Η κυβέρνηση, μέσα από την ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική της, στοχεύει τα τελευταία τρία χρόνια στην αύξηση του οικιστικού αποθέματος και στην ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών. Μέσω στοχευμένων προγραμμάτων προωθείται η δημιουργία προσιτών κατοικιών, η αξιοποίηση κρατικών τεμαχίων και η αναζωογόνηση των κοινοτήτων, όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στον «Π» ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου. Αποκαλύπτοντας, παράλληλα, ότι με τη νέα προκήρυξη του στεγαστικού σχεδίου για την αναζωογόνηση ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών, που θα γίνει εντός του 2026, οι εκτοπισθέντες δικαιούχοι θα λαμβάνουν αυξημένη χορηγία κατά 20%. Ο κ. Ιωάννου δηλώνει αποφασισμένος να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το δικαίωμα στη στέγη, να στηρίξει τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες και να φέρει πιο γρήγορα αποτελέσματα.
Αναγνωρίζοντας το μέγεθος του στεγαστικού προβλήματος, προχωρήσατε στην υλοποίηση μιας νέας στεγαστικής πολιτικής. Σχεδόν τρία χρόνια μετά, ποια είναι τα αποτελέσματα αυτών των παρεμβάσεων;
Όλα τα σχέδια που υλοποιούμε στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής, με εξαίρεση ίσως το Σχέδιο «Ανακαινίζω - Ενοικιάζω», έτυχαν πολύ θετικής ανταπόκρισης από τους πολίτες. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, με τα Στεγαστικά Σχέδια Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών και Περιοχών της Υπαίθρου έχουν μέχρι σήμερα λάβει στήριξη 1.957 δικαιούχοι, με συνολική δαπάνη €74,2 εκατ. Επίσης, για το Σχέδιο νεαρών οικογενειών ή και νέων κάτω των 41ός ετών, το οποίο ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες, λήφθηκαν συνολικά 1.033 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν ήδη οι 295. Πιστεύω ότι με την ολοκλήρωση της εξέτασης όλων των αιτήσεων θα καλύψουμε τον στόχο που είχαμε θέσει για στήριξη 400 δικαιούχων.
Αυτά αφορούν τον πυλώνα ενίσχυσης της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών. Τι γίνεται με τον στόχο για αύξηση του στεγαστικού αποθέματος;
Εκεί τα πράγματα κινούνται σε ακόμη πιο ικανοποιητικούς ρυθμούς. Με βάση το μέχρι τώρα ενδιαφέρον για αξιοποίηση των Σχεδίων Πολεοδομικών Κινήτρων και «Build to Rent», αναμένεται μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να δημιουργηθούν σχεδόν 2.000 μονάδες, από τις οποίες οι 260 θα ενισχύσουν το απόθεμα προσιτής κατοικίας. Επίσης, με βάση το μέχρι τώρα ενδιαφέρον για εξαγορά του πρόσθετου συντελεστή δόμησης, εκτιμάται ότι ποσό περίπου €11 εκατ. θα εισρεύσει στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης, για αξιοποίηση στην υλοποίηση των δικών του προγραμμάτων, τα οποία με τη σειρά τους θα διαθέσουν στην αγορά πρόσθετο σημαντικό αριθμό προσιτών οικιστικών μονάδων. Ο ρόλος του ΚΟΑΓ, τον οποίο έχουμε αναβαθμίσει σε εκτελεστικό βραχίονα της στεγαστικής πολιτικής του κράτους, είναι πολύ σημαντικός σε αυτή την προσπάθεια. Η στήριξή μας προς τον Οργανισμό είναι συνεχής. Χαρακτηριστικά, αναφέρω την παραχώρηση από το κράτος €16 εκατ. για την πρώτη φάση του Σχεδίου Προσιτού Ενοικίου στον Άγιο Νικόλαο στη Λεμεσό και την πρόσθετη οικονομική βοήθεια ύψους €12 εκατ. για την παραγωγή 54 μονάδων στον Στρόβολο. Εντός του 2025 ο ΚΟΑΓ ξεκίνησε την κατασκευή 181 οικιστικών μονάδων στη Λευκωσία και τη Λεμεσό, ενώ εντός του 2026 αναμένεται να αρχίσει την κατασκευή άλλων 258 μονάδων.
