς, Γροιλανδία και Παναμάς
Πώς σχολιάζετε τις αξιώσεις του Ντόναλντ Τραμπ στον Καναδά, στη Γροιλανδία και τη Διώρυγα του Παναμά; Τι επιδιώκει ο εκλελεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ;
Πρόκειται για μια νέα στρατηγική ελέγχου των θαλάσσιων διαύλων (Κανάλι Παναμά, Βόρειο Πέρασμα στον αρκτικό κύκλο) και του γεωπολιτικού χώρου που ανήκει στον βόρειο αμερικανικό ηπειρωτικό χώρο με έντονο γεω-οικονομικό ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ. Φαίνεται πως πάμε για έναν νέο διαμοιρασμό στη γεωγραφία του πλανήτη. Χαράσσονται νέες γεωπολιτικές και γεω-οικονομικές σφαίρες επιρροής, όπου η μία μεγάλη δύναμη δεν θα ενοχλεί την άλλη. Βέβαια τα έθνη-κράτη εντός των νέων σφαιρών θα είναι ουσιαστικά υποτελή.
Αυτό σημαίνει ότι θα δούμε επεκτατικούς πολέμους και αρπαγή γης; Για παράδειγμα η Γροιλανδία, που ανήκει στη Δανία, θα γίνει αντικείμενο διεκδίκησης μεγάλων δυνάμεων;
Το πιθανότερο σενάριο είναι η προαναγγελία διμερών συμφωνιών.
