Τις τελευταίες ημέρες γινόμαστε μάρτυρες σφοδρών αντιπαραθέσεων μεταξύ του ΔΗΣΥ και του ΕΛΑΜ με φόντο τις βουλευτικές εκλογές του 2026. Κατ’ ακρίβειαν, παρατηρούμε το ΕΛΑΜ να εξαπολύει επιθέσεις κατά του ΔΗΣΥ, με στόχο να πλήξει την εικόνα του και να κερδίσει χώρο μέσα στο συναγερμικό εκλογικό ακροατήριο. Το ΕΛΑΜ επιχειρεί να το πετύχει αυτό, αμφισβητώντας τον πατριωτισμό και τον δεξιό χαρακτήρα του ΔΗΣΥ, κάνοντας λόγο για υποχωρήσεις στο Κυπριακό και αριστερίζουσες τάσεις σε ζητήματα όπως η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των πολιτών. Στην ουσία το ΕΛΑΜ προσπαθεί να παρουσιαστεί ως η ιδεολογικά ορθόδοξη Δεξιά της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Τι είναι όμως τελικά η Δεξιά;
Δεξιά
Παραδοσιακά η Δεξιά εντός της ελληνοκυπριακής κοινότητας εκπροσωπείτο σε πολιτικό επίπεδο από τον ΔΗΣΥ. Το κόμμα που ίδρυσε ο Γλαύκος Κληρίδης στις 4 Ιουλίου 1976 μαζί με άλλους πολιτικούς παράγοντες του τόπου προσέδωσε στη Δεξιά ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ο πατριωτικός ρεαλισμός, ο οποίος συνέβαλε στην προσπάθεια δημιουργίας μιας Δεξιάς που δεν επιδίδεται σε ακρότητες και παραλογισμούς. Αντιθέτως, τοποθετείται με τρόπο ορθολογικό και υπεύθυνο σε μεγάλα ζητήματα όπως το Κυπριακό πρόβλημα.
Η ιδρυτική διακήρυξη αρχών του ΔΗΣΥ καθόρισε τον ιδεολογικό χαρακτήρα της ελληνοκυπριακής Δεξιάς ως μιας υπεύθυνης δημοκρατικής πολιτικής δύναμης. Ο εκδημοκρατισμός των θεσμών και η ενίσχυση της δημοκρατίας ήταν οι βασικότεροι στόχοι του κόμματος του Γλαύκου Κληρίδη. Έτσι προέκυψε μια δημοκρατική Δεξιά, η οποία ουδεμία σχέση είχε με την Ακροδεξιά και τις όποιες αντιδημοκρατικές τάσεις. Μια ρεαλιστική και υπεύθυνη Δεξιά με πολιτικό αρχηγό ο οποίος τάχθηκε πρώτος δημόσια υπέρ της λύσης ομοσπονδίας στο Κυπριακό σε ομιλία του στην γκαλερί «Αργώ» στη Λευκωσία, στις 6 Νοεμβρίου 1974. Το ΑΚΕΛ υιοθέτησε τη λύση της ομοσπονδίας μετά τη δήλωση του Γλαύκου Κληρίδη και σήμερα αποτελεί εθνική στρατηγική της Κυπριακής Δημοκρατίας και θέση των περισσοτέρων κοινοβουλευτικών κομμάτων.
Αυτή είναι η ελληνοκυπριακή Δεξιά μετά το 1974 και οποιαδήποτε προσπάθεια να παρουσιαστεί ως κάτι άλλο αποτελεί διαστρέβλωση της ιστορίας και της πολιτικής πραγματικότητας. Μια Δεξιά που είναι οργανωμένη σε εθνικόφρονα σωματεία σε τοπικό επίπεδο, τιμά τον Γρίβα και τον αγώνα της ΕΟΚΑ και υιοθετεί την ταυτότητα του Έλληνα της Κύπρου. Ιδεολογικά στοιχεία τα οποία έχουν μεν εθνικιστικό χαρακτήρα αλλά ποτέ δεν αποτέλεσαν σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθεια του ΔΗΣΥ να υπηρετήσει το δόγμα του πατριωτικού ρεαλισμού.
