«Απαράδεκτο» χαρακτήρισε το βιβλίο που συνοδεύει την κυπριακή συμμετοχή στη 19η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, υποστηρίζοντας την απόφαση της υφυπουργού Πολιτισμού, δρος Βασιλικής Κασσιανίδου, να αποσυρθεί. Με τη δήλωσή του αυτή την περασμένη Πέμπτη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, διά της προσθήκης ότι το βιβλίο επιχειρεί να παραχαράξει την Ιστορία μας, έσπευσε να ταυτισθεί και να συμπορευθεί με μια ανάρτηση του Παύλου Μυλωνά στα ΜΚΔ.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ και συνάμα πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας έγραψε στο Facebook: «Το εν λόγω βιβλίο, γραμμένο στην κυπριακή διάλεκτο, βρίθει ιστορικών ανακριβειών, κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα ελέγχου από την εκτελεστική εξουσία του τι χρηματοδοτείται. Το γεγονός ότι το βιβλίο, μεταφρασμένο και στα αγγλικά, κυκλοφορεί στο εξωτερικό, καθιστά το εν λόγω ζήτημα επικίνδυνο για την εθνική μας υπόθεση. Πέρα από την αναγνώριση ύπαρξης ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής γλώσσας, οι συγγραφείς του εν λόγω πονήματος διαγράφουν πλήρως την τουρκική εισβολή και κατοχή, μετατρέποντάς την σε «πολιτική σύρραξη», και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, «στις θκυο πλευρές», εκ των οποίων η μια «έν' τυπικά αναγνωρισμένη, ενώ η άλλη όι».
Η ενόχληση
Ας βάλουμε τα πράγματα σε τάξη. Τι ενόχλησε κατά κύριο λόγο; Ότι υπάρχουν δυο πλευρές στην Κύπρο, εκ των οποίων η μία είναι αναγνωρισμένη; Αλήθεια, στην Κύπρο υπάρχει μόνο μια πλευρά και αυτή είναι η Κυπριακή Δημοκρατία; Αναρωτιόμαστε: Όταν τον Ιούλιο ο Πρόεδρος θα λάβει μέρος στην πενταμερή (αν γίνει βέβαια), υπό ποίαν ιδιότητα θα παρευρεθεί; Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ή ως ο Ελληνοκύπριος ηγέτης, δηλαδή ως ο εκπρόσωπος της μιας πλευράς στην Κύπρο;
Αυτό που υποψιαζόμαστε ότι ενόχλησε περισσότερο, είναι ίσως αυτό που έγραψαν οι συντελεστές του βιβλίου σε μια προσπάθεια να περιγράψουν την αποτελμάτωση στο Κυπριακό τα τελευταία χρόνια: «Τζαι οι θκυο πλευρές της πολιτικής σύρραξης επιμένουν να ακολουθούν την δική τους ξεχωριστήν διχοτομικήν, στενόμυαλην, πολιτικά ναρκισσιστικήν πολιτικήν, με την δικαιολογίαν της παγοποιημένης γραμμής κατάπαυσης του πυρός».
Ποιος τίμιος άνθρωπος που σέβεται τα γεγονότα δεν συμφωνεί ότι το πιο πάνω απόσπασμα διαθέτει μεγάλη δόση αλήθειας; Από το 1960-1974, τι έκαναν οι Ελληνοκύπριοι; Προσπαθούσαν να λειτουργήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία όπως προνοούσαν οι Συνθήκες Ζυρίχης - Λονδίνου; Η πολιτική της Ένωσης που υιοθέτησε η ελληνοκυπριακή πλευρά, δεν ήταν «διχοτομική και στενόμυαλη»; Πώς είναι δυνατό να υπογράφεις λύση Ανεξαρτησίας το 1960 και την επόμενη μέρα ο Πρόεδρος Μακάριος να λέει ότι η Ανεξαρτησία είναι σταθμός προς την Ένωση; Πόσο, αλήθεια, δυστυχείς ήταν οι Ε/κ πολιτικοί όταν οι Τ/Κ το 1963 κλείστηκαν στους θύλακες αμέσως μετά το αίτημα της ε/κ πλευράς να ζητήσει αλλαγή του Συντάγματος; Όταν στη συνέχεια οι Τ/Κ αντιλήφθηκαν το λάθος τους και στις 3 Ιουνίου 1964 ο Φαζίλ Κουτσούκ ζήτησε από τον Μακάριο την επιστροφή τους στην