Όταν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, έθεσε δημόσια την ιδέα για συνεργασία των κομμάτων του ενδιάμεσου χώρου στις βουλευτικές εκλογές, προκλήθηκαν σφοδρές αντιδράσεις εντός της ΕΔΕΚ και της ΔΗΠΑ. Διαμορφώθηκε αρνητικό κλίμα πριν ακόμη τεθεί προς συζήτηση η ιδέα του κοινού ψηφοδελτίου. Διαφάνηκε από πολύ νωρίς ότι δεν υπάρχουν πιθανότητες πολιτικής συνεργασίας των κομμάτων της συγκυβέρνησης και αυτό παρά τον κίνδυνο του πολιτικού και εκλογικού αφανισμού λόγω της ακροδεξιάς επέλασης και της στροφής του εκλογικού Σώματος προς αντι-συστημικές επιλογές.
Στα μικρότερα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου επικράτησε ο φόβος της απορρόφησης από το μεγαλύτερο ΔΗΚΟ και της απώλειας των κοινοβουλευτικών εδρών που κατέχουν σήμερα. Ποιος μπορούσε να εγγυηθεί στην ΕΔΕΚ και τη ΔΗΠΑ ότι θα διατηρήσουν ή θα αυξήσουν τις έδρες τους εάν κατέλθουν σε κοινό ψηφοδέλτιο με ένα κόμμα εκλογικά μεγαλύτερο όπως το ΔΗΚΟ;
Συρρίκνωση
Η ιδέα του βουλευτή Λεμεσού Πανίκου Λεωνίδου για εκλογική συνεργασία με προοπτική την κομματική συσσωμάτωση υπό μια άλλη μορφή δεν ήταν κακή. Αποτελούσε μια λύση στο πρόβλημα της συρρίκνωσης του παραδοσιακού κέντρου και της απουσίας πολιτικού νοήματος.
Όντως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα πολιτικής επιβίωσης και αυτό φαίνεται στην πτώση των εκλογικών ποσοστών και στον μαρασμό των παραδοσιακών κομμάτων, τα οποία υπολειτουργούν και δυσκολεύονται να ανανεώσουν το πολιτικό τους προσωπικό. Δεν είναι άλλωστε λίγα τα στελέχη των συγκεκριμένων κομμάτων που διερωτώνται εάν τελικά θα καταφέρουν οι ηγεσίες τους να στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια με αξιόλογες και σημαντικές προσωπικότητες.
Πέραν τούτου, τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου χρειάζονται και κάποιο ισχυρό πολιτικό αφήγημα για να πείσουν τους ψηφοφόρους να προσέλθουν στην κάλπη και να ψηφίσουν τους δικούς τους υποψηφίους. Οι ιδεολογίες και τα μεγάλα αφηγήματα της νεωτερικότητας υποχώρησαν μπροστά στον μηδενισμό, τον κατακερματισμό και την απροσδιοριστία της μετανεωτερικότητας. Εξασθένησαν και τα σύμβολα της κυπριακής πολιτικής ιστορίας όπως ο Μακάριος, ενώ ο κομματικός πατριωτισμός βρίσκεται σε συνεχή πτώση.
Το μεγάλο ερώτημα
Γιατί λοιπόν ο σημερινός ψηφοφόρος να ψηφίσει κάποιο από τα παραδοσιακά κόμματα του κέντρου; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν τα συγκεκριμένα κόμματα και η προσπάθεια του προέδρου της ΔΗΠΑ Μάριου Καρογιάν να το απαντήσει, στο πρόσφατο Πολιτικό Συνέδριο του κόμματος, έδειξε ότι υπάρχει ακόμη πολιτικό αισθητήριο. Εκείνο που λείπει όμως είναι το πολιτικό αφήγημα για το μεγάλο διακύβευμα των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών. Οι επιμέρους προτάσεις για τα καθημερινά προβλήματα δεν είναι ικανές να προκαλέσουν ξανά το πάθος για ενεργό εμπλοκή των πολιτών στην κομματική και πολιτική ζωή του τόπου.
Το νόημα
Όλα τα κόμματα έχουν προτάσεις για τα επιμέρους προβλήματα του τόπου και μια νέα πρόταση, όσο ρηξικέλευθη και αν είναι, δεν θα κάνει τη μεγάλη διαφορά. Ο λόγος είναι ότι οι πολιτικές προτάσεις για κάθε ξεχωριστό ζήτημα έχουν κυρίως γραφειοκρατικό χαρακτήρα και δεν απαντούν στο καθολικό ερώτημα για το νόημα της πολιτικής πράξης.
