Η «ηλίθια γυναίκα» και η εξήγηση της «αφθονίας» της

Αν υπάρχει κάτι πιο φρικτό από την υποτίμηση, τον παραγκωνισμό και τον κάθε μορφής αποκλεισμό των γυναικών από την πολιτική ζωή, αυτό είναι... μια από τις μορφές της εκπροσώπησής τους.

Δεν είμαι οπαδός των συνωμοσιών. Κάθε άλλο. Αλλά είναι μάλλον κοινός τόπος πως εκεί που το σύστημα αφήνει γυναίκες να παρεισφρήσουν, για να θέσουμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, όχι μόνο στην πολιτική αλλά και στην υπόλοιπη δημόσια ζωή, μέρος της οποίας είναι και τα ΜΜΕ και η τηλεόραση, ο αριθμός των «ανώδυνων» γυναικών ή, ακόμα χειρότερα, του είδους των βούρλων (του γυναικείου φύλου) είναι θεαματικά υψηλός και σίγουρα όχι κατ’ αντιστοιχία με την πραγματικότητα.

Αν η πολιτική ζωή -όπως και τα υπόλοιπα σημεία στα οποία αποτυπώνεται η γυναικεία εικόνα του σήμερα- ήταν όντως ο έξω κόσμος, τότε οι γυναίκες θα ήταν ένα ηλίθιο και άβουλο είδος, το οποίο μπορεί να μαγειρεύει, να μιλάει για νύχια και για κρεβάτια άλλων και στην καλύτερη περίπτωση για τα λεγόμενα «γυναικεία θέματα», έναν όρο τον οποίο προσωπικά βρίσκω πολλαπλά ρατσιστικό και προσβλητικό για τις γυναίκες.

Και φοβάμαι πως αυτή είναι ακριβώς και η επιδίωξη. Διάβαζα πριν από λίγο τη δήλωση μιας βουλευτίνας στην Ελλάδα, της Νέας Δημοκρατίας, με την οποία γελάνε -και κακώς γελάνε- η Ελλάδα και το ίντερνετ τελευταίως. Δεν είναι για γέλια. Στο τελευταίο της επίτευγμα, κληθείσα να σχολιάσει το… προσφυγικό, το απογείωσε.

«Η Νέα Δημοκρατία», δήλωσε η κ. Μονογιού, έτσι λέγεται, «εξασφάλισε τη σιγουριά του Έλληνα στα παράλληλα (σ.σ. ό,τι κι αν σημαίνει, μάλλον εννοούσε τα παράλια), αλλά έρχονται με βάρκες οι λαθραίοι. Εγώ όταν πάω ταξίδι στην Κων/πολη να δω την Αγία Σοφία δεν πάω με βάρκα. Πάω με την ταυτότητά μου».

Η κοπέλα αυτή, τα βίντεο της οποίας στο βήμα της Βουλής γίνονται viral, έχει «ειδίκευση beauty therapist». Και δεν είναι το μόνο παράδειγμα περιπτώσεων οι οποίες γεννούν την απορία τι μπορεί, όχι μόνο αυτή, αλλά και αμέτρητες του είδους οι οποίες προωθούνται και εδώ με διάφορους τρόπους αλλά και παντού, τι μπορεί λοιπόν να κάνει στη Βουλή. Και γιατί προωθούνται αυτές μαζικά.

Θα ρωτήσει κάποιος, δικαιολογημένα, εάν αυτό δεν αφορά και την εκπροσώπηση των ανδρών στον δημόσιο βίο και εάν δεν σχετίζεται επίσης με το φαινόμενο της αποχής ενός τεράστιου μέρους της κοινωνίας, τραγικά του πιο σύγχρονου και σκεπτόμενου κομματιού της.

Δεν αντιλέγω. Κάθε άλλο. Δεν είναι ο μοναδικός λόγος αυτό που ανέπτυξα πιο πάνω, με έναν έστω απλοϊκό τρόπο. Η διαφορά έγκειται στο ότι εάν π.χ. στην Ελλάδα οι γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το 51% του πληθυσμού, είναι -και είναι- μόλις το 10% της σύνθεσης των επιτροπών και των οργάνων των κομμάτων και η αναλογία των γυναικών στη Βουλή των Ελλήνων έναντι των ανδρών είναι -και είναι- μία γυναίκα προς έξι άντρες βουλευτές, τότε ο χώρος που απομένει στις γυναίκες είναι ελάχιστος.

Πέρα από σαφώς μη αντιπροσωπευτικός. Αλλά η ουσία έχει να κάνει με την έκταση του χώρου. Εκεί κρίνονται όλα. Επί του προκειμένου, στο παράδειγμα που έδωσα, μόλις τις 56 από τις 300 «γυναικείες» έδρες στη Βουλή και τις 12 από τις 108 έδρες της Νέας Δημοκρατίας.