κυβέρνηση, δεν ήταν ναρκισσιστική η απάντηση του Προέδρου Μακαρίου, ο οποίος του απάντησε: «Δεν είσθε πλέον αντιπρόεδρος. Η ζωή και η ύπαρξη της κυβέρνησης δεν εξαρτάται από τη θέλησή σας». (Εφημερίδα Χαραυγή, 4 Ιουνίου 1964). Αμέσως μετά υιοθετήσαμε τον ελληνικό εθνικό ύμνο και την ελληνική σημαία και αρχίσαμε να μιλούμε για δεύτερο ελληνικό κράτος. Δεν ήταν, αληθεία, στενόμυαλη στη συνέχεια η πολιτική μας να θεωρήσουμε ότι μας παίρνει να κάνουμε και έναν εμφύλιο, πότε ιδρύοντας το Εθνικό Μέτωπο και πότε την ΕΟΚΑ Β; Δεν ήταν ανόητη η πολιτική να θεωρούμε ότι η Τουρκία θα έμενε αμέτοχη από τα γεγονότα αυτά, ιδίως μετά το εγκληματικό πραξικόπημα της ελληνικής Χούντας στην Κύπρο, η οποία παραβίασε κατάφωρα τη συνθήκη εγγυήσεως;
Οι Τ/Κ
Το βιβλίο βεβαίως αφορά και τους Τουρκοκύπριους. Μετά την Ανεξαρτησία, πόσο τίμιοι ήταν οι Τ/Κ, όταν το 1960, παρ' όλη την αναβάθμισή τους από θρησκευτική ομάδα σε πολιτική κοινότητα, επέλεξαν να ιδρύσουν τη ΤΜΤ και άρχισαν να κουβαλούν όπλα στην Κύπρο γιατί τα ήθελαν όλα; (βλέπε υπόθεση πλοιαρίου Ντενίζ). Πόσο τίμιοι ήταν μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την παγοποίηση της κατάπαυσης του πυρός; Πόσο ναρκισσιστική και στενόμυαλη αποδείχτηκε η ηγεσία τους και ο Ραούφ Ντενκτάς όταν μας έλεγε ότι το Κυπριακό λύθηκε επί του εδάφους, ότι «εσείς ποτζεί, τζιαι μεις ποδά», αγνοώντας τον πόνο 150.000 προσφύγων, ζώντας παράνομα στα σπίτια και αξιοποιώντας τις περιουσίες των Ε/κυπρίων, τις οποίες σήμερα πωλούν σε ξένους;
Άλλες ενστάσεις
Κάποιοι διαφώνησαν και με άλλες διατυπώσεις σε σχέση με την ανταλλαγή πληθυσμών. Έγραψαν οι συγγραφείς του βιβλίου: «Ο πόλεμος, μέσα που την δραματικήν τζαι βίαιήν του εκρηκτική βαναυσότητα, οδήγησεν στην υποχρεωτικήν ανταλλαγήν πληθυσμών, όπου εκτοπίστηκεν η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων που τον βορράν στον νότον, τζαι η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων που τον νότον στον βορράν».
Γιατί κάποιοι διαφωνούν κάθετα και γιατί θεωρεί απαράδεκτο το βιβλίο ο δόκτωρ Ιστορίας Νίκος Χριστοδουλίδης; Οι Τούρκοι στρατιώτες, καταφεύγοντας σε απαράδεκτες τακτικές το 1974, με δολοφονίες πολιτών και βιασμούς γυναικών, εξώθησαν τους πληθυσμούς πέριξ της Κερύνειας και στη συνέχεια τον πληθυσμό της Καρπασίας στην προσφυγιά. Οι Τ/Κ στη νότια Κύπρο, για όσους θυμούνται, δεν παρέμειναν στα χωριά τους μετά την εισβολή, διότι κινδύνευαν από Ε/Κ ατάκτους. Η συντριπτική τους πλειοψηφία είχε μεταφερθεί και ζούσε στις Αγγλικές Βάσεις, κυρίως στην περιοχή της Επισκοπής. Κάπως έτσι προέκυψε η συμφωνία της Τρίτης Βιέννης τον Αύγουστο του 1975, η οποία οδήγησε, με πολλές παραβιάσεις εκ μέρους της Τουρκίας στην Καρπασία, σε ολοκληρωτική μετακίνηση πληθυσμών.
Φρασεολογία
Κάποιοι διαφωνούν με συγκεκριμένες φράσεις του βιβλίου, το οποίο αναφέρεται μόνο σε «πολεμική σύγκρουση» το 1974. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, προφανώς χωρίς να διαβάσει το πλήρες κείμενο, μιλά για «παραχάραξη της Ιστορίας". Στην πραγματικότητα, οι συγγραφείς είναι σαφείς αναφερόμενοι αρχικά στο «πραξικόπημα, το οποίο είχε ως συνεπακόλουθο την τουρκική στρατιωτική εισβολή».
