Η δυνατότητα του Γενικού Εισαγγελέα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναστέλλει ποινικές διώξεις, χωρίς την υποχρέωση αιτιολόγησης (μέσω της εξουσίας nolle prosequi), είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη στο Άρθρο 113 του Συντάγματος. Παρότι θεωρείται θεμελιώδες στοιχείο της ανεξαρτησίας της Νομικής Υπηρεσίας, γεννά σοβαρά προβλήματα θεσμικής ισορροπίας και διαφάνειας στο πολιτικό και δικαστικό σύστημα της Κύπρου.
Το θέμα προκύπτει για πολλοστή φορά στον δημόσιο διάλογο μετά την πρόσφατη καταδικαστική απόφαση του ΕΔΔΑ, η οποία μάλιστα κάνει ειδική αναφορά στον χειρισμό της υπόθεσης από τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Σάββα Αγγελίδη. Δικαιολογούμενος για την απόφασή του να διακόψει την ποινική υπόθεση, ο κ. Αγγελίδης σημείωσε πως «αποφασίστηκε η διακοπή της με ένα σκεπτικό που είχε τη δική του σημασία, μακριά από σκοπιμότητες. Το σκεπτικό ήταν, ένα σοβαρό ενδεχόμενο υπό τις περιστάσεις, θα στείλει λανθασμένο μήνυμα για τέτοιες υποθέσεις».
Μπορεί κάποιος να δεκτεί ή να μην δεκτεί τη δικαιολογία. Αυτό που είναι απαράδεκτο και δεν αφορά την ουσία της απόφασης είναι το ανέλεγκτο της Νομικής Υπηρεσίας να διακόπτει χωρίς να εξηγεί δημόσια την απόφαση της. Αυτό προκαλεί σοβαρές παρενέργειες στο νομικό και πολιτικό σύστημα της χώρας μας:
Η έλλειψη λογοδοσίας ενισχύει την κοινωνική καχυποψία, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για υποθέσεις με πολιτική ή οικονομική βαρύτητα. Επίσης δυσχεραίνει τον δημόσιο και κοινοβουλευτικό έλεγχο επί των ενεργειών της Νομικής Υπηρεσίας.
Είναι δυνατό να προκαλέσει επίσης σύγκρουση συμφερόντων. Σε περιπτώσεις όπου κυβερνητικά στελέχη ή κρατικοί αξιωματούχοι εμπλέκονται σε ποινικές διαδικασίες, υπάρχει κίνδυνος πολιτικής χειραγώγησης ή να δοθεί η εικόνα πολιτικής προστασίας. Επίσης η χρήση του nolle prosequi μπορεί να εκληφθεί ως θεσμική συγκάλυψη.
Εν ολίγοις, η διακριτική εξουσία του Γενικού Εισαγγελέα, χωρίς μηχανισμούς ελέγχου ή προσφυγής (δεν υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο), ενδέχεται να υπονομεύσει, και υπό τις περιστάσεις υπονομεύει, την ισονομία, δημιουργώντας την εντύπωση ότι κάποιοι βρίσκονται «υπεράνω του νόμου». Επίσης υπάρχει κίνδυνος να θίξει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, εφόσον μια απόφαση δικαστηρίου μπορεί να ακυρωθεί ή να αποδυναμωθεί μονομερώς.
Εν γένει σε ένα δημοκρατικό σύστημα, η ανεξαρτησία των θεσμών είναι επιβεβλημένη αλλά συνοδεύεται από μηχανισμούς ελέγχου και εξισορρόπησης. Η απόλυτη εξουσία του Γενικού Εισαγγελέα στο ποινικό πεδίο, χωρίς κοινοβουλευτική ή δικαστική λογοδοσία, δημιουργεί θεσμικό μονοπώλιο στην απονομή της ποινικής Δικαιοσύνης και ενισχύει τη θέση της Νομικής Υπηρεσίας εις βάρος των άλλων εξουσιών του κράτους (κυρίως της Εκτελεστικής και της Νομοθετικής).
Τέλος σε ένα κράτος με ιστορικά προβλήματα διαφάνειας και διαπλοκής, όπως η Κύπρος, η κακή χρήση ή η υποψία κατάχρησης του nolle prosequi υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη και στη θεσμική λειτουργία του κράτους. Επίσης ενισχύονται τα φαινόμενα πολιτικού κυνισμού και αποστασιοποίησης από τη δημοκρατική διαδικασία. Με λίγα λόγια, μολύνει κάθε πολιτική διεργασία και, κυρίως, υπονομεύει το κράτος δικαίου, για αυτό και χρήζει θεσμικής μεταρρύθμισης, είτε με νομικές εγγυήσεις διαφάνειας είτε με εισαγωγή ορίων και ελέγχων.