Τι προτίθεστε να κάνετε με το Σχέδιο «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω» που δεν είχε την επιθυμητή ανταπόκριση;
Στόχος του Σχεδίου, το οποίο ήταν εισήγηση του ΕΤΕΚ, είναι η άμεση αξιοποίηση του υφιστάμενου αδρανούς οικιστικού αποθέματος. Μέσω του Σχεδίου, ιδιοκτήτες κενών και αδρανών κατοικιών σε δημαρχούμενες περιοχές μπορούν να λάβουν επιχορήγηση από €15.000 έως €35.000 για ανακαίνιση και αναβάθμισή τους, με υποχρέωση διάθεσης της κατοικίας σε δικαιούχους προσιτού ενοικίου για περίοδο τεσσάρων ετών. Παρά την υψηλή χορηγία, το ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο Σχέδιο παραμένει χαμηλότερο του αναμενόμενου. Μέχρι σήμερα υποβλήθηκαν 63 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν οι 34, απορρίφθηκαν 11 και είναι υπό εξέταση άλλες 18. Μετά από επικοινωνία που είχαμε με ιδιοκτήτες που είχαν εκδηλώσει προκαταρκτικό ενδιαφέρον αλλά στη συνέχεια δεν υπέβαλαν αίτηση, καταγράψαμε τις δυσκολίες και, σε συνεργασία και πάλι με το ΕΤΕΚ, προχωρούμε άμεσα σε βελτιώσεις για να καταστεί το Σχέδιο πιο ελκυστικό, καθώς θεωρούμε ότι μπορεί να συμβάλει στην άμεση αύξηση του διαθέσιμου αποθέματος.
Αυξήσεις σε πρόσφυγες
Για την απόκτηση στέγης, πολλοί πολίτες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική βοήθεια που παρέχει το κράτος. Είναι στις προθέσεις σας να αυξήσετε το ύψος της κρατικής χορηγίας και, εάν ναι, σε ποια από αυτά τα σχέδια;
Η παραχώρηση μεγάλων ποσών χορηγιών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετείται ο σκοπός της ενίσχυσης της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών. Κάποιες αδυναμίες που εντοπίστηκαν σε διαδικαστικά θέματα επιλύθηκαν με την εκτενή αναθεώρηση των σχετικών προνοιών. Ταυτόχρονα, βελτιώσαμε τα Σχέδια, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές συνθήκες και, πρωτίστως, να επωφελούνται από αυτά περισσότεροι δικαιούχοι. Σε αυτό το πλαίσιο έγιναν σημαντικές αλλαγές στα στεγαστικά σχέδια για τις περιοχές της υπαίθρου και των ορεινών, καθώς και της Υπηρεσίας Μέριμνας. Πολύ σύντομα θα ανακοινώσουμε νέες αναθεωρήσεις σε συγκεκριμένα σχέδια, ώστε να απευθύνονται σε μεγαλύτερο αριθμό συμπολιτών μας. Ενδεικτικά, μπορώ να αναφέρω την ήδη ειλημμένη απόφασή μας για αύξηση κατά 20% του ποσού που παραχωρείται σε πρόσφυγες δικαιούχους του στεγαστικού σχεδίου ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών.
Την περασμένη Τρίτη ανακοινώσατε νέο στεγαστικό σχέδιο για την ανέγερση μονάδων συλλογικής διαμονής. Πώς προέκυψε η ανάγκη για το συγκεκριμένο σχέδιο και σε ποιους απευθύνεται;
Η δυσκολία εξεύρεσης χώρων διαμονής από εργαζόμενους στους κλάδους της βιομηχανίας, του τουρισμού και του εμπορίου αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις τροχοπέδη στην αναζήτηση εργασίας στους εν λόγω τομείς, γεγονός που δεν επιτρέπει την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Παράλληλα, η δέσμευση κατοικιών για διαμονή εποχικού προσωπικού επιτείνει το στεγαστικό πρόβλημα σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ήδη αυξημένη πίεση, ενώ συχνά γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών όπου εργαζόμενοι από τρίτες χώρες διαμένουν σε ακατάλληλες από άποψη υγιεινής και ασφάλειας μονάδες. Βάσει αυτών των αναγκών και σε συντονισμό με τα οργανωμένα σύνολα των συγκεκριμένων κλάδων, διαμορφώσαμε το Στεγαστικό Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας λύσεων στέγασης για το προσωπικό που απασχολείται στους τομείς αυτούς. Πρόκειται για Σχέδιο το οποίο αναμένεται να έχει πολλαπλά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, αφού, αφενός, αποσκοπεί στην κάλυψη της ανάγκης βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης διαμονής των εργαζομένων αυτών, ιδιαίτερα των εποχικών, και, αφετέρου, συμβάλλει στην άμβλυνση του στεγαστικού προβλήματος, απελευθερώνοντας μονάδες, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν από άλλους πολίτες.