Ο σημερινός ΔΗΣΥ για παράδειγμα, συμμετέχει σε εθνικά μνημόσυνα και πολλές φορές εργαλειοποιεί εθνικά σύμβολα, ωστόσο δεν ανεβάζει τους τόνους στο Κυπριακό για να χαϊδέψει τα χαμηλά ένστικτα των ψηφοφόρων. Τοποθετείται με υπεύθυνο τρόπο στο εθνικό πρόβλημα παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αναλαμβάνοντας έτσι πολιτικό κόστος για το καλό του τόπου. Συνεπώς ο ΔΗΣΥ, με όλα τα προβλήματα αξιοπιστίας που αντιμετωπίζει σήμερα και την πολιτική φθορά της δεκαετούς διακυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη, παραμένει μια υπεύθυνη πολιτική δύναμη η οποία καθιστά την ελληνοκυπριακή Δεξιά αξιόπιστη στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Αυτά είναι τα συστατικά μιας υγιούς ευρωπαϊκής Δεξιάς που συναντά κάποιος και στο κόμμα του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που είναι και το πιο κοντινό παράδειγμα. Η μετριοπάθεια και η υπευθυνότητα είναι η ειδοποιός διαφορά της Δεξιάς από την Ακροδεξιά.
Ακροδεξιά
Το ΕΛΑΜ αποτελεί ένα ακροδεξιό κόμμα το οποίο ιδρύθηκε το 2008 ως παράρτημα της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο. Υπάρχουν και σχετικές δηλώσεις του αρχηγού του κόμματος σε ΜΜΕ. Μάλιστα οι πρώτοι ΕΛΑΜίτες πραγματοποιούσαν πορείες με ρόπαλα και κράνη. Επίσης έβγαζαν φωτογραφίες με ναζιστικούς χαιρετισμούς. Επρόκειτο για ένα κόμμα ισχνής μειοψηφίας που στις ευρωεκλογές του 2009 έλαβε 622 ψήφους και ποσοστό 0,22%.
Ο ρατσιστικός φυλετισμός, η αίσθηση της ανωτερότητας απέναντι στους μετανάστες και τους Τουρκοκύπριους, ο μιλιταρισμός και ο υπερεθνικισμός δεν ήταν αρκετά στοιχεία ώστε να αυξηθεί η δύναμη του κόμματος. Έπρεπε να ξεσπάσει η χρηματοπιστωτική κρίση το 2008, να ακολουθήσει το κούρεμα καταθέσεων και η φτωχοποίηση του πληθυσμού για να αποκτήσει το ΕΛΑΜ έξι χιλιάδες ψηφοφόρους.
Όταν άρχισε η δίκη της Χρυσής Αυγής για διάφορα εγκλήματα που περιλάμβαναν μέχρι και δολοφονίες, το ΕΛΑΜ κράτησε αποστάσεις και διαχώρισε τη θέση του. Σταδιακά άρχισε να προσέχει τη δημόσια εικόνα του, έπαψε να βγαίνει με ρόπαλα στους δρόμους και ανέπτυξε μεθόδους κοινωνικού ακτιβισμού, προσφέροντας στήριξη σε ευάλωτα νοικοκυριά την περίοδο των παντοπωλείων και της μεγάλης ανεργίας. Έτσι άρχισε να δημιουργείται η εικόνα του ΕΛΑΜίτη που κουβαλά ψώνια στη γιαγιά και τον παππού.
Χρόνο με τον χρόνο το ΕΛΑΜ αποκτούσε μεγαλύτερη εκλογική δύναμη. Σε αυτό συνέβαλε το γεγονός ότι δεν ήταν κοινοβουλευτικό κόμμα και δεν χρειάστηκε να λάβει σκληρές αποφάσεις για τη διάσωση της κυπριακής οικονομίας. Όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα πλήρωναν το πολιτικό κόστος του μνημονίου και το ΕΛΑΜ του περιθωρίου εισέπραττε τα κέρδη της αντι-συστημικότητας.
