Ζούμε σε δημοκρατικές κοινωνίες και όλες οι προτάσεις για επίλυση μεγάλων πολιτικών ζητημάτων απαιτούν δημοκρατική νομιμοποίηση. Δηλαδή ευρύτερη κοινωνική αποδοχή. Χρειάζεται να πείσεις τους πολίτες και να κερδίσεις κοινωνική και πολιτική στήριξη. Αυτό δεν σημαίνει ότι κρύβεσαι πίσω από τους πολίτες ή θέτεις την κοινωνία οδηγό των επόμενων κινήσεων. Σημαίνει ότι καταβάλλεις προσπάθεια για να πεισθούν οι πολίτες για το ορθό.
Οι κοινωνίες εκλέγουν πολιτικές ηγεσίες και εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε ηγέτες. Έχουν ανάγκη από πολιτική καθοδήγηση και ηγέτες που ανοίγουν δρόμους και σπρώχνουν τις χώρες προς τα εμπρός. Πολιτικούς ηγέτες που εμπνέουν τους πολίτες, δημιουργώντας πάθος για μεγάλες αλλαγές και κοινωνικά επιτεύγματα. Έτσι γίνονται φορείς αλλαγής και γράφουν Ιστορία οι μεγάλοι ηγέτες.
Η επίλυση του κυπριακού προβλήματος μπορεί να επιτευχθεί και μάλιστα πολύ σύντομα εάν υπάρχουν μεγάλοι ηγέτες, οι οποίοι θα εμπνεύσουν εμπιστοσύνη, θα κινητοποιήσουν τους πολίτες και θα ανοίξουν τον δρόμο προς την επανένωση. Δεν μπορεί να επιτευχθεί λύση χωρίς τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών και στις δύο πλευρές. Εξάλλου απαιτείται πολιτικό θάρρος και εκατέρωθεν υπερβάσεις ώστε να φτάσουμε σε συμφωνία. Πρέπει να μετακινηθούν οι δύο πλευρές από πάγιες θέσεις και αυτές οι συγκλίσεις να τύχουν της στήριξης της κοινωνίας.
Ο κίνδυνος της δαιμονοποίησης της διαδικασίας και της επικράτησης χαμηλών ενστίκτων είναι πολύ μεγάλος και η εμπειρία απέδειξε ότι ο μεγαλύτερος εχθρός της επανένωσης είναι η ευθυνοφοβία των ηγετών και ο κακός μας εαυτός. Καταβλήθηκαν πολλές προσπάθειες και φτάσαμε πολύ κοντά σε λύση αρκετές φορές. Εκείνο που έλειπε ήταν η εμπιστοσύνη της κοινωνίας προς τη διαπραγματευτική διαδικασία και το πολιτικό θάρρος των ηγετών.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Τουφάν Έρχιουρμαν, καλούνται να αποδείξουν τις ηγετικές τους ικανότητες και να εμπνεύσουν το όραμα της λύσης στις δύο κοινότητες. Δεν έχουν όμως την υποχρέωση να φορτώσουν στις πλάτες των πολιτών φοβίες, ενδοιασμούς και κόκκινες γραμμές. Η κοινωνία πρέπει να ενημερώνεται αλλά με υπεύθυνο τρόπο και, όταν έρχεται η στιγμή, να λάβει αποφάσεις.
Οι δύο κοινότητες δεν μπορούν να διαπραγματευτούν το Κυπριακό και ούτε να καταλήξουν σε σωστά συμπεράσματα δίχως να γνωρίζουν ακριβώς ποιες θέσεις εκφράζουν οι δύο πλευρές και τι λέχθηκε σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις. Σε αυτή τη φάση ο ρόλος της κοινωνίας πρέπει να είναι υποστηρικτικός. Οι δύο ηγέτες οφείλουν να σκεφτούν τρόπους ενεργοποίησης της κοινωνίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να την εμπλέξουν στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και μάλιστα με ελλιπή ενημέρωση. Αυτός είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να δηλητηριάσεις το κλίμα.
Πάντοτε η διαπραγμάτευση έχει σκληρό χαρακτήρα και απαιτεί ισχυρή θέληση, τρομερά ψυχικά αποθέματα και ικανότητα αυτοσυγκράτησης. Η διαπραγμάτευση όμως θα διεξαχθεί σε επίπεδο ηγετών. Εάν δεν μπορούν να κρατήσουν την ψυχραιμία τους και να αποφύγουν δημόσιες δηλώσεις, τότε, πώς θα εισέλθουν στα πιο δύσκολα ζητήματα; Οι δημόσιες εκφράσεις διαπραγματευτικών θέσεων, που κανονικά πρέπει να υποβληθούν στο τραπέζι των συνομιλιών, δεν αποτελούν φρόνιμη διαπραγματευτική τακτική, ούτε εποικοδομητική στάση.
