Το Ισραήλ δεν έχει συμφέρον από μια λύση του Κυπριακού που θα ενίσχυε τον ρόλο της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, υποστήριξε ο διευθυντής του Κυπριακό Κέντρο Μελετών, Χρήστος Ιακώβου. Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π» και στην εκπομπή «Πρωινή Επιθεώρηση» υποστήριξε ότι «αυτό περιορίζει δραστικά τα περιθώρια ελιγμών».
Το Ισραήλ και το δόγμα της επιβίωσης
Όπως εξήγησε ο κ. Ιακώβου, για να γίνει κατανοητή η σημερινή στρατηγική του Ισραήλ, πρέπει να ιδωθεί μέσα από το ιστορικό του δόγμα εθνικής ασφάλειας. Από τη δεκαετία του ’50, το Ισραήλ αντιλαμβανόταν τον εαυτό του ως μια «μικρή λωρίδα στον χάρτη», περικυκλωμένη από πληθυσμιακά και γεωστρατηγικά υπέρτερα κράτη. Η βασική του επιδίωξη ήταν, και παραμένει, να μην μεταφερθεί ποτέ ένας πόλεμος εντός των συνόρων του.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι περιφερειακές συνεργασίες δεν αποτελούν συγκυριακή επιλογή, αλλά δομικό στοιχείο της στρατηγικής του. «Το Ισραήλ δεν ήταν ποτέ κράτος που μπορούσε να επιβιώσει μόνο του», σημείωσε, υπενθυμίζοντας ότι στο παρελθόν συμμάχησε ακόμη και με το Ιράν του Σάχη ή με την Τουρκία, όταν αυτό θεωρούσε ότι εξυπηρετούσε τη γεωπολιτική του ασφάλεια.
Από τα αραβικά κράτη στην Τουρκία
Σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, η απειλή για το Ισραήλ δεν προέρχεται πια από τα αραβικά κράτη. Το επίκεντρο έχει μετατοπιστεί. «Ο μεγάλος περιφερειακός αντίπαλος, με βάση τις ίδιες τις ισραηλινές αναλύσεις, είναι πλέον κυρίως η Τουρκία», ανέφερε, επισημαίνοντας ότι αυτό αποτυπώνεται τόσο σε στρατηγικά κείμενα όσο και σε δημόσιες τοποθετήσεις της ισραηλινής ηγεσίας.
Οι τριμερείς συνεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Κύπρο, την Ελλάδα δεν είναι, κατά την ανάλυσή του, απλώς σχήματα πολιτικού διαλόγου. Συνθέτουν σταδιακά ένα υποσύστημα ασφάλειας, ένα είδος περιφερειακής αρχιτεκτονικής που θυμίζει «μικρό ΝΑΤΟ», με άξονα την ενεργειακή και στρατηγική ασφάλεια.
Ενέργεια και ασφάλεια: Ένα αδιαχώριστο δίπολο
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη σχέση ενέργειας και ασφάλειας. Όπως τόνισε, «δεν νοείται ενεργειακή ασφάλεια χωρίς ευρύτερη αρχιτεκτονική ασφάλειας». Ο έλεγχος, η προστασία και η απρόσκοπτη εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων προϋποθέτουν αποτροπή εξωτερικών απειλών και σταθερότητα στην περιοχή.
Σε αυτό το σχήμα, τα κράτη δεν είναι ισότιμα. Υπάρχουν «παραγωγοί ασφάλειας» και «καταναλωτές ασφάλειας». Το Ισραήλ, όπως είπε, ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Η Κύπρος, αναπόφευκτα, στη δεύτερη.
Το κρίσιμο ερώτημα για την Κύπρο
«Σε τέτοιες συνεργασίες, το κρίσιμο ερώτημα είναι τι κερδίζεις και τι χάνεις», ανέφερε. Σε περιόδους νηνεμίας, αυτό μοιάζει θεωρητικό. Στις κρίσιμες στιγμές όμως, καθορίζει αν ένα μικρό κράτος θα βρεθεί προστατευμένο ή εκτεθειμένο.
Ο κ. Ιακώβου προειδοποίησε για τον κίνδυνο ένα μικρό κράτος να «δώσει χωρίς να πάρει» ή να χρησιμοποιηθεί από ισχυρότερους εταίρους για την προώθηση αλλότριων συμφερόντων. Το αποτέλεσμα, τόνισε, θα κριθεί στην πράξη και όχι στις διακηρύξεις.
Κυπριακό: Στρατηγική αντίφαση
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, επισήμανε μια εμφανή αντίφαση ανάμεσα στις επίσημες διακηρύξεις περί λύσης και στις γεωστρατηγικές επιλογές που γίνονται στην πράξη. Οι τρέχουσες περιφερειακές συνεργασίες, όπως υποστήριξε, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη μια λύση που θα γινόταν αποδεκτή από την Τουρκία, καθώς θα ανέτρεπε το υφιστάμενο στρατηγικό ισοζύγιο.
Κατά την εκτίμησή του, το Ισραήλ δεν έχει συμφέρον από μια λύση του Κυπριακού που θα ενίσχυε τον ρόλο της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. «Αυτό περιορίζει δραστικά τα περιθώρια ελιγμών», σημείωσε.
Ακούστε ολόκληρη την παρέμβαση τού Χρήστου Ιακώβου στην «Πρωινή Επιθεώρηση» που μεταδίδεται από τον Πολίτη 107.6 & 97.6:
