Του Άδωνη Γιάγκου
Η Κύπρος, ένα νησί με σπάνια φυσική ομορφιά και πλούσια βιοποικιλότητα, αντιμετωπίζει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που επιδεινώνονται από την αδιαφορία και την έλλειψη αποτελεσματικών πολιτικών εκ μέρους των κυβερνώντων. Από την ανεξέλεγκτη δόμηση και την αποψίλωση δασικών εκτάσεων έως τη ρύπανση του αέρα και των υδάτων, η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια περιβαλλοντική κρίση που απειλεί τόσο την ποιότητα ζωής των πολιτών όσο και τη φυσική κληρονομιά του τόπου.
Αλόγιστη οικοδόμηση και καταστροφή του φυσικού τοπίου: Η ανεξέλεγκτη επέκταση των αστικών περιοχών και η αλόγιστη τουριστική ανάπτυξη έχουν οδηγήσει στην καταστροφή πολλών φυσικών περιοχών. Σε πολλές παράκτιες ζώνες, πολυτελή ξενοδοχεία και συγκροτήματα κατοικιών κατασκευάζονται χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό, καταστρέφοντας σημαντικούς οικοτόπους και στερώντας από την άγρια ζωή το φυσικό της περιβάλλον.
Η νομιμοποίηση αυθαιρεσιών και οι χαλαροί έλεγχοι των τοπικών αρχών επιτρέπουν τη συνεχή αλλοίωση του κυπριακού τοπίου. Οι κυβερνήσεις διαχρονικά υποκύπτουν στις πιέσεις των μεγαλοεπιχειρηματιών του real estate, προωθώντας έργα που θυσιάζουν το περιβάλλον στο όνομα της «ανάπτυξης». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατασκευή ψηλών κτηρίων στις παραλιακές περιοχές, οι οποίες όχι μόνο αλλοιώνουν την εικόνα των πόλεων αλλά και αυξάνουν την κατανάλωση ενέργειας και νερού.
Αποψίλωση δασών και παράνομες κοπές δέντρων: Τα κυπριακά δάση αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές λόγω παράνομων αποψιλώσεων και καταπατήσεων. Κάθε χρόνο, μεγάλες εκτάσεις δασικών περιοχών χάνονται είτε λόγω πυρκαγιών είτε λόγω της παράνομης υλοτομίας. Αν και η κλιματική αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιών, η απουσία προληπτικών μέτρων και η καθυστέρηση στην καταπολέμησή τους ενισχύουν το πρόβλημα.
Παράλληλα, στις αστικές περιοχές, η κοπή δέντρων γίνεται συχνά χωρίς επαρκείς μελέτες ή εναλλακτικές λύσεις. Η αλόγιστη απομάκρυνση δέντρων στις πόλεις καταστρέφει μικροοικοσυστήματα, στερεί από τα πουλιά και τα έντομα το φυσικό τους καταφύγιο και μειώνει τη σκίαση και την ποιότητα του αέρα.
Διαχείριση αποβλήτων και ρύπανση: Η Κύπρος αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στη διαχείριση αποβλήτων, καθώς η ανακύκλωση παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Οι χωματερές εξακολουθούν να λειτουργούν σε πολλές περιοχές, ενώ η παράνομη απόρριψη απορριμμάτων επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον.
Τα πλαστικά απόβλητα και η θαλάσσια ρύπανση αποτελούν επίσης μείζον ζήτημα, με πολλές παραλίες και υδάτινες οδούς να είναι γεμάτες με σκουπίδια. Η ανεξέλεγκτη απόρριψη λυμάτων και η ρύπανση από βιομηχανικές μονάδες επιδεινώνουν την κατάσταση, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και το θαλάσσιο οικοσύστημα.
Υπεράντληση υδάτινων πόρων: Η Κύπρος είναι μια χώρα με περιορισμένους υδάτινους πόρους, και όμως η κακή διαχείρισή τους συνεχίζεται. Η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων για αρδευτικούς σκοπούς, σε συνδυασμό με τη ρύπανση των υδάτινων πόρων, έχει οδηγήσει στη μείωση της διαθεσιμότητας καθαρού νερού.
Οι κυβερνήσεις διαχρονικά προωθούν λύσεις όπως οι αφαλατώσεις, οι οποίες όμως έχουν υψηλό κόστος και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Αντί να δίνεται έμφαση στην εξοικονόμηση νερού και στη χρήση ανανεώσιμων πόρων, η πολιτική διαχείρισης βασίζεται σε βραχυπρόθεσμες λύσεις που δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στη ρίζα του.
Το ζήτημα του Ακάμα: Ο Ακάμας, μία από τις τελευταίες παρθένες περιοχές της Κύπρου, βρίσκεται υπό συνεχή απειλή από κατασκευαστικά έργα και πολιτικές πιέσεις που ευνοούν την ιδιωτική ανάπτυξη έναντι της περιβαλλοντικής προστασίας. Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κυβερνώντες συνεχίζουν να επιτρέπουν έργα που καταστρέφουν το μοναδικό οικοσύστημα της περιοχής. Ο κατακερματισμός του φυσικού πάρκου, η άναρχη δόμηση και η ανεξέλεγκτη τουριστική εκμετάλλευση θέτουν σε κίνδυνο τη χλωρίδα και την πανίδα του Ακάμα, καθιστώντας την Κύπρο υπόλογη διεθνώς για την αδυναμία της να διαφυλάξει την περιβαλλοντική της κληρονομιά.
Η απραξία των κυβερνώντων και η διεθνής έκθεση της Κύπρου: Παρά τις συνεχείς εκθέσεις και τις προειδοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς, οι κυπριακές κυβερνήσεις εξακολουθούν να αδιαφορούν για τη σοβαρότητα της περιβαλλοντικής κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επανειλημμένα επιβάλει πρόστιμα στην Κύπρο για μη συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές της υποχρεώσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και της προστασίας της βιοποικιλότητας.
Η έλλειψη μακροπρόθεσμης στρατηγικής και η διαπλοκή με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα οδηγούν στην παράταση των προβλημάτων. Τα περιβαλλοντικά θέματα αντιμετωπίζονται ως δευτερεύοντα ζητήματα, ενώ η νομοθεσία που ψηφίζεται δεν εφαρμόζεται στην πράξη.
Συμπέρασμα
Η περιβαλλοντική κρίση στην Κύπρο δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα του μέλλοντος, αλλά μια πραγματικότητα που ήδη επηρεάζει τη ζωή μας. Χωρίς άμεσες παρεμβάσεις, η Κύπρος κινδυνεύει όχι μόνο να χάσει τη φυσική της κληρονομιά, αλλά και να εκτεθεί διεθνώς ως μια χώρα που δεν σέβεται το περιβάλλον της. Η αλλαγή νοοτροπίας και η πολιτική βούληση είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
