Το περιστατικό μεταξύ υπουργού Εργασίας και Προέδρου της Δημοκρατίας σε πολλούς φαίνεται ασήμαντο, κι όμως δεν είναι. Ο υπουργός έκανε κάποιες δηλώσεις, πληροφοριακού χαρακτήρα, αναφορικά με την ποινική δίωξη για τις οφειλές της Ποδοσφαιρικής Εταιρείας ΑΠΟΕΛ Λτδ προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και αυτό ενόχλησε τους διευθυντές της εν λόγω εταιρείας, οι οποίοι αντέδρασαν με επικριτικές δηλώσεις κατά του υπουργού. Υπήρξαν και κάποιες πιο έντονες αντιδράσεις από ποδοσφαιρόφιλους υποστηρικτές της ποδοσφαιρικής ομάδας του ΑΠΟΕΛ.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έσπευσε με δικές του δηλώσεις να επικρίνει δημόσια τον υπουργό του για τον χειρισμό του θέματος. Η ενέργεια αυτή του Προέδρου είναι απαράδεκτη για πολλούς λόγους. Και λάθος να διέπραξε ο υπουργός, ο Πρόεδρος όφειλε δημόσια να τον στηρίξει. Γιατί ο λανθασμένος χειρισμός δεν ήταν τέτοιας μορφής που να σηκώνει δημόσια επίπληξη. Και όταν ένας υπουργός αισθάνεται ότι ο Πρόεδρος με την πρώτη ευκαιρία θα βγει και θα τον «αδειάσει», θα καταστεί ένα άβουλο υποκείμενο που δεν θα τολμά να συγκρουστεί με κανέναν. Ο τόπος όμως έχει ανάγκη από υπουργούς που να διαθέτουν το θάρρος και την τόλμη να συγκρουστούν με όλα τα κατεστημένα συμφέροντα και τους κάθε λογής κλεπτοκράτες. Ο υπουργός Εργασίας, κατά τη δική μου κρίση και αντίληψη, επέδειξε αξιέπαινο θάρρος να οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης «ιερά τέρατα» όπως την ποδοσφαιρική εταιρεία του ΑΠΟΕΛ, αλλά και άλλα λαοφιλή ποδοσφαιρικά σωματεία που για δεκαετίες παραβιάζουν τον νόμο αρνούμενα να καταβάλλουν εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και κανένας προκάτοχός του δεν τόλμησε να οδηγήσει τους παραβάτες αυτούς ενώπιον της Δικαιοσύνης. Ο Πρόεδρος, αν πράγματι εννοεί αυτά που δημόσια διαλαλεί, ότι δηλαδή στην εξουσία βγήκε για να «σπάσει αβγά», θα έπρεπε να συγχαρεί τον υπουργό και όχι να τον «αδειάσει».
Τα αίτια του αδειάσματος του υπουργού είναι ολοφάνερα. Το ΑΠΟΕΛ είναι μια ομάδα με χιλιάδες υποστηρικτές ανά το παγκύπριο. Πολλοί από τους υποστηρικτές αυτούς θεωρούν ότι η ομάδα τους έχει πάντα δίκαιο και ενοχλούνται και από την πλέον δικαιολογημένη ενέργεια σε βάρος της. Ο κίνδυνος να χαθούν ψήφοι οδήγησε στο «άδειασμα» του υπουργού. Ο Πρόεδρος με το «άδειασμα» έδειξε στους νοήμονες πολίτες αυτού του τόπου ότι η θεμελιώδης λογική της συμπεριφοράς του συνίσταται στο ότι το δικό του προσωπικό πολιτικό συμφέρον προέχει του δημοσίου συμφέροντος. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι ο λόγος ύπαρξης ή η αποστολή του ως πολιτικού προσώπου είναι πρώτα απ’ όλα η επιβίωση του ιδίου και η απόκτηση όλο και μεγαλύτερης δύναμης και επιρροής, αφού αυτό αποτελεί την προϋπόθεση για διατήρηση της εξουσίας. Ήταν η ενέργεια του Προέδρου μια κίνηση πολιτικού μάρκετινγκ για κατευνασμό των χιλιάδων οπαδών του ΑΠΟΕΛ. Μια κίνηση ποδοσφαιροποίησης της πολιτικής. Με πιο απλά λόγια, ο Πρόεδρος συμπεριφέρθηκε σαν κοινός κομματάρχης και όχι σαν ο αρχηγός του κράτους. Όμως, τέτοιου είδους συμπεριφορές, που αποτελούν αντιγραφή των πρακτικών του παρελθόντος, θα συνεχίσουν να έχουν καταστροφικές συνέπειες στην αποτελεσματικότητα του κράτους και των θεσμών, στην ανταγωνιστικότητα και στην ανάπτυξη της οικονομίας, στην παιδεία, στα ελλείμματα, στο