Σήμερα, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας ανοίγει ξανά τον φάκελο της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, ενός συστήματος που παραμένει σχεδόν ανέγγιχτο εδώ και μισό αιώνα. Η συζήτηση επανέρχεται σε ένα φορτισμένο κλίμα ανάμεσα σε απεργιακές προειδοποιήσεις και πολιτικούς υπολογισμούς, αλλά το ζητούμενο δεν είναι πια ποιος έχει δίκιο.
Δεν θα σταθούμε στις διαφωνίες ούτε στις εκατέρωθεν δηλώσεις. Η ουσία δεν είναι τι έγινε ή τι δεν έγινε, τι υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας ή τι λένε οι εκπαιδευτικές οργανώσεις. Η ουσία είναι τι κάνουμε τώρα. Πώς θα προχωρήσει επιτέλους μια μεταρρύθμιση που καθυστερεί δεκαετίες και πώς η Βουλή θα πάρει απόφαση ώστε να μην επιβαρυνθεί ξανά ο φορολογούμενος.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην επιστολή του προς την Επιτροπή Παιδείας ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας, Γιώργος Παντελή, το νέο σύστημα αξιολόγησης αποτελεί ορόσημο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αν δεν ψηφιστεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιβάλει πρόστιμο ύψους περίπου 60 εκατομμυρίων ευρώ.
Το ποσό είναι τεράστιο, αλλά ακόμη κι αν δεν υπήρχε ο κίνδυνος οικονομικής επιβάρυνσης, το ζήτημα παραμένει το ίδιο. Πρέπει επιτέλους να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί. Δεν γίνεται το 2025 να λειτουργούμε με ένα πλαίσιο που σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της δεκαετίας του ’70. Η κοινωνία έχει αλλάξει, το σχολείο έχει αλλάξει, οι μαθητές έχουν αλλάξει – μόνο το σύστημα αξιολόγησης παραμένει καθηλωμένο στο παρελθόν.
Η αξιολόγηση δεν είναι τιμωρία, είναι εργαλείο βελτίωσης. Και για να λειτουργήσει, πρέπει να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του σχολείου. Πρέπει να συμμετέχουν όσοι βλέπουν καθημερινά τον εκπαιδευτικό στη δράση του, οι διευθυντές, αλλά και οι μαθητές. Οι μαθητές, που αύριο θα είναι ενεργοί πολίτες, με δικαίωμα ψήφου και λόγο στη δημόσια ζωή, θα έπρεπε να έχουν φωνή και για τους ανθρώπους που σήμερα κρατούν στα χέρια τους το μέλλον τους.
Δυστυχώς, δεν είμαστε ακόμη ώριμοι να το συζητήσουμε. Εδώ γίνεται χαμός για το αν πρέπει να αξιολογεί ο διευθυντής, που είναι ο φυσικός προϊστάμενος κάθε εκπαιδευτικού – φανταστείτε να μπαίναν και οι μαθητές στην εξίσωση. Κι όμως, σε κάθε οργανισμό στον κόσμο, ο διευθυντής, καλός ή κακός, είναι αυτός που αξιολογεί το προσωπικό του. Από την καθαρίστρια μέχρι τον υποδιευθυντή. Είναι εκείνος που έχει την εποπτεία και την ευθύνη – και έτσι όπως αξιολογεί, αξιολογείται κι ο ίδιος.
Και κάτι ακόμα που κάποιοι αποφέυγουν να το πουν. Δεν κάνουν όλοι για εκπαιδευτικοί. Δεν είναι κακό να το παραδεχθούμε. Όπως σε κάθε επάγγελμα, υπάρχουν άνθρωποι που διαπρέπουν, άλλοι που προσπαθούν και άλλοι που απλώς δεν ταιριάζουν. Ένα δίκαιο και σύγχρονο σύστημα αξιολόγησης οφείλει να το αναγνωρίζει αυτό και, με τρόπο θεσμικό και δίκαιο, να απομακρύνει σταδιακά όσους δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης εκπαίδευσης.
Με αφορμή τη σημερινή συζήτηση, ελπίζουμε όλες οι πλευρές να δείξουν καλή πίστη και διάθεση συνεργασίας. Ίσως ήρθε η στιγμή ο καθένας να αφήσει πίσω του τους περιορισμούς του ή όπως λένε οι εκπαιδευτικές οργανώσεις τις «κόκκινες γραμμές» του. Για να προχωρήσει επιτέλους αυτή η μεταρρύθμιση που δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή υποχρέωση, αλλά υπόθεση ευθύνης απέναντι στα παιδιά και στο μέλλον αυτού του τόπου.
