Η βδομάδα που πέρασε ήταν βασικά αφιερωμένη στον ΟΗΕ. Ενωπιον της Γενικής Συνέλευσης παρέλασαν όλοι οι ηγέτες του Κόσμου. Αν θέλουμε να συνοψίσουμε το περιεχόμενων των λόγων και των μηνυμάτων των περισσοτέρων, δεν θα ήταν λάθος να αναφέρουμε ότι υπήρξε μια διάχυτη ανησυχία. Τα Ηνωμένα Έθνη παραπαίουν οικονομικά και κυρίως πολιτικά. Το διεθνές δίκαιο -το επισήμανε άλλωστε αυτό στην ομιλία του και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης- δεν αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς και εργαλείο επίλυσης διαφορών. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, όπως λένε διάφοροι με διάθεση πικρού χιούμορ, έχει μετατραπεί σε ξενοδόχο και ενίοτε σε μπάτλερ μιας τεράστιας συνεστίασης όπου ο καθένας συζητά διμερώς τα θέματα που τον ενδιαφέρουν και, κυρίως, προάγει τα συμφέροντά του.
Κάποιοι το παρατραβούν και κάνουν λόγο για τσίρκο με θηριοδαμαστή τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, με όπλο το πολιτικό κριτήριο ενός πεντάχρονου Μακιαβέλι, έχει εκτρέψει αναγκαστικά διά ελέου και φόβου τη συζήτηση σε πράγματα που ο ίδιος κατανοεί και ξέρει να χειρίζεται. Ο ΟΗΕ τη βδομάδα που πέρασε λειτούργησε ως ένα τραγικό ανατολίτικο παζάρι, με τον Τραμπ μπροστά από ένα πειραγμένο ζύγι να καθορίζει ποσότητες και τιμές για τους υπόλοιπους.
Αν βγάλουμε έξω τον Γάλλο Πρόεδρο ο οποίος αναγκάστηκε να περπατήσει 45 λεπτά για να μεταβεί στην έδρα του ΟΗΕ επειδή εκλεισαν οι δρόμοι του Μανχάταν για να περάσει ο κ. Τραμπ, ακόμα και ο μέγας σουλτάνος Ερντογάν δεινοπάθησε μαζί του. Όπως έγραψε σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Τ24 ο Ναμίκ Ταν, πρώην πρέσβης στην Ουάσινγκτον και νυν «σκιώδης» υπουργός Εξωτερικών του CHP, η Τουρκία εμφανίστηκε στην Ουάσινγκτον «όχι ως σύμμαχος αλλά ως πελάτης». Ο Ταν υποστήριξε ότι ο Ερντογάν προσέφερε παραχωρήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων –από αγορές αεροσκαφών Boeing και εισαγωγές LNG μέχρι φημολογούμενες συμφωνίες για σπάνιες γαίες– με αντάλλαγμα τις συμβολικές χειρονομίες νομιμοποίησης του Τραμπ, ο οποίος στο τέλος τον εξευτέλισε αναφέροντας ειρωνικά ότι «γνωρίζει από νοθευμένες εκλογές καλύτερα από οποιονδήποτε».
Η Τουρκία αυτή τη στιγμή καλείται να πληρώσει τα αλληθωρίσματά της προς τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, αγοράζοντας Boeing και αμερικανικό φυσικό αέριο, ενώ θα πληρώσει πολύ περισσότερα δισεκατομμύρια για να αγοράσει πυραύλους Πάτριοτ και πολεμικά αεροπλάνα F-16 και F35. Αυτό κάποιοι Έλληνες και Τούρκοι στρατόκαβλοι αναλυτές θεωρούν μεγάλη επιτυχία για την Τουρκία, ο καθένας για τους λόγους του, τη στιγμή που ο πληθωρισμός στη χώρα καλπάζει και μεγάλα ποσοστά Τούρκων πολιτών ζουν σε κατάσταση ακραίας φτώχειας.
