H περίοδος του ενός έτους που απομένει πριν τις βουλευτικές εκλογές έχει εντείνει τις προσπάθειες κομμάτων και σχηματισμών, με τις μετρήσεις της κοινής γνώμης να αποτελούν πλέον βασικό εργαλείο για τη χάραξη της τακτικής και της στρατηγικής που θα ακολουθήσουν.
Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, με βάση αδημοσίευτες δημοσκοπήσεις αλλά κυρίως μέσα από σταθερές και επαναλαμβανόμενες ποιοτικές μετρήσεις γνώμης με συγκεκριμένους αποδέκτες και συγκεκριμένο ακροατήριο, είναι πασιφανές ότι αρχίζουν να μορφοποιούνται ορισμένα δεδομένα.
Τα βασικά ευρήματα των ερευνών αυτών μάλλον καταλήγουν σε ένα γνωστό μοτίβο το οποίο αρχίζει να διαχέεται στην κοινωνική και πολιτική ζωή αλλά προφανώς μπορεί να στηριχθεί μόνο σε επιστημονικά δεδομένα και αυτά τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.
Το νέο κόμμα
Με βάση τα ευρήματα που έχουμε υπόψη μας, διαπιστώνεται πέραν πάσης αμφιβολίας πως, στη βάση του ήδη υπάρχοντος κομματικού πλαισίου και με άξονα τις τάσεις του κοινωνικού συνόλου, υπάρχει περιθώριο για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού σχηματισμού με εμπνευστή τον τέως Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Μάλιστα σημειώνεται πως οι ώς τώρα έρευνες συγκλίνουν ακόμη και στη δυναμική την οποία μπορεί να αναπτύξει το νέο κόμμα, το οποίο υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να κινηθεί σε διψήφια ποσοστά. Οι πλείστες των δημοσκοπήσεων το βλέπουν να κινείται από το 8-13% Αυτή η τάση μάλλον διαμορφώνεται τη στιγμή κατά την οποία ακούστηκαν μόνο ορισμένες γενικές προθέσεις από τον τέως αξιωματούχο του κράτους για τη δημιουργία πολιτικού φορέα με τον ίδιο επικεφαλής.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η ρέουσα σχηματοποίηση του κομματικού πλαισίου θα εξακολουθήσει να υφίσταται από τη στιγμή κατά την οποία συνεχίζεται η εδραίωση στην κοινωνική συνείδηση της ανάγκης διαμόρφωσης ενός πλαισίου με βάση τις «καθαρές» λύσεις οι οποίες να είναι αποτέλεσμα και προέκταση μιας αντισυστημικής πολιτικής.
Με βάση τα ευρήματα των ποιοτικών ερευνών είναι ξεκάθαρο πως με τη στοχευμένη παρουσία σε ΜΜΕ ή και στα ΜΚΔ του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, χωρίς μάλιστα να έχει επί του παρόντος συχνότητα, δημιουργούνται δυναμικές με τις οποίες κοινωνικά στρώματα επιθυμούν απαντήσεις και έχουν διακριτά αιτήματα όπως εκείνο της διαφάνειας, της απομάκρυνσης των συστημικών κομμάτων από το κράτος και όχι μόνο από την κυβέρνηση. Στη λογική αυτή, όπως συμπεραίνεται στις δημοσκοπήσεις, ενδέχεται να συσπειρωθούν απογοητευμένοι πολίτες από όλα σχεδόν τα κόμματα. Όλα αυτά ενώ ακόμη οι κινήσεις Μιχαηλίδη έχουν, τουλάχιστον δημοσίως, ένα καθόλου ξεκάθαρο οργανωτικό σχήμα και δομή.
Παρενέργειες
Η παρουσία ενός νέου πολιτικού σχηματισμού προφανώς δημιουργεί μεγάλες ή μικρές παρενέργειες στο υφιστάμενο κομματικό σύστημα. Δεν είναι ωστόσο η μόνη και αποκλειστική πίεση που δέχονται τα κόμματα, είτε τα μεγάλα είτε εκείνα του λεγόμενου κεντρώου χώρου.
Σήμερα ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ δέχονται πιέσεις οι οποίες βεβαίως δεν έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά και δυναμικές. Ωστόσο τους δημιουργούν επί της ουσίας πανομοιότυπα προβλήματα αφού διαγιγνώσκουν τάσεις αποσυσπείρωσής τους.
