Πάρκα τσέπης χρειάζεται και η Λευκωσία

 

Τα πάρκα τσέπης είναι ανοικτός δημόσιος χώρος μικρής κλίμακας με εμβαδόν μεγέθους μόνο μερικών οικιστικών οικοπέδων ή ακόμη μικρότερο. Συνήθως είναι διασκορπισμένα στον αστικό ιστό και εξυπηρετούν τον κοντινό τους τοπικό πληθυσμό. Στη Λευκωσία θα μπορούσαμε να τα ταυτίσουμε με τα μικρά πράσινα πάρκα που έχουν και κάποιον ικανό εξοπλισμό παιδικής χαράς για τους μικρούς κατοίκους της πρωτεύουσας.

Ενώ αυτά τα μικροσκοπικά πάρκα στην πόλη μας τείνουν να λειτουργούν ως πάρκα γειτονιάς με μειωμένη κλίμακα και εξυπηρέτηση, θα μπορούσαν να καλύψουν σίγουρα μια ευρύτερη ποικιλία αναγκών. Όπως με το να σχεδιάζονται και να κατασκευάζονται με τρόπο που να φιλοξενούν εκτός από χώρους παιχνιδιού για παιδιά και μικρούς χώρους εκδηλώσεων, χώρους συνάντησης φίλων, διαλείμματα μεσημεριανού, μικρούς χώρους άθλησης, κ.λπ. Μπορούν να είναι ένα καταφύγιο από τη φασαρία της γύρω αστικής ζωής και να προσφέρουν ευκαιρίες για καθημερινή ξεκούραση και χαλάρωση.

Η παροχή νέων μεγάλων πάρκων ποιοτικού επιπέδου είναι πλέον δύσκολη, εφόσον οι διαθέσιμοι αστικοί χώροι που μπορούν να λειτουργήσουν με αυτό τον τρόπο είναι ολοένα και πιο περιορισμένοι. Ο αυξημένος αριθμός των κατοίκων της πόλης είναι αναγκασμένος να εξυπηρετείται στα υφιστάμενα πάρκα, τα οποία δεν είναι αρκετά, με αποτέλεσμα να μειώνεται η προσβασιμότητα στους ανοικτούς αυτούς χώρους και να μην ικανοποιούνται οι σωματικές και ψυχαγωγικές ανάγκες τους, ιδίως των νέων. Επίσης, οι ανάγκες των χρηστών στα πάρκα είναι διαφορετικές και ποικίλλουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει και σε συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων πληθυσμιακών ομάδων.

Τα πάρκα τσέπης είναι σε θέση να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτού του θέματος, εφόσον μέσα από τη μετατροπή αχρησιμοποίητων δημόσιων χώρων της πόλης μπορούν να δημιουργηθούν μικροί πνεύμονες κοινωνικοποίησης, αναψυχής και άθλησης. Εκτός από τα παραδείγματα υλοποίησης τέτοιων μικρών πάρκων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι πρόσφατες εφαρμογές τέτοιων δράσεων στην κοντινή μας Αθήνα μπορούν να λειτουργήσουν ως κάτι που είναι άξιο μελέτης και για τη δική μας περίπτωση. Και έχουμε πάρα πολλά μικρά δημόσια τεμάχια διάσπαρτα σε όλη την πόλη, από το αστικό κέντρο μέχρι τα προάστια, βρίσκονται σε κάθε γειτονιά. Είναι αυτά που προέκυψαν από τον διαχωρισμό οικοπέδων της κάθε περιοχής. Και τα πλείστα δεν έχουν διαμορφωθεί ακόμη σε οργανωμένα πάρκα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα πάρκα τσέπης δεν προορίζονται να εξυπηρετήσουν ολόκληρη την πόλη με τον ίδιο τρόπο που πραγματοποιείται από ένα περιφερειακό η κεντρικό αστικό πάρκο. Αφορά την άμεση γειτνιάζουσα κοινότητα, είτε αυτή είναι οι οικογένειες κάποιας γειτονιάς, είτε οι εργαζόμενοι σε παραπλήσια κτήρια γραφείων, κ.ο.κ. Κάθε τέτοιο πάρκο πρέπει να σχεδιάζεται με βάση τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα και ανάγκες της γειτονικής κοινότητας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υλοποιούνται με την ενεργή συμμετοχή τους για να πετύχουν και θα πρέπει επιπρόσθετα να εμπλέκονται οι χρήστες και στη συντήρηση των πάρκων αυτών, στην περίπτωση που ο εκάστοτε δήμος αδυνατεί να το κάνει αποτελεσματικά. Δηλαδή πρόκειται για δημόσιους χώρους στους οποίους απαιτείται και ο θεσμός του εθελοντισμού για να δημιουργηθούν. Ακόμη και η συνέργεια των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων είναι θεμιτή σε τέτοιες δράσεις, καθώς μπορούν να λειτουργήσουν και ως χορηγοί καταβάλλοντας τα έξοδα για τον σχεδιασμό και την κατασκευή τους.

Κάθε δήμος που σέβεται τους πολίτες που ζουν και επισκέπτονται την επικράτειά του οφείλει να δημιουργεί πράσινους ανοικτούς δημόσιους χώρους προσβάσιμους, που επιτρέπουν στους ανθρώπους να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αναψυχής, άσκησης, ξεκούρασης και χαλάρωσης, άνετους χώρους που έχουν και τη σωστή αισθητική, που είναι κοινωνικά μέρη όπου οι άνθρωποι συναντιούνται με ασφάλεια. Πρέπει, ειδικότερα, να μεριμνούν πρώτα για τις οικογένειες που ζουν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της πόλης, όπου δυστυχώς το χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι η συμφόρηση, ο θόρυβος, η θολότητα και η αδιάλειπτη μονοτονία του μπετόν και της ασφάλτου. Εκεί είναι η προτεραιότητα να ξεκινήσουν να γίνονται τα πάρκα τσέπης.

Επιπλέον, δεν πρέπει να είναι θεωρούνταν απλά μια άνεση. Έχουν γίνει από καιρό επιτακτική ανάγκη όσο ο αστικός χώρος συνεχίζει να αυξάνει πυκνότητα. Η παρουσία τους πρέπει να γίνει αισθητή παντού σε όλη την πόλη, να τα βλέπεις στον δρόμο για την εργασία, στον δρόμο για το σπίτι, επίσης κατά τη διάρκεια του γεύματος και του απογευματινού περίπατου. Πρέπει να είναι να είναι μέρος του ευρύτερου δικτύου ανοικτών δημόσιων χώρων της πόλης, ώστε η πρόσβασή τους να μπορεί να γίνεται με τα πόδια ή/και το ποδήλατο. Να υπάρχουν σε αφθονία και να βρίσκονται σε εγγύτητα, ιδανικά να υπάρχει ένα σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο.

Στο εξωτερικό, πολλoί τέτοιοι χώροι έχουν γεννηθεί μέσα από ακτιβιστικές δράσεις τις τοπικής κοινωνίας που απαιτούσε η ίδια συγκεκριμένοι εγκαταλειμμένοι ιδιωτικοί χώροι να μετατραπούν σε δημόσιους ώστε να μετατραπούν σε πάρκα τσέπης. Στη δική μας πόλη, οι χώροι αυτοί υπάρχουν και είναι ήδη δημόσιοι. Είναι στο χέρι μας, θεωρώ, να απαιτήσουμε και εμείς να μετατραπούν σε χώρους που εξυπηρετούν και τις δικές μας ανάγκες.

 

gmesaritis@polytia.com