Το Κυπριακό
Μέσα σε αυτό τον τεράστιο αχταρμά επιχειρήθηκε να επιβιώσει και το Κυπριακό με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να εμπνέεται από ομιλίες του Σπύρου Κυπριανού τη δεκαετία του 1980. Είπε μπροστά στα άδεια καθίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ: «Η Κύπρος βρίσκεται υπό κατοχή από την Τουρκία εδώ και 51 χρόνια. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εκτοπίστηκαν. Γυναίκες υπέστησαν βιασμό. Πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά καταστράφηκε ανεπανόρθωτα. Η περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου, που κρατείται όμηρος από την Τουρκία, περιμένει τους νόμιμους κατοίκους της να επιστρέψουν, όπως ορίζουν τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που καλούν την Τουρκία να την επιστρέψει. Πολιτική παράνομων εποικισμών με σκοπό την αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα της χώρας. Οικογένειες προσμένουν εδώ και δεκαετίες να μάθουν την τύχη των αγαπημένων τους. Ως μικρό παιδί εκείνα τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, οι εικόνες μητέρων και παιδιών να κλαίνε για τους αγαπημένους τους έχουν χαραχτεί στη μνήμη μου. Το σχέδιο των κατακτητών είναι πάντα το ίδιο».
Πέρυσι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απευθύνθηκε και στους Τ/Κ και διαβεβαίωσε πως αγωνίζεται και για αυτούς ως Πρόεδρος ολόκληρης της Κύπρου. Φέτος το επιτελείο Χριστοδουλίδη έκρινε πως πρέπει να σκληρύνει τη στάση του και να δώσει ένα μάθημα στον Ερντογάν και τον Τατάρ.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε και αυτός μια τετριμμένη αναφορά στο Κυπριακό, γιατί θα ήταν αδιανόητο να μην έλεγε κάτι: «Θα ήθελα να αναφερθώ στο Κυπριακό. Εδώ και 51 χρόνια, η Κύπρος υφίσταται τις συνέπειες της παράνομης τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης στρατιωτικής κατοχής. Συνιστά μια κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και μια συνεχή απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Η δέσμευσή μας στην κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και στη λύση ενός κράτους, στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, είναι ακλόνητη... Η Ελλάδα στηρίζει πλήρως τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα και της Προσωπικής Απεσταλμένης του να δώσουν μια νέα ώθηση στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Μια δίκαιη και βιώσιμη λύση θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του κυπριακού λαού και θα συμβάλει αποφασιστικά στη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής».
Βεβαίως και ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έμεινε πίσω. Μίλησε για το τέλος της ομοσπονδίας στην Κύπρο και στην ανάγκη αναγνώρισης των Τουρκοκυπρίων επαναφέροντας την αδιέξοδη πρόταση -κυρίως για τους Τουρκοκυπρίους- για αναγνώριση δυο κρατών στην Κύπρο. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι στην ομιλία Ερντογάν από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ήταν άλλο: Μίλησε για την Ανατολική Μεσόγειο και τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, «φωτογραφίζοντας» την Ελλάδα και την Κύπρο. Ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε ότι δεν θα ευοδωθούν έργα που αποκλείουν την Τουρκία και την «τδβκ» στην Ανατολική Μεσόγειο, επαναλαμβάνοντας τις τουρκικές αξιώσεις γύρω από την Κύπρο και όχι μόνο. «Θέλουμε να δούμε το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο λεκάνη σταθερότητας και ευημερίας όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των πλευρών γίνονται σεβαστά».
Σε ένα διπλανό δωμάτιο
Σε ένα διπλανό ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη ο Ταγίπ Ερντογάν -αν αφαιρούσε τον μανδύα του Τζένκις Χαν- θα μπορούσε να καθόταν στο ίδιο τραπέζι και να συμφωνούσε πλήρως με τους συνομιλητές του. Στη Νέα Υόρκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δέχθηκε την Παρασκευή αντιπροσωπεία της ExxonMobil με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο, John Ardill, ο οποίος του ανακοίνωσε θετικά νέα αναφορικά με τις δραστηριότητες της εταιρείας στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Αν πιστέψουμε τι μας λέχθηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Λετυμπιώτη (αλήθεια, γιατί δεν εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο ExxonMobil για το κοίτασμα;), τότε, από τα κοιτάσματα Pegasus/Glafkos έχουμε επιπλέον 8-9 τρις κυβικά πόδια φυσικό αέριο στην κυπριακή ΑΟΖ. Αν σε αυτό προσθέσουμε και τα υπόλοιπα (Aphrodite, και άλλα μικρότερα), τότε, το φυσικό αέριο της Κύπρου μπορεί να κυμαίνεται γύρω στα 20 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (Tcf).