Στεγαστικό και Προεδρία ΕΕ
Το στεγαστικό θα αποτελέσει, όπως έχετε πει, μια από τις προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ. Η στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης είναι ευθυγραμμισμένη με τις σκέψεις που γίνονται για μια ευρωπαϊκή στρατηγική προσιτής στέγης;
Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αρκετές από τις πολιτικές που ήδη εφαρμόζουμε στην Κύπρο συζητούνται αυτή την περίοδο στην ΕΕ. Για παράδειγμα, μια από τις προτάσεις αφορά την εξεύρεση τρόπων μείωσης της γραφειοκρατίας, ώστε να επισπεύδεται η είσοδος στην αγορά νέων μονάδων, κάτι το οποίο πετύχαμε στην Κύπρο μέσα από τη μεταρρύθμιση του τομέα αδειοδότησης της ανάπτυξης. Υιοθετώντας απλοποιημένες διαδικασίες, μειώσαμε τον χρόνο αδειοδότησης σε συνολικά 40 εργάσιμες μέρες για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και 80 εργάσιμες μέρες για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα. Ήδη, περισσότερες από 1.500 αιτήσεις για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες εξετάστηκαν με την ταχεία διαδικασία, εντός του χρονικού ορίου των 40 ημερών και περισσότερες από 260 αιτήσεις για πολυκατοικίες εξετάστηκαν εντός του ορίου των 80 ημερών.
Η υλοποίηση της προσφυγικής πολιτικής του κράτους περνά μέσα από την Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων (ΥΜΑΠΕ). Υπάρχουν χιλιάδες αιτήσεις που πρέπει να εξεταστούν. Είναι σε γνώση σας οι αναφορές και τα παράπονα για καθυστερήσεις;
Για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα από φέτος τα Σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας εφαρμόζονται αναθεωρημένα και απλοποιημένα, με αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια και διευρυμένες κατηγορίες δικαιούχων. Για το έτος 2024 και μέχρι τον Σεπτέμβριο φέτος έχουν εγκριθεί συνολικά 3.677 αιτήσεις, με συνολική δαπάνη €82,5 εκατ. Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις στην εξέταση αιτήσεων λόγω και της υποστελέχωσης της Υπηρεσίας. Ωστόσο, την τελευταία τριετία έχει ενισχυθεί η στελέχωση των Επαρχιακών Γραφείων της Υπηρεσίας και ταυτόχρονα απλοποιήθηκαν κάποια στάδια της διαδικασίας, με αποτέλεσμα τη μείωση του χρόνου εξέτασης. Τα στοιχεία της ΥΜΑΠΕ δείχνουν ότι ο ρυθμός εξέτασης για το 2022 ήταν στο 72,6%, ενώ το 2023 αυξήθηκε στο 118,3%, το 2024 στο 156,4%, ενώ το τρέχον έτος είναι στο 198,2%. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, στο παρόν στάδιο σε όλες τις επαρχίες οι αιτήσεις εξετάζονται εντός του χρονικού πλαισίου των έξι μηνών που ορίζει η νομοθεσία.
Παραχώρηση κρατικών οικοπέδων
Το κράτος διαθέτει χιλιάδες εκτάσεις γης πέριξ των πόλεων αλλά και σε περιοχές της υπαίθρου. Για ποιο λόγο δεν παραχωρούνται δωρεάν οικόπεδα σε δικαιούχους που έχουν τη δυνατότητα να ανεγείρουν οι ίδιοι τις κατοικίες τους, αντί να λαμβάνουν χρηματική χορηγία μέσω της Υπηρεσίας Μέριμνας;
Η υλοποίηση Σχεδίου παραχώρησης οικοπέδων είναι κάτι που ήδη εξετάσαμε και προωθήσαμε στη Νομική Υπηρεσία. Είναι ένα πρόγραμμα που ανταποκρίνεται στο διαχρονικό αίτημα των ίδιων των κοινοτήτων, αφού θα έχει πολλαπλά οφέλη στην αναζωογόνηση των χωριών, πέρα από την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών οικογενειών. Το Σχέδιο στοχεύει στη στήριξη των χαμηλά και μεσαία αμειβόμενων οικογενειών, με έμφαση στις νεαρές οικογένειες για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας. Ήδη υπάρχει ενδιαφέρον από κοινότητες για συμμετοχή και θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε περισσότερα μόλις ολοκληρωθεί ο νομοτεχνικός έλεγχος του Σχεδίου. Στην ίδια φιλοσοφία βασίζεται το Σχέδιο που εξήγγειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την εβδομάδα που πέρασε. Αξιοποιώντας κρατικά τεμάχια, προχωρούμε με την υλοποίηση του Στεγαστικού Σχεδίου Ανέγερσης Προσιτών Κατοικιών, περίπου 500, σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο, με συνολική επένδυση €77 εκατ. Oι νέες οικιστικές μονάδες θα παραχωρηθούν σε δικαιούχους προσιτού ενοικίου στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, με έμφαση, όπως είπε ο Πρόεδρος, στη νέα γενιά. Τα κρατικά τεμάχια θα διατεθούν μέσω πλειοδοτικού διαγωνισμού στον ιδιωτικό τομέα για ανέγερση με τη μέθοδο Design and Build, όμως θα παραμείνουν στην ιδιοκτησία του κράτους.
