Φτάσαμε στην εποχή που η κοινωνία ασχολείται περισσότερο με ένα podcast για το Κυπριακό από τον Φειδία Παναγιώτου, παρά με την έστω και άτυπη διάσκεψη στη Νέα Υόρκη. Με αυτό ως δεδομένο, γίνεται για ακόμη μια φορά κατανοητό, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, πως εδώ υπάρχει μια σιωπηλή ανοχή της υπάρχουσας κατάστασης, παρά την όποια ρητορική περί του αντιθέτου. Πως αν είναι να δούμε την όποια ρωγμή στην υπάρχουσα κατάσταση, είναι γιατί εξωτερικές συνθήκες θα μας έχουν σπρώξει σε άλλα τετελεσμένα. Οι αισιόδοξοι, ίσως να βλεπουν μια περιπέτεια της Τουρκίας με κάποιον ισχυρό γείτονά της που να την υποχρεώνει σε υποχωρήσεις. Οι απαισιόδοξοι, πως σε κάποια στιγμή, Ελλάδα και Κύπρος θα πληρώσουν την αδρανειά τους με κάποια νέα ατυχή τελεσμένα όταν οι ισχυροί, γείτονες και μη, θα είναι απασχολημένοι με δικές τους υπαρξιακές προκλήσεις. Μένει να δούμε πότε και ποιος θα έχει δίκαιο.
Στο ερώτημα τι κάνουμε τώρα, η απάντηση πάντα θα πρέπει να είναι λύνουμε τα προβλήματα που μπορούν να λυθούν. Ακόμη και αν αυτά δεν είναι όσα θα θέλαμε να λυθούν πρώτα ή με τη σειρά που θα θέλαμε. Όπως για παράδειγμα η επανένωση του νησιού σε μορφή που να μας ικανοποιεί πολιτικά. Είναι για αυτό που είναι απογοητευτικό που έχουμε την ευκαιρία να συμφωνήσουμε σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και αποτυγχάνουμε. Να μην ανοίγουν νέα οδοφράγματα αν αυτά δεν είναι αυτά που θα θέλαμε εμείς να είναι; Συγγνώμη, αλλά η Κυπριακή Δημοκρατία ουδέποτε έκλεισε οδοφράγματα για να πρέπει ανοίξει (με εξαίρεση την πανδημία). Τι έγινε εκείνο το αφήγημα πως είναι η κατοχική Τουρκία που τα έκλεισε και πώς και πώς εμείς θέλουμε να ανοίξει όλη η Πράσινη Γραμμή. Ή μήπως δεν θέλουμε πια ή και ποτέ δεν θέλαμε;
Ξεχνάμε ποιος είναι ο πραγματικός στόχος των όποιων συνομιλιών για το Κυπριακό; Η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποκατάσταση της αδικίας των εκτοπισμένων και της ροής της ζωής των ανθρώπων στο νησί και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας του νησιού. Δεν είναι αυτός ο στόχος της όποιος πολιτικής πρότασης, είτε αυτή είναι στη μορφή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, του ενιαίου κράτους, της χαλαρής ομοσπονδίας ή των δύο κρατών; Ο καθένας από εμάς επιλέγει αυτό που ο ίδιος θεωρεί πιο ασφαλές, σταθερό και ρεαλιστικό, αλλά και πιο λειτουργικό ως προς την αποκατάστασης της κανονικότητας των ανθρωπίνων, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το δικαίωμα της επιστροφής και χρήσης των περιουσιών. Είναι για αυτό που η όποια ανοχή που επιδεικνύουμε στο στάτους κβο μπορεί να εξηγηθεί μόνο από το γεγονός πως δεν έχει διαμορφωθεί ένα ισχυρό πλειοψηφικό ρεύμα ως προς τη μορφή λύσης που μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τους στόχους της ασφάλειας και της λειτουργικότητας ή/και δεν υπάρχει μια ισχυρή πλειοψηφία που να αισθάνεται έντονη δυσφορία στην καθημερινότητά της αλλά και έντονη ανασφάλεια.
Σίγουρα όλοι είμαστε πικραμένοι από τη μη επίλυση του Κυπριακού, αλλά η πικρία από μόνη της δεν είναι κινητήρια δύναμη επίλυσης προβλημάτων. Αντίθετα, ο φόβος μπορεί να μας οδηγήσει να καλύψουμε το τελευταίο μίλι για το Κυπριακό σε δευτερόλεπτα. Μόνο που δεν θα είναι κάποια λύση που θα είναι καλύτερη από το αν είχαμε τρέξει σε αυτήν από μόνοι μας. Αυτό περιμένουμε, να μας φοβίσουν; Θα μπορούσε βέβαια να είναι και διαφορετικά τα πράγματα. Μέσα από τα ΜΟΕ, να χτίσουμε κλίμα που να μας πάει σε μια καλύτερη διευθέτηση από αυτήν που έχει επιβληθεί από το 1974. Δεν μπορώ να ξέρω πόσο καλύτερη είναι από τη σημερινή, πόσο πιο ασφαλής, ρεαλιστική και σταθερή θα είναι, αλλά αυτό που βλέπω είναι πως το podcast του Φειδία Παναγιώτου μας ενοχλεί περισσότερο από να βλέπουμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε κάτι καλύτερο να γλιστρά για ακόμη μια φορά. Τι μας απομένει; Ο φόβος ως μοναδική κινητήριο δύναμη ικανή να διαταράξει το στάτους κβο. Κρίμα, πραγματικά κρίμα για τους ανθρώπους και τον τόπο.
