Η Μπάρμπρα Στρέιζαντ έχει περιγράψει ότι ένιωσε «κυριολεκτικά καταρρακωμένη» όταν πέθανε η σκυλίτσα της, Σαμάνθα, ύστερα από 14 χρόνια κοινής ζωής.
Θέλοντας να τη διατηρήσει «μαζί της με κάποιον τρόπο», έστειλε DNA της στη ViaGen Pets, μια εταιρεία στο Τέξας που θεωρείται παγκόσμιος ηγέτης στην κλωνοποίηση κατοικίδιων ζώων. Το αποτέλεσμα ήταν δύο κουτάβια, η Μις Βάιολετ και η Μις Σκάρλετ.
Our precious little babies #NationalDogDay pic.twitter.com/XLASoi1vei
— Barbra Streisand (@BarbraStreisand) August 26, 2024
Την ίδια εταιρεία επέλεξε και ο πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, για να κλωνοποιήσει τον σκύλο του Κόναν. Γεννήθηκαν πέντε κουτάβια, αν και δεν έχει γίνει γνωστό πόσα από αυτά επέζησαν.
Ο τελευταίος διάσημος που ακολούθησε αυτή την πρακτική είναι ο πρώην παίκτης του NFL Τομ Μπρέιντι, ο οποίος κλωνοποίησε το σκυλί τη Λουά. «Η επιστήμη του να τα κρατάς ζωντανά», διαφημίζει η ViaGen, ωστόσο η ίδια η επιστήμη ξεκαθαρίζει ότι η κλωνοποίηση δεν μπορεί να αναπαράγει τον χαρακτήρα και τις εμπειρίες των σκύλων.
Μια αγορά που εκτοξεύεται
Η παγκόσμια αγορά κλωνοποίησης κατοικίδιων, κυρίως σκύλων και γατών, έφτασε τα 300 εκατ. δολάρια το 2024 και αναμένεται να αγγίξει τα 1,5 δισ. δολάρια έως το 2035, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Wise Guy. Το κόστος πλήρους κλωνοποίησης φτάνει περίπου τις 59.000 δολάρια, ενώ αρκετές εταιρείες προσφέρουν και υπηρεσία διατήρησης γενετικού υλικού ως πρώτο στάδιο της διαδικασίας.
Στην Ισπανία, η Ovoclone με έδρα τη Μαρμπέγια δηλώνει ότι εξυπηρετεί πελάτες από όλο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή, η ViaGen εξαγοράστηκε πρόσφατα από την Colossal, την αμφιλεγόμενη εταιρεία που δραστηριοποιείται και στον τομέα της «αναβίωσης» εξαφανισμένων ειδών, όπως ο ανταρόλυκος και το μαμούθ.
Πώς λειτουργεί η κλωνοποίηση
Η τεχνολογία βασίζεται στις ίδιες αρχές με εκείνες που χρησιμοποιήθηκαν πριν από σχεδόν 30 χρόνια για την κλωνοποίηση της προβατίνας Ντόλι. Το DNA λαμβάνεται από βιοψία δέρματος ζωντανού ή πρόσφατα νεκρού ζώου, τα κύτταρα καλλιεργούνται και καταψύχονται και, όταν ο ιδιοκτήτης προχωρήσει, ο πυρήνας ενός κυττάρου μεταφέρεται σε ωάριο δότριας, από το οποίο έχει αφαιρεθεί το δικό της γενετικό υλικό. Το έμβρυο εμφυτεύεται σε παρένθετη μητέρα. Αν όλα εξελιχθούν ομαλά, γεννιέται ένα κουτάβι με 99,9% γενετική ταύτιση με το αρχικό ζώο, ενώ το υπόλοιπο 0,1% αφορά μιτοχονδριακό DNA της δότριας.
«Δεν επιστρέφει το ίδιο ζώο»
Ο πρόεδρος της ViaGen, Μπλέικ Ράσελ, υποστηρίζει ότι οι πελάτες γνωρίζουν εξαρχής πως δεν «παίρνουν πίσω» το κατοικίδιο που έχασαν. «Αποκτούν ένα κουτάβι, ένα ξεχωριστό άτομο, ακόμη κι αν είναι γενετικά πανομοιότυπο», τονίζει. Αντίστοιχα, ο Ενρίκε Κριάδο της Ovoclone σημειώνει ότι το προφίλ των πελατών δεν περιορίζεται στους πλούσιους και διάσημους: κάποιοι απλώς διατηρούν το γενετικό υλικό του ζώου τους, άλλοι φτάνουν στο σημείο να πάρουν δάνειο.
Τα ηθικά διλήμματα
Η βιοηθικολόγος Φαμπιόλα Λέιτον ασκεί έντονη κριτική στην πρακτική, κάνοντας λόγο για εκμετάλλευση «όντων με συνείδηση και ικανότητα να αισθάνονται». Θέτει ερωτήματα για την τύχη των παρένθετων μητέρων και των εμβρύων που δεν επιβιώνουν και υπενθυμίζει ότι, παρότι η κλωνοποίηση κατοικίδιων δεν απαγορεύεται ρητά σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ισπανία, η αναγνώριση της συνείδησης των ζώων θα έπρεπε, κατά την άποψή της, να αρκεί για να τη σταματήσει.
Τι δείχνουν οι μελέτες
Τα επιστημονικά στοιχεία είναι περιορισμένα αλλά αποκαλυπτικά. Μελέτη του 2022 στο περιοδικό Scientific Reports για 1.000 κουτάβια που κλωνοποιήθηκαν με επιτυχία σε βάθος δεκαετίας αναφέρει ότι η πιθανότητα μια απόπειρα κλωνοποίησης σκύλου να καταλήξει σε ζωντανό κουτάβι είναι περίπου 2%. Άλλη μελέτη (2018) υπολόγισε ότι 4% των μεταφερθέντων ωαρίων εξελίσσονται σε βιώσιμα κουτάβια και ότι περίπου το 50% όσων επιβιώνουν ως την κύηση πεθαίνουν στη γέννηση ή στους πρώτους μήνες. Όσα ξεπερνούν αυτό το στάδιο, ωστόσο, εμφανίζουν παρόμοια υγεία και προσδόκιμο ζωής με έναν μέσο σκύλο.
Παρά τις αντιπαραθέσεις, ακόμη και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές συμφωνούν σε ένα βασικό σημείο: η βιολογία εισάγει πάντα μικρές, αναπόφευκτες διαφορές. Η επιστήμη μπορεί να αντιγράψει ένα γονιδίωμα, όχι όμως τη ζωή που προηγήθηκε. Όπως το συνόψισε και η ίδια η Στρέιζαντ, μιλώντας για τα δύο κουτάβια της: «Μπορείς να κλωνοποιήσεις την εμφάνιση ενός σκύλου, αλλά δεν μπορείς να κλωνοποιήσεις την ψυχή του».
Πηγή: protothema.gr
