Λίγες ώρες πριν ο Ντόναλντ Τραμπ αναλάβει και επίσημα τα καθήκοντα του Προέδρου των ΗΠΑ, έρευνα του Ινστιτούτο ifo και του Ελβετικού Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής σε 1.398 οικονομικούς εμπειρογνώμονες από 125 χώρες έδειξε ότι οι ερωτηθέντες στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι για τις επιπτώσεις της δεύτερης θητείας Τραμπ. Οι ερωτηθέντες από τις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη αναμένουν ελάχιστες έως καθόλου αρνητικές επιπτώσεις ή είναι ακόμη και αισιόδοξοι.
Η ομιλία που εκφώνησε ο 47ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών προκάλεσε αμηχανία στην Ευρώπη, καθώς φαίνεται αποφασισμένος να υλοποιήσει όσα ανέφερε προεκλογικά -εξέδωσε δεκάδες εκτελεστικά διατάγματα- προτάσσοντας την ευημερία των ΗΠΑ, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στους οικονομικούς και εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Η αποχώρηση από τις πολιτικές για το κλίμα, η στροφή στην αξιοποίηση εγχώριων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και η προοπτική επιβολής δασμών σε Μεξικό και ΗΠΑ από την 1η Φεβρουαρίου αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά την παγκόσμια οικονομία, με την Κύπρο να μην αποτελεί εξαίρεση. Οι πολιτικές του Τραμπ, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου, προβλέπεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή και κατ' επέκταση στην κυπριακή οικονομία. Μια αισθητή μείωση των τιμών της ενέργειας θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τα δεδομένα για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου. Η άνοδος των τιμών είναι αυτή που αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τα κυπριακά κοιτάσματα.
Οι δασμοί και οι αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική μπορεί να δημιουργήσουν προκλήσεις εξήγησε ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης στην εκπομπή «Show me the money» του Πολίτη 107.6 & 97.6. Σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, ο Τραμπ απομακρύνεται από τις πολιτικές της πράσινης μετάβασης κάτι που ενδεχομένως να προβληματίσει και άλλες χώρες, ενδεχομένως στην Ευρώπη διότι το κόστος της πράσινης μετάβασης είναι αρκετά υψηλό. Ο κ. Τραμπ, προσθέτει, προωθεί περισσότερο την αποπαγκασμιοποίηση και την εθνικοποίηση.
«Φυσικά όλα αυτά θεωρώ ότι θα είναι σε ένα μείγμα πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων των ΗΠΑ», τονίζει.
Σε ό,τι αφορά την επιβολή δασμών σε προϊόντα από το Μεξικό και τον Καναδά, είναι μια εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει έμμεσα και την Κύπρο μέσω των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι δασμοί μπορεί να επηρεάσουν τις οικονομίες της Γερμανίας και της Γαλλίας, κάτι που επίσης θα έχει έμμεσες επιπτώσεις και στην Κύπρο.
Στο μέτωπο των επιτοκίων, οι πολιτικές του κ. Τραμπ μπορεί να δημιουργήσουν πληθωριστικές πιέσεις στις ΗΠΑ, κάτι που θα επηρεάσει και την παγκόσμια οικονομία, ενώ η ΕΚΤ μπορεί να προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων για να τονώσει την ανάπτυξη στην ευρωζώνη.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επισημοποίησε πως οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν και από τη συμφωνία για τον παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή για τις πολυεθνικές, που είχε κλειστεί στο πλαίσιο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Με προεδρικό υπόμνημά του μερικές ώρες αφού ανέλαβε την εξουσία, διέταξε επίσης το Υπουργείο Οικονομικών να προετοιμάσει επιλογές για «μέτρα προστασίας» έναντι χωρών που έχουν θεσπίσει -ή είναι πιθανό να θεσπίσουν- φορολογικούς κανόνες που πλήττουν δυσανάλογα τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Βρετανία και άλλες χώρες έχουν υιοθετήσει τον παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή 15% για τις πολυεθνικές. Η Κύπρος θα τον εφαρμόσει επηρεάζοντας 1.600 εταιρείες.
Η ενέργεια
Ο Τραμπ έχει ήδη δηλώσει την πρόθεσή του να κηρύξει «εθνική ενεργειακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης», με στόχο την ενίσχυση της αμερικανικής ενεργειακής παραγωγής. Αυτή η πολιτική αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει τις παγκόσμιες τιμές ενέργειας.
Για την Κύπρο, αυτό θα μπορούσε να έχει διττό αποτέλεσμα:
1ον Η πιθανή μείωση των τιμών ενέργειας θα μπορούσε να ωφελήσει την κυπριακή οικονομία, μειώνοντας το κόστος για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
2ον Ωστόσο, η Κύπρος έχει σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου και η μείωση των τιμών θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις προοπτικές εκμετάλλευσής τους.
Επιπλέον, η πολιτική του Τραμπ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης επιδοτήσεων, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις ευρωπαϊκές εταιρείες πράσινης ενέργειας. Αυτό θα μπορούσε να έχει έμμεσες επιπτώσεις στην Κύπρο, καθώς η χώρα έχει δεσμευτεί για την πράσινη μετάβαση της οικονομίας ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το εμπόριο
Ο Τραμπ έχει απειλήσει με την επιβολή δασμών 10% έως 20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, με εκτιμήσεις που δείχνουν πιθανή μείωση του ΑΕΠ της ΕΕ κατά 0,11%.
Για την Κύπρο, οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι έμμεσες, αλλά σημαντικές:
Μείωση εξαγωγών. Αν και η Κύπρος δεν έχει σημαντικές άμεσες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, η μείωση των ευρωπαϊκών εξαγωγών θα μπορούσε να επηρεάσει την κυπριακή οικονομία μέσω των εμπορικών της σχέσεων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Πληθωριστικές πιέσεις. Οι δασμοί αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει το κόστος ζωής στην Κύπρο.
Οικονομικές προοπτικές
Παρά τις προκλήσεις, υπάρχουν και πιθανές ευκαιρίες για την Κύπρο:
Η Κύπρος θα μπορούσε να επωφεληθεί από την αυξημένη ροή αμερικανικών επενδύσεων, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας, της τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου θα μπορούσε να την καταστήσει σημαντικό ενεργειακό κόμβο, ιδιαίτερα αν οι ΗΠΑ επιδιώξουν να αυξήσουν την επιρροή τους στην περιοχή.
Η ανάγκη για προσαρμογή στις νέες συνθήκες θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω διαφοροποίηση της κυπριακής οικονομίας, ενισχύοντας τομείς όπως οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και η τεχνολογία.