Η πολιτισμική αντίληψη και το πού στέκει η κάθε χώρα -και εάν εμείς είμαστε σε ελαφρώς καλύτερη ή χειρότερη θέση από την Ελλάδα, θα σας γελάσω, δεν μετριέται άλλωστε- επηρεάζει καθοριστικά. Πώς; Στη βάση της κυρίαρχης εικόνας που υπάρχει για τις γυναίκες στην κοινωνία και την οποία εικόνα διαιωνίζουν ο αποκλεισμός τους αλλά και η προώθηση του προτύπου της γυναίκας-χαζογκόμενας παντού.

Μια εικόνα την οποία μπορεί κανείς να δει ξεκάθαρα όταν ένας αντίστοιχος άντρας λέει μαλ... αντίστοιχες με αυτές της κ. Μονογιού. Τι είναι στα μάτια των περισσότερων; Είναι απλώς ένας μαλ… που λέει μαλ… Κανείς δεν υπαινίσσεται ότι είμαστε βλαμμένοι από τη φύση μας εμείς οι άντρες ή ανίκανοι να αρθρώσουμε σοβαρό δημόσιο λόγο ή ανενημέρωτοι ή πίσω από την εποχή μας και μακράν της πραγματικότητας ή άξιοι μόνο να μιλάμε λ.χ. για το ποδόσφαιρο (οι στρέιτ) ή για τη Γιουροβίζιον (οι γκέι).

Και εάν κάποια το υπαινιχθεί και καταφέρει, πράγμα επίσης φοβερά δύσκολο, να το περάσει στη δημόσια συζήτηση, αυτό θα χαθεί. Αφού προηγουμένως κανιβαλιστεί εκείνη. Όπως θα κανιβαλιστεί και μια άλλη η οποία διαμαρτύρεται δικαίως για περιστατικά σεξισμού, mansplaining κ.λπ.

Η εντύπωση -είτε ενσυνείδητα είτε απλώς μηχανικά- ότι οι άντρες είναι καλύτεροι για τη διαχείριση του δημόσιου βίου, πολιτικού ή άλλου, μια εντύπωση η οποία αν και καταρρίπτεται από τη συχνά αντίθετη πραγματικότητα υπάρχει και σε γυναίκες σε ανησυχητικό βαθμό, δεν είναι επίσης άσχετη ούτε με τον σφετερισμό του χώρου που δεν αποδίδεται στις γυναίκες ενώ τους ανήκει, ούτε με τη γελοιοποίησή τους μέσα από την προώθηση τέτοιων περιπτώσεων και των στερεοτύπων που παράγουν, ούτε βέβαια και με τη δυνατότητα των αντρών, λόγω αυτής της υπεράριθμης παρουσίας μας, να περνάμε στην κοινωνία το μήνυμα που έλεγα πιο πάνω.

Το ότι ένας φαιδρός άντρας δεν έχει να κάνει με τον ρόλο των αντρών στο κοινωνικό σύνολο. Διότι σε οποιαδήποτε στιγμή η εικόνα του αντρικού ρόλου θα διατηρηθεί από κάποιους άλλους σοβαρούς. Δεν μπορεί. Κάποιοι άλλοι θα μιλήσουν και για κάτι άλλο ενδεχομένως και θα διασώσουν την εικόνα αυτή.

Όταν όμως αυτό γίνει από μια φαιδρή γυναίκα, σε μια κοινωνία η οποία ακόμα -συν τοις άλλοις- περιπαίζει το πρότυπο «της ξανθιάς», με τη γυναικεία παρουσία να σπανίζει εκτός εάν πρόκειται για τη γυναίκα γλάστρα του πρωινάδικου, τα πυροβολημένα συνήθως κοριτσάκια που θέλουν να γίνουν top models, τις συμβουλές για τα νύχια και τη μαγειρική (και ώς εκεί), αλλά και την αντίληψη ότι όποια γυναίκα μιλάει για κάτι άλλο ή για τα δικαιώματα και τον χώρο που αποστερείται από τις γυναίκες είναι -και συγχωρέστε με- «αγάμητη» ή τρελή ή και τα δύο, τότε η όποια ανάδειξη της πραγματικής δυνατότητας των γυναικών και η αναγκαιότητά της δεν έχουν καμία ελπίδα.

Δεν κομίζω γλαύκα εις Αθήνας, όχι. Μιλώ για πράγματα που εδώ και χρόνια ειδικοί καταγράφουν σε σχέση με αυτή την αδικία, μια αδικία που κρατά πολύ πίσω κοινωνίες όπως η ελληνική ή η δική μας. Και το πώς αυτά μπορούν και επιβάλλεται να γίνουν βίωμα για τον καθένα και την καθεμία από εμάς. Όσο μένουν στα βιβλία, τα στερεότυπα θα διαιωνίζονται, τίποτα δεν θα αλλάζει και εμείς θα μένουμε εδώ. Άντρες και γυναίκες.

Αυτό θέλουμε; Ή καλύτερα αυτό αξίζουμε; Εάν η απάντηση είναι «όχι», τότε τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα.

Διότι θα πρέπει να το αποδείξουμε και στην πράξη.