Η χαραμάδα ελπίδας που άνοιξε στη Γενεύη, ήταν ένα θετικό αποτέλεσμα. Το θέμα όμως είναι το πώς διαχειριζόμαστε αυτήν τη θετική εξέλιξη. Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών αλλά προβλέπω ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία στα σημαντικά ΜΟΕ και η διάσκεψη του Ιουλίου, αν γίνει, θα γίνει είτε για το οριστικό τέλος είτε για αλλαγή της βάσης λύσης. Η ρητορική Τατάρ δεν βοηθά. Όμως ούτε η δική μας. Δυστυχώς, χωρίς ναυάγιο επιδιδόμαστε στο γνωστό σε εμάς παιχνίδι επίρριψης ευθυνών. Το blame game, το οποίο πολλές φορές καταντά εθνικός στόχος. Το δε γελοίο είναι ότι δεν λέμε για τις ευθύνες του ναυαγίου, γιατί προφανώς ναυάγιο δεν υπήρξε, αλλά για τις ευθύνες αν θα υπήρχε ναυάγιο. Μια συλλογιστική ασυνάρτητη και προβληματική θεώρηση των πραγμάτων.
Δυστυχώς, πρωταγωνιστής αυτής συλλογιστικής είναι ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, χωρίς να αντιλαμβάνεται τη ζημιά που γίνεται στο εθνικό θέμα. «Δική μας ήταν η απαίτηση για διορισμό απεσταλμένου». «Δεν υπήρξε διαφωνία μεταξύ Φιντάν και Τατάρ». «Επιτεύχθηκε αποτέλεσμα χωρίς να γίνουν οι παραχωρήσεις που κάποιοι ζητούσαν και οι οποίες άπτονταν θεμάτων κυριαρχίας» και τέλος, σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο», «Θεωρώ ότι ήταν ιδιαίτερα σημαντική η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τον τρόπο με τον οποίο έγινε, τη χρονική στιγμή που έγινε και με το περιεχόμενο το οποίο η συγκεκριμένη επιστολή είχε. Έστειλε ένα σαφές μήνυμα προς όλους τους συμμετέχοντες, ως προς την τοποθέτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό ζήτημα και η μόνη βάση επίλυσής του είναι η προβλεπόμενη από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Λύση που, ρητά καταγράφεται στην εν λόγω επιστολή, πρέπει να είναι συμβατή με τις αξίες, τις αρχές και τη νομοθεσία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, σημειώνουμε την έκφραση της ισχυρής βούλησης της Ένωσης για να ενισχύσει περαιτέρω τη δική της ανάμειξη στη διαδικασία η οποία βρίσκεται εν εξελίξει, αλλά και στα επόμενα στάδια. Συνολικά, τα παραπάνω δεν έχουν προηγούμενο, ειδικά σε ό,τι αφορά τη συγκυρία έναρξης μιας διασκέψεως».
Αναλύοντας μία-μία αυτές τις ανούσιες δηλώσεις, φαίνεται ότι θέλουμε να παρουσιάσουμε τη θετική έκβαση της διάσκεψης ως δική μας διπλωματική νίκη. Εθισμένοι στο νενικήκαμεν, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του τι ανεφώνησε ο Φειδιππίδης προτού πέσει νεκρός, θέλουμε να υποβαθμίσουμε τη συμβολή των άλλων, του ΓΓ των ΗΕ, της ελληνικής διπλωματίας και γιατί όχι, του Χακάν Φιντάν.
Πρώτον, τι σημασία έχει αν ο διορισμός απεσταλμένου ήταν δική μας επιτυχία; Το θετικό είναι ότι θα υπάρξει απεσταλμένος. Με τέτοιες δηλώσεις υποβαθμίζουμε τη διπλωματία σε επίπεδα νηπιαγωγείου ή προδημοτικής.
Δεύτερον, προσπαθούμε να είμαστε, ως συνήθως εκτός πραγματικότητας. Διαφωνία Φιντάν-Τατάρ σίγουρα υπήρξε και αν δεν ήταν η καταλυτική παρέμβαση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών το ναυάγιο θα ήταν δεδομένο. Τα παθήματα δυστυχώς δεν γίνονται μαθήματα. Όπως το 2017 ήμασταν οι μόνοι που δεν αναγνωρίσαμε την εποικοδομητική στάση της Τουρκίας, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τον εκνευρισμό του ΓΓ και τον τερματισμό της διάσκεψης, το ίδιο κάνουμε και σήμερα. Αντί να παραδεχθούμε ότι το θετικό αποτέλεσμα ήταν επιτυχία της ελληνικής διπλωματίας με την άριστη σχέση των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας - Ελλάδος προσπαθούμε να μηδενίσουμε αυτήν τη συγκυρία. Με αυτό δεν υποβαθμίζεται η προσπάθεια του ΠτΔ όμως, εκ των πραγμάτων ως άμεσα ενδιαφερόμενο μέρος, δεν μπορούσε να κάνει περισσότερα.