Μέσα από τις ποιοτικές έρευνες είναι οφθαλμοφανές ότι ο ΔΗΣΥ συμπιέζεται από τη δράση του ΕΛΑΜ. Δεν είναι ακόμη προφανής η επέκταση αυτής της πίεσης και το μέγεθός της σε σχέση με την απώλεια ποσοστών αλλά κυρίως η δυναμική η οποία αναπτύσσεται από την ένταξη στο ΕΛΑΜ προσώπων τα οποία διετέλεσαν στελέχη στον ΔΗΣΥ. Με βάση τα όσα η παράταξη έχει ενώπιόν της, είναι σαφές πως το κόμμα παρουσιάζεται εξασθενημένο ή λιγότερο δραστικό στην ενάσκηση της παραδοσιακής του πολιτικής με βάση την πρακτική δεκαετιών. Στην αδημονία του να κρατήσει την παραδοσιακή του λαϊκή βάση, η οποία είναι επιρρεπής προς το ΕΛΑΜ, χάνει και ερείσματα από την παραδοσιακά μετριοπαθή μάζα στον αστικό πληθυσμό αλλά και στη νεολαία. Στην ουσία, όπως διαγράφεται μέσα από τις μετρήσεις, ο ΔΗΣΥ πειραματίζεται στον τρόπο, από τη μια, να μην αφήνει την ακροδεξιά να κινείται με δικούς της όρους και να «λυμαίνεται» τις πλέον επιρρεπείς δυνάμεις που την υποστηρίζουν και, από την άλλη, να ασκεί χωρίς να φαίνεται αντιφατικό την κεντροδεξιά φιλελεύθερή της πρακτική αλλά με όρους αντιπολίτευσης.
Άνοδος αλλά…
Με βάση τις μετρήσεις της κοινής γνώμης είναι ξεκάθαρο ότι υπό ορισμένες προϋποθέσεις το ακροδεξιό ΕΛΑΜ παρουσιάζει σταθερή άνοδο στα ποσοστά του. Τα πράγματα ωστόσο δεν έχουν σαφώς ξεκαθαρίσει ως προς το εύρος της δυναμικής που μπορεί να αποκτήσει αυτό το Κίνημα. Η προσπάθεια διεμβολισμού του ΔΗΣΥ, η ελαχιστοποίηση έκφρασης της ακραίας ρητορικής, αν και π.χ. στο μεταναστευτικό εμφανίζεται να υπερκεράζει ακόμη και τις πρακτικές ενός φίλα προσκείμενου υφυπουργείου, η προσπάθεια να εμφανιστεί δημοσίως ως μια δύναμη έτοιμη για το μεγάλο άλμα είναι στοιχεία τα οποία μπορεί να δώσουν επιπλέον δυναμική στα ποσοστά του.
Υπάρχουν ωστόσο δύο βασικές παράμετροι οι οποίες μπορούν, αν όχι να σταματήσουν, τουλάχιστον να μειώσουν τη ροή ψηφοφόρων προς το ΕΛΑΜ:
• Η πρώτη αφορά την παρουσία ενός πολιτικού σχηματισμού με εμπνευστή τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Ο σχηματισμός αυτός, ο οποίος προφανώς δεν θα έχει κοινά πολιτικά χαρακτηριστικά με το ΕΛΑΜ, θα είναι ένας καθαρά κεντρώος ιδεολογικά και πολιτικά χώρος, ωστόσο καλείται να συσπειρώσει ένα ακροατήριο το οποίο αναζητεί αντισυστημική στέγη.
• Η δεύτερη αφορά την επίτευξη μιας συνεργασίας του ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, ίσως και Οικολόγων. Ουδείς τη δεδομένη στιγμή είναι δυνατόν να υπολογίσει το εύρος μιας τέτοιας συνεργασίας, αν κατορθωθεί να πραγματοποιηθεί, αλλά και ποιο θα είναι το πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου θα αναπτυχθεί.
Παρά το γεγονός ότι σήμερα σειρά ποιοτικών ερευνών της κοινής γνώμης και κυρίως η επεξεργασμένη πρακτική των focus groups εστιάζουν στη διαμόρφωση της κομματικής κατάστασης πραγμάτων έχοντας μπροστά της -η κοινωνία- τις βουλευτικές εκλογές, ουδείς αμφιβάλλει ότι το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας θα αποτυπώσει εν πολλοίς και τις παραμέτρους για τις προεδρικές εκλογές του ’28.
Τα συμπεράσματα δεν έχουν ακόμη μορφοποιηθεί. Ωστόσο προκύπτουν, παρά τη ροή των εξελίξεων, ορισμένες διαπιστώσεις:
• Επί του παρόντος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν δύναται να προσεγγίσει τα ποσοστά που τον έφεραν στον δεύτερο γύρο των εκλογών του ΄23. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα με βάση ό,τι έχει ώς τώρα ανιχνευθεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο σημερινός Πρόεδρος χάνει το παιγνίδι των επόμενων εκλογών.
• Η πλειάδα εν δυνάμει υποψηφίων -αντιπάλων του σημερινού Προέδρου μπορεί να λειτουργήσει θετικά αλλά και συνθετικά ως προς την προσπάθειά του να περάσει στον δεύτερο γύρο. Η ύπαρξη περισσοτέρων των τριών προεδρικών υποψηφιοτήτων δεν είναι κατ’ ανάγκη αρνητική εξέλιξη για τον Πρόεδρο και τις επιδιώξεις του.
Το πλαίσιο ωστόσο μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι προεδρικές του ’28 έχει σαφώς να κάνει και σχεδόν σε πλήρη εξάρτηση με το αποτέλεσμα των βουλευτικών του ’26.
