Sevgul Uludag
Τηλ: 99966518
Χρειάστηκαν μήνες σκέψης και σχεδιασμού για να μπορέσω να πάω στο Γ΄ Δημοτικό Σχολείο Λατσιών και να βρεθώ μαζί με τους μαθητές και τους δασκάλους. Εδώ και δεκαετίες πηγαίνω σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά ποτέ δεν έχω επισκεφθεί ένα δημοτικό σχολείο για να μιλήσω στα παιδιά για τους «αγνοούμενους». Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα θα ήταν να προκαλέσω κάποιο «τραύμα» στα μικρά παιδιά, οπότε επέλεξα ένα άλλο θέμα που δεν θα προκαλούσε καμία ζημιά. Μίλησα για εκείνους που έσωσαν ο ένας τον άλλον ακόμα και σε δύσκολες στιγμές.
Η Birgul Kilich Yildirim, μιλά σε παιδιά στο δημοτικό σχολείο Λατσιών.
Ζήτησα από την Birgul Kilich Yildirim να έρθει μαζί μου στο δημοτικό σχολείο για να είναι μαζί με τα παιδιά και πήγαμε το πρωί της Πέμπτης 8 Μαΐου 2025. Η Birgul είναι εκείνη της οποίας τη ζωή έσωσε ένας Ελληνοκύπριος, ο Αντρέας Ευσταθίου, ο οποίος της έφερνε το γάλα που χρειαζόταν για να επιβιώσει ως μωρό. Η ιστορία της παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ που γύρισε ο σύζυγος της Djemal Yildirim με τίτλο «Sut Babam». Εδώ, σε αυτό το σχολείο, είδα επίσης την υπέροχη δασκάλα Γιαννούλα Κυπρή. Συνάντησα επίσης για πρώτη φορά πρόσωπο με πρόσωπο τη Σοφία Χατζηπαντελή και ήμουν πολύ χαρούμενη με τη ζεστασιά και των δύο. Περισσότερα από 100 παιδιά από την Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξη περίμεναν ήσυχα. Ο διευθυντής, ο κ. Παντελής Λουκά, έκανε την παρουσίαση και ταυτόχρονα τη μετάφραση.
Οι μαθητές του δημοτικού Λατσιών έμαθαν για το πως η ζωή της Birgul Kilich Yildirim σώθηκε από τον Αντρέα Ευσταθίου.
«Έχω ένα δώρο για σας» είπα στα παιδιά, παρουσιάζοντας την Birgul Kilich Yildirim και αυτά έμειναν έκπληκτα με την ιστορία της και είχαν πολλές ερωτήσεις να κάνουν. Το Γ΄ Δημοτικό Σχολείο Λατσιών είναι ένα πολυπολιτισμικό σχολείο με μαθητές όχι μόνο από την ελληνοκυπριακή κοινότητα αλλά και από την κινεζική, τη ρωσική και άλλες κοινότητες που ζουν στην Κύπρο.
Εικόνες για την ειρήνη στους τοίχους του δημοτικού σχολείου.
Φιλία σε γραμμές αντιπαράθεσης
Είπα στα παιδιά για το πώς η ζωή της Birgul σώθηκε από έναν Ελληνοκύπριο που έφερε το είδος του γάλακτος που χρειαζόταν ως μωρό και το 1974, επειδή ήταν η χρονιά του πολέμου, η οικογένεια της δεν μπορούσε να βρει αυτό το γάλα. Ο πατέρας της πήγαινε μέσα στην κοίτη του ποταμού που χώριζε τη Λευκωσία σε δύο «πλευρές» και ζητούσε βοήθεια από τους Ελληνοκύπριους στρατιώτες που υπηρετούσαν εκεί. Παρόλο που υπήρχαν «δύο πλευρές» όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι στρατιώτες υπηρετούσαν σε στρατιωτικές θέσεις, μιλούσαν μεταξύ τους, μοιράζονταν τσιγάρα και φαγητό ακόμα και αν ήταν η περίοδος του «πολέμου». Συναντιόντουσαν επίσης στην ξερή κοίτη του ποταμού για να μιλήσουν μεταξύ τους. Αυτό συνέβαινε σε όλο το νησί: Όπου υπήρχε «αντιπαράθεση», υπήρχε επίσης ανθρώπινη επαφή, ανθρώπινη επικοινωνία και φιλίες που χτίζονταν παρά τον «στρατιωτικό χαρακτήρα» των οδοφραγμάτων. Ο Ελληνοκύπριος στρατιώτης που υπηρετούσε εκεί και αποφάσισε να βοηθήσει, ήταν ο Αντρέας Ευσταθίου και βρήκε το γάλα, Nestle Pelargon που χρειαζόταν η μικρή Birgul. Έδειξα φωτογραφίες της Birgul στους μαθητές του Γ΄ Δημοτικού σχολείου Λατσιών, όταν ήταν μωρό, και όταν ήταν και αυτή παιδί στο δημοτικό.