χρέος, στην παραοικονομία, στη διαφθορά και στην κουλτούρα ή νοοτροπία ενός σημαντικού ποσοστού πολιτών. Τέτοιες λογικές συνεπάγονται τεράστια ελλείμματα που αφορούν όλους τους τομείς που προανέφερα. Από τη μια, η προτεραιότητα του κομματισμού ή ατομικού συμφέροντος του εκάστοτε Προέδρου οδηγεί στις πελατειακές σχέσεις και στην ικανοποίηση επιμέρους συμφερόντων, πράγμα που δεν επιτρέπει τη διαμόρφωση και την υλοποίηση ενός συνολικού συνεκτικού στρατηγικού και μακροπρόθεσμου σχεδίου, εστιασμένου σε στόχους, σε οποιονδήποτε τομέα, όπως είναι η μείωση της παραοικονομίας, της διαφθοράς και η δημιουργία συνείδησης πληρώνω τις υποχρεώσεις μου κ.λπ. Επίσης, δεν επιτρέπει τη συναίνεση και τον συνασπισμό πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων για τη διαμόρφωση, την υποστήριξη και την υλοποίηση τέτοιων σχεδίων. Από την άλλη, τέτοιες συμπεριφορές εμποδίζουν την αποδοτική χρήση των πόρων και την αποτελεσματικότητα σε όσους τομείς κυριαρχούν, αφού προτεραιότητα είναι η διατήρηση της εξουσίας και της δύναμης επιρροής. Αυτή η συμπεριφορά δείχνει ανάγλυφα ότι ο Πρόεδρος θέλει να χρησιμοποιεί το κράτος για την ικανοποίηση συμφερόντων επιμέρους ποδοσφαιρικών ή άλλων επαγγελματικών ομάδων, μέσα στις οποίες είχε – ή επιδιώκει να αποκτήσει ισχυρή προσωπική πελατεία. Αυτή η αντιμετώπιση του κράτους από τους εκάστοτε Προέδρους και τα κυβερνώντα κόμματα, είχε ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση παθογενειών που χαρακτηρίζουν τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτές τις παθογένειες – που είναι και αλληλεξαρτώμενες, δηλαδή η κάθε μια επηρεάζει όλες τις υπόλοιπες και επηρεάζεται από αυτές – θα μπορούσαμε να τις εντοπίσουμε στους παρακάτω τομείς. Πρώτη σοβαρή ασθένεια οι σαθρές δομές. Παρά τις προφανείς διαφοροποιήσεις μεταξύ δημοσίων οργανισμών, ανάλογα με το μέγεθος και τη φύση των δραστηριοτήτων και των υπηρεσιών που προσφέρουν, οι δομές πάσχουν αφενός από υπερτροφία και αφετέρου από τη συγκέντρωση της εξουσίας στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας. Αυτό δημιουργεί δυσκαμψία, αλλά και πολλά άλλα προβλήματα, όπως η απουσία πρωτοβουλιών από τα μεσαία και χαμηλόβαθμα στελέχη και από τους εργαζόμενους και στη λήψη λιγότερο σωστών αποφάσεων, αφού τα ανώτερα στελέχη βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τα προβλήματα και από τη μάχη της παραγωγής και της προσφοράς υπηρεσιών. Η δεύτερη σοβαρή παθογένεια όλου του κράτους είναι η τεράστια και παράλογη γραφειοκρατία που όλοι οι πολίτες και οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο γνωρίζουμε. Άλλη σοβαρή παθογένεια είναι η αδυναμία αποτελεσματικής αξιοποίησης των σύγχρονων τεχνολογιών. Παρά τις τόσες μελέτες που εκπονήθηκαν και τους τόσους κοινοτικούς πόρους που διατέθηκαν για αυτό το ζήτημα, η κατάσταση παραμένει ακόμη τραγική. Στα πλείστα κυβερνητικά τμήματα είναι αδύνατον να επικοινωνήσει ο πολίτης τηλεφωνικά! Συμπεριφορές σαν αυτή του Προέδρου συντηρεί και «τσιμεντώνει» τη δυναμική ενός φαύλου κύκλου, με την έννοια ότι η κοινωνία δεν εμπιστεύεται το κράτος, με συνέπεια να το αντιμετωπίζει ως αντίπαλο και εχθρικά, πράγματα που, με τη σειρά του, οδηγεί το κράτος σε μεγαλύτερη εσωστρέφεια και ανταγωνισμό με την κοινωνία κ.ο.κ. Και η τριτοκοσμική μας μιζέρια συνεχίζεται. Κρίμα!