Ενοχλήθηκαν κάποιοι και για τις αναφορές στις δύο κοινότητες της Κύπρου, οι οποίες διαθέτουν «ξεχωριστές πελατειακές σχέσεις», από τις οποίες η μία είναι τυπικά αναγνωρισμένη, ενώ η άλλη όι». Αν ενοχλείται από αυτές τις αναφορές ο κ. Μυλωνάς, ελπίζω να μην κάνει ποτέ ξανά λόγο για πελατειακές σχέσεις και έλλειψη κράτους δικαίου στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ενοχλήθηκαν κάποιοι και για την αναφορά σε δύο γλώσσες στην Κύπρο, ενώ το πιο ορθό θα ήταν να κάνουν λόγο σε δύο διαλέκτους. Αυτό, ας το δεχτούμε.
Τι ενοχλεί;
Προσπαθούμε εν τέλει να καταλάβουμε τι είναι αυτό που πραγματικά ενόχλησε τον κ. Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρόεδρο της Επιτροπής Παιδείας κ. Παύλο Μυλωνά και γενικά όλους τους (προφανώς) εθνικά φρονούντες πολιτικούς και δημοσιογράφους στη χώρα μας. Η αλήθεια μήπως;
Εκτός βέβαια κι αν η πάσα αλήθεια είναι άλλη και εδράζεται σε αυτό που μας κληροδοτεί η κολοβή μας Ιστορία: Ότι. δηλαδή, οι καλοί Έλληνες της Κύπρου υπέστησαν και υφίστανται τα πάνδεινα από τους κακούς Τούρκους. Το ίδιο ισχύει αντίστροφα και για τους Τ/Κ εθνικιστές. Οτιδήποτε βγαίνει έξω από τη μόλα αυτού του αφηγήματος είναι απαράδεκτο, επικίνδυνο και συνιστά παραχάραξη της Ιστορίας. Το ξαναζήσαμε αυτό και θα παρακαλούσα να μην το επαναλάβουμε. Ο ρόλος της ιεράς εξέτασης δεν αρμόζει σε κανέναν, ούτε είναι δίκαιο και ορθό αυτοί που θεωρούν τον εαυτό τους πατριώτη να κατατάσσουν τους διαφωνούντες στην κατηγορία του προδότη.
Το κείμενο
Το κείμενο που υποβλήθηκε μέσω του βιβλίου που συνοδεύει την κυπριακή συμμετοχή στη 19η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, μπορεί να μην είναι τέλειο, αλλά σίγουρα έχει τη δική του οπτική. Κατά την άποψή μου, είναι και φαίνεται πιο έγκυρο από το στερεότυπο αφήγημα των εθνικιστών, γιατί τουλάχιστον προσπαθεί να καταγράψει τις ευθύνες και των δύο κοινοτήτων. Αυτό κάνουν όσοι θέλουν πραγματικά λύση του προβλήματός μας. Αυτό κάνουν όσοι αναγνωρίζουν, μετά από 50 χρόνια, ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πότε επανένωση της πατρίδας μας χωρίς κάποιες παραδοχές. Η προσχώρηση του Προέδρου της Δημοκρατίας στη ρητορική και στις απόλυτες αλήθειες των εθνικιστών, αποδεικνύει αυτό που του καταλογίζεται και στο εσωτερικό και κυρίως στο εξωτερικό. Δεν ενδιαφέρεται για λύση, αλλά κινείται στη λογική της επίρριψης ευθυνών στην άλλη πλευρά, όπως έκαναν και κάποιοι άλλοι προκάτοχοί του στην προεδρία. Στην ίδια λογική κινείται ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ.
Κρίμα
Στην Κύπρο τον τελευταίο καιρό έχουμε εγκλωβιστεί σε εύκολα συνθήματα και αφηγήματα. Ο πραγματικός ηττημένος από την καταφυγή στην ευκολία αυτή είναι η πολιτική και ο πολιτισμός. Η επίθεση και απόπειρα φίμωσης κάποιων ανθρώπων του πολιτισμού από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, επειδή έγραψαν την άποψή τους, είναι μια λυπηρή εξέλιξη. Ο ίδιος, λόγω της αγωνίας του να βρει πολιτική στήριξη, έχει επιλέξει να προσχωρήσει στο λεκτικό των εθνικιστών και των άλλων φοβικών. Ο κ. Πρόεδρος, δυστυχώς, δικαιώνει αυτό που έγραψε ο Αυστριακός διανοητής Καρλ Κράους: «Εθνικισμός είναι η αναγκαστική συνύπαρξη με τα κατακάθια της πατρίδας σου».