Ερωτήσεις από τα παιδιά
Τα παιδιά έμειναν έκπληκτα και είχαν πολλές ερωτήσεις. Δεν πίστευαν ότι η Birgul είναι 51 ετών και έχει γιο και ακόμα και εγγονό. Απορούσαν γιατί δεν μπορεί να μιλήσει ελληνικά. Η Birgul μίλησε στα τουρκικά, εγώ τα μετέφραζα στα αγγλικά και ο κ. Παντελής Λουκά τα μετέφραζε στα ελληνικά. Απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις τους και όταν τελείωσε η παρουσίασή μας, κάποια από τα παιδιά ήρθαν να την αγκαλιάσουν, να τη φιλήσουν και να της σφίξουν το χέρι. Η κ. Σοφία Χατζηπαντελή επίσης μίλησε λίγο στα παιδιά για το πώς ο πεθερός της είχε «εξαφανιστεί» και πώς βοήθησε να βρεθεί ο τόπος ταφής του, στη γλώσσα που τα παιδιά μπορούσαν να καταλάβουν πλήρως. Μίλησε για την οδύνη της οικογένειας του συζύγου της, μην γνωρίζοντας πού είναι ο πατέρας τους και πως αυτό τελείωσε τελικά όταν βρέθηκε ο τόπος ταφής του.
Θέλω να ευχαριστήσω τον κ. Παντελή Λουκά, την κ. Σοφία Χατζηπαντελή και την κ. Γιαννούλα Κυπρή και όλους τους άλλους δασκάλους που μας προσκάλεσαν για αυτή την ξεχωριστή μέρα στο Γ΄ Δημοτικό Σχολείο Λατσιών. Αυτός είναι ένας τρόπος που οδηγεί σε μια κουλτούρα ειρήνης σε αυτό το νησί.
Η εικόνα που άρεσε περισσότερο στην Birgul στο δημοτικό σχολείο των Λατσιών.
Τα συναισθήματα της Birgul για την επίσκεψή μας
Όσο για τα συναισθήματα της Birgul, λέει τα ακόλουθα για την εμπειρία της στο Γ΄ Δημοτικό Σχολείο Λατσιών: «Καθώς περίμενα τη Sevgul να ετοιμάσει την παρουσίασή της στον υπολογιστή του σχολείου, κοίταξα γύρω μου. Σε όλους τους τοίχους υπήρχαν εικόνες που είχαν φτιάξει τα παιδιά για την ειρήνη. Κάθε μία από αυτές είχε μηνύματα ειρήνης. Υπήρχαν εικόνες με χέρια που κρατούσαν το ένα το άλλο ανάμεσα σε συρματοπλέγματα, περιστέρια ειρήνης που πετούσαν στον ουρανό, παιδιά με διαφορετικά χρώματα. Αλλά μία από αυτές μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Ένα μικρό παιδί είχε ζωγραφίσει μια γάτα και έναν σκύλο που κρατούσαν τα χέρια και είχαν μια καρδιά στις πατούσες τους. Ίσως ήταν μια απλή εικόνα, αλλά αυτό ήταν το πιο απλό αλλά και το πιο τρανταχτό παράδειγμα ότι ακόμα και στον κόσμο ενός παιδιού, η ειρήνη είναι εφικτή.
Τώρα όλα ήταν έτοιμα, χτύπησε το κουδούνι και τα παιδιά ήρθαν στην αίθουσα. Μας κοιτούσαν με ενθουσιασμό. Η Sevgul Uludag ξεκίνησε και άρχισε να μιλάει για την ειρήνη σε μια γλώσσα που καταλάβαιναν τα παιδιά και έκανε μια απλή παρουσίαση. Μίλησε για το πώς και οι δύο κοινότητες έζησαν μέσα από τον πόνο αλλά υπογράμμισε και τις φιλίες που είχαν. Και τότε γύρισε προς το μέρος μου και είπε στα παιδιά: «Σας έφερα ένα δώρο. Σας έφερα τη δασκάλα Birgul». Εκείνη τη στιγμή ακούστηκαν γέλια στην αίθουσα. Τους μίλησα για τον πατέρα του γάλακτος μου. Τους είπα την ιστορία του Αντρέα που χωρίς να κοιτάξει τη γλώσσα, τη θρησκεία ή την εθνικότητα κατά τη διάρκεια του πολέμου, έσωσε τη ζωή ενός Τουρκοκύπριου παιδιού. Και πώς άφησε ένα σημάδι ανθρωπιάς στη ζωή αυτού του παιδιού.