Μέχρι σήμερα το ΕΛΑΜ αποφεύγει να αναλάβει πολιτική ευθύνη στα δύσκολα ζητήματα και αυτός είναι ο λόγος που είναι το μοναδικό κοινοβουλευτικό κόμμα που δεν συνόδευσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην άτυπη διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό. Η αλήθεια είναι ότι το ΕΛΑΜ δεν απέβαλε ποτέ τον ακροδεξιό του χαρακτήρα, διατηρώντας μέχρι σήμερα ρατσιστική στάση απέναντι στους μετανάστες και τους Τουρκοκύπριους. Συνεχίζει δε να εκφράζει ακραίες θέσεις σε διάφορα ζητήματα όπως είναι τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ. Μάλιστα τον προηγούμενο Ιανουάριο εντάχθηκε επίσημα στο κόμμα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, οι οποίοι αποτελούν μια ακροδεξιά πολιτική δύναμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σχέδιο διάλυσης του ΔΗΣΥ
Σήμερα το ΕΛΑΜ προσπαθεί να βγάλει το κοστούμι της Ακροδεξιάς και να φορέσει αυτό της Δεξιάς. Προσεγγίζει και εντάσσει στο κόμμα στελέχη του ΔΗΣΥ που ήταν δυσαρεστημένα ή στο περιθώριο, εφαρμόζοντας μια τακτική αποικισμού του χώρου της παραδοσιακής Δεξιάς. Φαίνεται ότι το ΕΛΑΜ έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο διάλυσης του ΔΗΣΥ ώστε να κυριαρχήσει στον χώρο της Δεξιάς. Βέβαια η επιτυχία ενός τέτοιου σχεδίου θα μετατρέψει την ελληνοκυπριακή Δεξιά σε έναν ακραίο πολιτικό χώρο που δεν θα διαφέρει σε κάτι με την Ακροδεξιά. Άρα πρόκειται για μια προσπάθεια εκφυλισμού της Δεξιάς, με σοβαρές συνέπειες για το μέλλον της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Ο εκφυλισμός της ελληνοκυπριακής Δεξιάς θα επιτευχθεί μόνο εάν ο ΔΗΣΥ ενδώσει στην πίεση του ΕΛΑΜ και παρασυρθεί σε ακρότητες. Γι’ αυτό το ΕΛΑΜ ασκεί πιέσεις στον ΔΗΣΥ, προσπαθώντας να παρουσιάσει το κόμμα της Δεξιάς ως μια πολιτική παράταξη με αριστερίζουσες τάσεις και μη πατριωτικές θέσεις στο Κυπριακό. Στην ουσία επιδιώκει διακαώς να φέρει τον ΔΗΣΥ στο δικό του ρινγκ, ώστε να παλέψουν για το ποιος είναι ο πιο ακραίος.
Φυσικά το ΕΛΑΜ γνωρίζει ότι ο ΔΗΣΥ δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει την Ακροδεξιά στις όποιες ρητορικές ακρότητες και πως αν το δοκιμάσει θα αποξενώσει το μεγαλύτερο κομμάτι των συναγερμικών ψηφοφόρων που δεν τους εκφράζουν οι ακραίες πολιτικές τοποθετήσεις. Κάτι που θα αποδυναμώσει τον ΔΗΣΥ, προσφέροντας στο ΕΛΑΜ χρυσή ευκαιρία για ιδεολογική ηγεμονία στον χώρο της Δεξιάς. Όπως δήλωσε στον «Π» ανώτατο στέλεχος του ΔΗΣΥ, το ΕΛΑΜ θεωρεί ότι έχει διαλύσει τον ενδιάμεσο χώρο και τώρα προσπαθεί να αποδομήσει το κόμμα της Δεξιάς για ακόμη μεγαλύτερο εκλογικό και πολιτικό όφελος. Εξέφρασε δε την άποψη ότι «ο ΔΗΣΥ θα πρέπει να δείξει πολιτικές αντιστάσεις, ώστε να διατηρήσει την εικόνα του νούσιμου κόμματος».