Τρίτον, για ποιες παραχωρήσεις που άπτονται θεμάτων κυριαρχίας και από ποίους έγιναν αυτές οι παρεμβάσεις ή έστω πιέσεις προς τη δική μας πλευρά; Ασφαλώς εννοεί ότι κάποιοι στο εσωτερικό ζητούσαν παραχωρήσεις. Γιατί δεν είναι πιο συγκεκριμένος;
Τέταρτον, ατυχέστατη η προσπάθεια να θέλουμε να παρουσιάζουμε ότι η εμπλοκή της ΕΕ ήταν για να μας βοηθήσει. Η επιστολή που εστάλη πριν τη διάσκεψη, την οποία θεωρούμε δικό μας τρόπαιο, δεν εστάλη για να ικανοποιήσουν τα δικά μας θέλω. Ασφαλώς έχει τη σημασία της και είναι μια επιτυχία του ΠτΔ, όμως παραγνωρίζουμε τον στόχο της. Η παρέμβαση αυτή ήταν προσεκτική και διπλωματικά ορθή. Οι Ευρωπαίοι με την επιστολή τους τήρησαν ίσες αποστάσεις και αυτό αποδεικνύεται από το ότι κοινοποιήθηκε και στους δύο ηγέτες. Σημαντική η αναφορά στο πλαίσιο λύσης, διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα κάτι που δυστυχώς εμείς το αποφεύγουμε και μιλούμε για ένα ασαφές συμφωνημένο πλαίσιο με στόχο την ικανοποίηση του εσωτερικού ακροατηρίου. Δεν διαφωνεί κανείς ότι η Ευρώπη μπορεί να παίξει τον ρόλο του καταλύτη για λύση. Όμως με τη ρητορική μας στην ουσία απενεργοποιούμε τον καταλύτη αυτό. Τη στιγμή που παρουσιάζουμε την ευρωπαϊκή εμπλοκή ως μια προσπάθεια να βοηθήσει τη δική μας πλευρά γιατί η άλλη πλευρά να θεωρήσει την παρέμβαση αυτή αντικειμενική;
Η ιδιότητά μας ως πλήρες μέλος της ενωμένης Ευρώπης είναι μεν σημαντική αλλά η όλη προσπάθεια ταύτισης των στόχων της ευρωπαϊκής διπλωματίας με τα θέλω μας είναι εκτός πραγματικότητας. Συμφωνώ με τον κύριο υπουργό στο ότι το Κυπριακό αποτελεί ευρωπαϊκό ζήτημα αλλά ταυτόχρονα αποτελεί ένα βαρίδι, έναν μπελά που τους φορτώσαμε και θέλουν να απαλλαγούν από αυτό. Η σημερινή αναβαθμισμένη Τουρκία είναι απαραίτητη για την Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή παρέμβαση όμως είναι μια έμμεση αλλά σαφέστατη πίεση, ή αν θέλετε προειδοποίηση, και προς τη δική μας πλευρά. Πρέπει να αντιληφθούμε το ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα προχωρήσουν είτε το θέλουμε είτε όχι. Με ή χωρίς εμάς. Οι σημερινές γεωπολιτικές εξελίξεις δεν επιτρέπουν τσάπα μαγκιές.
Είναι καιρός να σταματήσει η ρητορική του «εμείς» και του «μόνο εμείς» γιατί υποσκάπτει την όλη διαδικασία. Έχουμε τόσο βεβαρημένο παρελθόν στο Κυπριακό που με αυτές τις αρλουμπολογίες δεν γινόμαστε πιστευτοί. Ευτυχώς ,αυτό το αντιλαμβάνεται ο ΠτΔ, Νίκος Χριστοδουλίδης, του οποίου η ρητορική, σε αντίθεση με τις άτσαλες ατάκες του υπουργού του των Εξωτερικών, είναι συνετή και προσγειωμένη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το άνοιγμά του προς τον Τούρκο ΥΠΕΞ στη Γενεύη. Ο Πρόεδρος επεδίωξε τη συνομιλία με τον Χακάν Φιντάν γιατί αντιλήφθηκε τη διάσταση απόψεων Φιντάν-Τατάρ και τη θετική συμβολή της Τουρκίας, διά μέσου του Τούρκου ΥΠΕΞ, κάτι που δυστυχώς ο κύριος Κόμπος ακόμα να το εμπεδώσει.
Ναι μεν η σύγκληση της διάσκεψης αποτελεί θετική εξέλιξη και το ότι δεν ναυάγησε η όλη προσπάθεια ακόμα θετικότερη. Η διαχείριση όμως του χρόνου μέχρι το τέλος Ιουλίου είναι το κλειδί για το αν η νέα πρωτοβουλία θα αποφέρει τους ποθητούς καρπούς. Το «εμείς» ή το «μόνο εμείς», του κυρίου Κόμπου, αν συνεχίσει με την ίδια τακτική, θα αποβεί στο τέλος το «αυτοί» και το «αυτοί χωρίς εμάς». Ας προσγειωθούμε επιτέλους γιατί αν και αυτή η προσπάθεια πάει χαμένη, όπως τόσες άλλες, θα θρηνήσουμε επί ερειπίων.