Εκείνη τη στιγμή κάτι έσπασε στην καρδιά μου, τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα. Είχα πολύ καιρό να νιώσω τέτοιο ενθουσιασμό. Είχαν περάσει τρία χρόνια από τότε που είχα κάνει ένα διάλειμμα από τη διδασκαλία. Ως δασκάλα που έχω περάσει 25 χρόνια της ζωής μου με παιδιά, το να βρίσκομαι μπροστά σε εκατοντάδες παιδιά, μου θύμισε εκείνη την ξεχασμένη ανάσα. Έτρεμα μέσα μου. Κοιταζόμασταν. Και βγήκαν τα λόγια από την καρδιά μου: «Σας αγαπώ πάρα πολύ».
Όλα τους ήταν έξυπνα παιδιά. Ήταν περίεργα, ειλικρινή και ανοιχτόκαρδα. Ο διευθυντής έκανε τις μεταφράσεις για μας. Μετέφρασε αυτά που είπα στα ελληνικά. Τους είπα να αγαπούν πολύ ο ένας τον άλλον. Να μην κάνουν διάκριση μεταξύ θρησκείας, γλώσσας ή εθνικότητας. Να μιλούν για τα προβλήματά τους και έτσι να τα λύνουν και να μην πληγώνουν ο ένας τον άλλον. Ότι αν κάποιος/α φίλος/η τους πέσει, να τον/τη σηκώσουν και να τον/την αγκαλιάσουν.
Μετά άρχισαν οι ερωτήσεις. «Πού γεννήθηκες;», «Πού μένεις;» «Γιατί δεν μπορείς να μιλήσεις ελληνικά;». Ένα από αυτά ήταν πολύ ειλικρινής: «Αφού είσαι Κύπρια, γιατί δεν ξέρεις ελληνικά;». Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι αυτά τα παιδιά γνώριζαν την Κύπρο μόνο ως «ελληνική». Αυτό ήταν το αποτέλεσμα του εκπαιδευτικού συστήματος στο νότιο τμήμα του νησιού μας.
Τους είπα. «Είστε ελληνόφωνοι Κύπριοι. Εγώ είμαι τουρκόφωνη Κύπρια. Η Κύπρος είναι μια δίγλωσση δημοκρατία. Τα τουρκικά και τα ελληνικά είναι οι κοινές μας γλώσσες». Δεν ήξεραν τι σήμαινε η τουρκική γλώσσα στις ταυτότητές τους. Τους είπα: «Βγάλτε τις ταυτότητές σας και θα δείτε την τουρκική γλώσσα πάνω σε αυτές». Έμειναν έκπληκτοι, η Sevgul τους είπε επίσης λεπτομέρειες για το πώς η Κύπρος είναι δίγλωσση και πολυπολιτισμική και πως όλα αυτά είναι επίσημα. Η περιέργειά τους έδωσε τη θέση της στην κατανόηση.
Όταν τελείωσε η παρουσίαση, δεν έφυγαν αμέσως. Με κοίταζαν, χαμογελούσαν ήσυχα, έτρεξαν προς το μέρος μου και με αγκάλιασαν, κρατώντας το χέρι μου. Ένιωσα τη ζεστασιά τους. Οι δάσκαλοι και ο διευθυντής ήταν επίσης πολύ ευγενικοί και ειλικρινείς απέναντί μας. Μας κάλεσαν για γεύμα μετά. Είχαμε μια καλή συζήτηση. Χαμογελάσαμε. Συνειδητοποιήσαμε για άλλη μια φορά ότι η συμβίωση είναι δυνατή. Αυτό που άγγιξε τις καρδιές μας εκείνη τη μέρα ήταν η ίδια η ειρήνη. Η ειρήνη σε αυτές τις εικόνες, σε αυτά τα λόγια, σε αυτά τα μάτια. Με τη σοφία της Sevgul, με την προσπάθεια των δασκάλων, με την αθωότητα των παιδιών. Όλοι μαζί προσπαθήσαμε να γίνουμε φως για τα παιδιά».