Οι ιδεολογίες της νεωτερικότητας κινητοποιούσαν τους πολίτες διότι νοηματοδοτούσαν την πολιτική πραγματικότητα και πρόσφεραν μια συνολική εικόνα του κόσμου. Γι’ αυτό ονομάστηκαν μεγάλα αφηγήματα. Η αντικατάσταση των ιδεολογιών από επιμέρους γραφειοκρατικές προτάσεις, οι οποίες δεν μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους και να φτιάξουν μια συνολική εικόνα για τον κόσμο, συνέβαλε στον κατακερματισμό της πολιτικής πραγματικότητας και στην αποξένωση των μαζών. Οι πολίτες χρειάζονται και κάποιο συνεκτικό μήνυμα που θα απλοποιεί την πολιτική πραγματικότητα και θα κάνει πιο ξεκάθαρο το διακύβευμα.
Δεν είναι τυχαίο που γενικές ιδέες όπως η ελευθερία και η ισότητα κινητοποίησαν εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ ειδικές προτάσεις για την πράσινη φορολογία αφήνουν τους πολίτες αδιάφορους. Ούτε είναι τυχαίο που απλοϊκές προσεγγίσεις του ΕΛΑΜ έχουν μεγαλύτερη απήχηση από τις εξειδικευμένες και εμπεριστατωμένες θέσεις των δημοκρατικών κομμάτων.
Το διακύβευμα
Η ιδέα της ανάσχεσης της ακροδεξιάς επέλασης άνετα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως το μεγάλο αφήγημα του κέντρου. Στη Γαλλία υπήρξε το πιο καθοριστικό στοιχείο των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων. Η αποτροπή της ακροδεξιάς αποτελεί ένα πραγματικό πολιτικό διακύβευμα και στην Κύπρο. Ειδικά σήμερα, που το ΕΛΑΜ αυξάνεται ραγδαία. Επαναφέρει την ιδεολογία στην πολιτική και δημιουργεί σοβαρό κίνητρο για συμμετοχή των πολιτών στην κομματική ζωή. Εάν διατυπωθεί κατά τρόπο ξεκάθαρο, τότε, οι πολίτες θα μπορέσουν να αντιληφθούν καλύτερα τους λόγους για τους οποίους πρέπει να στηρίξουν τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου.
Μπορεί ο οποιοσδήποτε να φανταστεί τις επιδράσεις που θα έχει στους πολίτες το μεγάλο εγχείρημα της συσσωμάτωσης των κομμάτων του κέντρου. Ένα εγχείρημα δύσκολο που δίνει νόημα στην πολιτική ζωή και προσφέρει νέα δυναμική στα συγκεκριμένα κόμματα. Το συγκεκριμένο αφήγημα και η επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος θα μετατρέψουν τη σημερινή κρίση που αντιμετωπίζει ο ενδιάμεσος χώρος σε μια μεγάλη ευκαιρία για επανακαθορισμό του κέντρου και επανάκτηση του ρυθμιστικού του ρόλου.
Αναπόφευκτο
Φαίνεται ότι σε αυτόν τον εκλογικό κύκλο τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου δεν θα μπορέσουν να πετύχουν τον στόχο της συσσωμάτωσης. Ωστόσο, η πτωτική πορεία των ποσοστών τους δείχνει ότι είναι αναπόφευκτη η συνένωση και, άρα, αργά ή γρήγορα θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις. Όσο πιο γρήγορα το αποδεχτούν αυτό τόσο το καλύτερο διότι ο χρόνος κυλά γρήγορα και οι συσχετισμοί δυνάμεων αλλάζουν μέρα με τη μέρα. Υπάρχει δε και ο κίνδυνος της δημιουργίας μιας μη ανατρέψιμης κατάστασης από το αποτέλεσμα της κάλπης. Αυτό διότι η ψυχολογία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και μια σοβαρή εκλογική ήττα δημιουργεί πολλές φορές συνθήκες πολιτικού αφανισμού, αφού σε αυτές τις περιπτώσεις οι πολίτες τείνουν να πιστέψουν ότι πλέον δεν υπάρχει καμία προοπτική. Είναι η λογική της χαμένης ψήφου.
Το ρίσκο
Το ΔΗΚΟ, ως το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα του ενδιάμεσου χώρου, έχει κάποιο πολιτικό λίπος να κάψει μέχρι να φτάσει στο σημείο του πολιτικού αφανισμού. Σήμερα έχει εννέα βουλευτές και εάν χάσει δύο ή τρεις έδρες δεν θα εξαφανιστεί από τον κομματικό χάρτη. Αντίθετα, η ΔΗΠΑ με τους τέσσερις βουλευτές και η ΕΔΕΚ με τις τρεις κοινοβουλευτικές έδρες βρίσκονται σε ένα οριακό σημείο. Η απόφασή τους να κατέλθουν αυτόνομα αποτελεί μεγάλο ρίσκο, αφού η επίδοσή τους στις βουλευτικές εκλογές θα είναι καθοριστική ως προς το πολιτικό τους μέλλον. Είτε θα συγκρατήσουν τα ποσοστά τους είτε θα χάσουν έδρες και θα αναγκαστούν να διαπραγματευτούν την ιδέα της συσσωμάτωσης με λιγότερο ευνοϊκούς όρους.