Ο Ερντογάν ενώπιον του Τραμπ δεσμεύθηκε να αγοράσει αμερικανικό φυσικό αέριο ύψους πολλών δισεκατομμυρίων. Γιατί δεν μπορεί η Τουρκία μέσω της αμερικανικής ExxonMobil να αγοράσει το κυπριακό φυσικό αέριο; Οι απαντήσεις είναι πολλές. Το Κυπριακό παραμένει άλυτο. Η Κύπρος ως εκ τούτου δεν θέλει να πωλήσει στην Τουρκία αλλά να αποκλείσει μαζί με την Ελλάδα και το Ισραήλ τη χώρα από τη δημιουργία ενός ενεργειακού τόξου στην Ανατολική Μεσόγειο όπως το σχεδίασαν από το 2015 οι Αμερικανοί. Εν τοιαύτη περιπτώσει η Άγκυρα διά της πυγμής, όπως προειδοποιήσε ο Ερντογάν, «δεν θα επιτρέψει να ευοδωθούν έργα που αποκλείουν την Τουρκία και την "τδβκ" στην Ανατολική Μεσόγειο».
Τι στ' αλήθεια θα μπορούσε να ανατρέψει αυτό τον φαύλο κύκλο, αυτόν τον παραλογισμό που εμποδίζει την αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην περιοχή παράγοντας τζίρους τρισεκατομμυρίων για όλα τα κράτη της περιοχής;
Ερχιουρμάν
Σε ένα διπλανό δωμάτιο στη Λευκωσία ο Τουφάν Ερχιουρμάν είναι ο μόνος Κύπριος που αρθρώνει αυτή τη στιγμή έναν συνθετικό λόγο για λύση του Κυπριακού. Η λύση του Κυπριακού θα μπορούσε να ανοίξει λεωφόρους συνεργασίας στην περιοχή.
Ο Τουφάν Ερχιουρμάν, πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) και ένας από τους δύο βασικούς διεκδικητές των τ/κ «εκλογών», ασκεί δριμεία και ίσως την πιο αξιόπιστη κριτική στις πολιτικές του νυν «προέδρου» και αντιπάλου του, Ερσίν Τατάρ. Όπως λέει, ο Τατάρ δεν διεξήγαγε καμία διαπραγμάτευση για το Κυπριακό κατά τη διάρκεια της θητείας του. «Η "προεδρία" αυτά τα πέντε χρόνια έκανε τους Τουρκοκύπριους αόρατους – Πέντε χρόνια χωρίς διαπραγματεύσεις». Ο Ερχιουρμάν, όπως λέει, θα επαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αν εκλεγεί τη λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα και δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη βάζοντας βέβαια αυστηρούς όρους. Ποιοι είναι οι τέσσερις όροι για την έναρξη νέας διαδικασίας;
Η πολιτική ισότητα δεν θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Θεωρεί -και σωστά- ότι το θέμα της πολιτικής ισότητας έχει συζητηθεί και επιλυθεί στο Κραν Μοντανά.
Θέλει σαφές χρονοδιάγραμμα για τις συζητήσεις στο Κυπριακό. Αν θα ξεκινήσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά, όπως λέει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, δηλαδή αν βρισκόμαστε ένα μίλι μακριά από τη λύση, όπως υποστηρίζει ο Αντόνιο Γκουτέτερες, τότε, το χρονοδιάγραμμα πρέπει να είναι σύντομο.
Η διαδικασία πρέπει να είναι προσανατολισμένη σε αποτέλεσμα, στη βάση των μέχρι τώρα συγκλίσεων που επιβεβαιώθηκαν στο Μον Πελεράν στη Γενεύη και το Κραν Μοντανά.
Δεν θα υπάρξει επιστροφή στο σημερινό στάτους κβο, όπως έγινε μετά το 2004. Με λίγα λόγια, αν προκύψει ξανά αποτυχία, τότε, θα πρέπει να ξακαθαρίσει ποιο θα είναι το μέλλον των Τουρκοκυπρίων.
Τραγική κατάσταση
Η τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο ΟΗΕ, η κρίση στη Γάζα και την Ουκρανία, η απειλή μιας μεγαλύτερης σύρραξης με εμπλοκή της Κίνας, η υποβάθμιση της ΕΕ και ταυτόχρονα η έλλειψη πολιτικών με ανοικτό μυαλό στην Άγκυρα, τη Λευκωσία και την Άγκυρα μετατρέπουν τη μικρή μας χώρα σε μέρος του προβλήματος. Σε ένα ποντίκι που κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να ποδοπατηθεί από τη μάχη των Ελεφάντων που διεξάγεται γύρω μας.
