Την Τετάρτη συμπληρώθηκαν 65 χρόνια από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μια επέτειο που για μια ακόμα φορά υποδεχθήκαμε με διθυράμβους και προσεγγίσαμε ως ευκαιρία για να αναδείξουμε μια σειρά επιτευγμάτων. Πόσο διαφορετική, όμως, είναι σήμερα η Κύπρος από αυτήν του 1960;
Πόσο αλλάξαμε από εκείνη την πρώτη εκδοχή της; Τότε που ο Μακάριος αυτοαποκαλείτο ως η Κύπρος, ο κρατικός μηχανισμός λειτουργούσε ως κυβερνητικός και οι θεσμοί υπάγονταν στον Πρόεδρο; Που οι μεγαλόσχημοι ήταν υπεράνω της Δικαιοσύνης και οι νόμοι υπήρχαν απλά για να τους εξυπηρετούν; Τότε που η πολιτική ηγεσία λειτουργούσε με μόνη έγνοια το λαϊκό αίσθημα και την αυτοπροβολή και, για έναν αξιοπερίεργο λόγο, θεωρούσε ότι μπορούσε να κοροϊδεύει τους πάντες χωρίς επιπτώσεις; Πόσο αλλάξαμε απ’ όταν ο Μακάριος απέρριπτε τις προτάσεις Χάρντινγκ για να διεκδικήσει κάτι περισσότερο αφήνοντας μια σημαντική ευκαιρία να περάσει; Πόσο πιο ώριμοι είμαστε από τότε που οδηγούμασταν στην πρώτη διχοτόμηση για χάρη δύο δήμων; Πόσο πιο ορθολογιστικά λειτουργούμε σήμερα που, με το Κυπριακό σε πορεία οριστικής διχοτόμησης, επιμένουμε να το διαχειριζόμαστε με μόνη έγνοια το εσωτερικό ακροατήριο; Kαταγγέλουμε την αδιαλλαξία της Τουρκίας και την απομάκρυνσή της από τη ΔΔΟ, ενώ τα μισά κόμματα απορρίπτουν την εδώ και 48 χρόνια συμφωνημένη βάση λύσης και φορτικά δηλώνουμε την πρόθεσή μας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση ενός πλαισίου του οποίου τα μισά σημεία ο Πρόεδρος δεν αποδέχεται; Πόσο διαφορετικά αντιλαμβανόμαστε το Κυπριακό και τον παράγοντα χρόνο; Πόσο καλύτερη αντίληψη αποκτήσαμε του μεγέθους μας και τoυ διεθνούς ισοζυγίου δυνάμεων; Πόσο πιο σοβαροί γίναμε;
Πόσο πιο ανεκτικοί γίναμε στην αντίθετη άποψη από τότε που όποιος δεν ήταν οπαδός του Μακαρίου κατηγορείτο για εξυπηρέτηση ξένων συμφερόντων; Πόσο διαφορετική ήταν η αντιμετώπιση της οποίας έτυχε η αντιπολίτευση το 2004 όταν όποιος διαφωνούσε με το «Όχι» και τον τότε Πρόεδρο να χαρακτηριζόταν ως ξενοκίνητος, προδότης και χρηματισμένος; Ή σήμερα; Που η όποια κριτική ταυτίζεται από πλευράς κυβέρνησης με τις τουρκικές θέσεις και τη θέση του Προέδρου στην αποδόμηση αντιπάλων έχουν πάρει 10άδες κυβερνητικά fake accounts, με μόνη «ευθύνη» τις καθημερινές επιθέσεις με φαιδρά υπονοούμενα προς όσους τολμήσουν να επικρίνουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη;
Πόσο άλλαξε το σύστημα στον τρόπο που διαπλέκεται, από τότε που μόνη προϋπόθεση για ένταξη στη δημόσια υπηρεσία αποτελούσε μια συστατική επιστολή του Μακάριου; Πόσο πιο προσβάσιμο είναι σήμερα το Δημόσιο σε ανθρώπους εκτός του περίγυρου του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος έχει εν τω μεταξύ πάρει τη θέση του Μακάριου, γεμίζοντας κάθε πόστο με συγγενείς και οπαδούς; Σε ποιο βαθμό υπερβήκαμε νοοτροπίες που επέβαλλαν πως το Δημόσιο και οι πολιτειακοί θεσμοί υπάρχουν για να βολεύονται και να συντηρούνται οι οπαδικές στρατιές και οι φίλοι; Πόσο περιορίστηκαν τα προνόμια επιχειρηματιών, δημόσιου τομέα και Εκκλησίας; Πόσο άλλαξαν οι κρατικές δομές, η λογοδοσία των θεσμών, η λειτουργία της Δημοκρατίας μας;
Πόσο άλλαξε η κοινωνία; Πόσο πιο ώριμα λειτουργεί σήμερα, πόσο πιο δύσκολα καθίσταται πιόνι στη ρητορική και τα «θέλω» του συστήματος ή σε συνθήματα και πολιτικούς άνευ περιεχομένου; Πόσο λιγότερο ευάλωτη είναι στον λαϊκισμό και την εικόνα; Πόσο πιο υποψιασμένη αποδείχθηκε απέναντι σ’ έναν άνθρωπο ο οποίος υποσχόταν, ως συνεχιστής του τέως Προέδρου, να αλλάξει όλα όσα ενοχλούσαν από τον τέως και την κυβέρνησή του; Πόσο ενοχλείται ο πολίτης από την παντελή έλλειψη διαφάνειας, την πλήρη άλωση του κράτους; Τη- χωρίς προσχήματα- διαπλοκή μεταξύ ΜΜΕ και εξουσίας; Πόσο διαφοροποιήσαμε αντιλήψεις που οδήγησαν στο σήμερα; Πόσο διαφορετικά αντιδρούμε;
Πόσο διαφορετική είναι η Παιδεία μας από τότε που ως μαθητές καλούμασταν κάθε χρόνο να διαβεβαιώσουμε πως «ο Μακάριος ζει και μας καθοδηγεί»; Όπου το σχολείο απλά υπήρχε για να συντηρεί τον διαχωρισμό και μύθους δεκαετιών; Ως επιβεβαίωση μιας πορείας που θα έπρεπε να είχε προ πολλού κριθεί; Πόσο αναπτύχθηκε η κριτική σκέψη; Πόσο πιο κοσμική και «ανοικτή» έγινε;
Πόσο έχει αλλάξει τελικά η Κύπρος; Από τα μικρά μέχρι τα μεγάλα; Πόσο διαφορετική είναι σήμερα η Δημοκρατία μας από εκείνη την ελλειμματική Δημοκρατία, 65 χρόνια πριν; Στον τρόπο που λειτουργεί η Αστυνομία, στην επιλεκτική επιβολή της τάξης, στον σεβασμό που επιδεικνύει η Πολιτεία στον πολίτη; Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι μετά από μια διαδρομή που περιλάμβανε ένα πραξικόπημα, μια εισβολή, την κατάρρευση της οικονομίας και μια σειρά απίστευτων σκανδάλων, ότι η Κύπρος του 2025 διαφέρει ουσιαστικά από αυτήν του Μακαρίου; Της έλλειψης ανοχής και μέτρου, της ανηθικότητας, της ασυδοσίας, της διαπλοκής;
65 χρόνια μετά, ο Μακάριος ζει (και μας καθοδηγεί). Η Κύπρος του 2025 είναι η Κύπρος του.
