Ο έλεγχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το έτος 2023 αποκάλυψε 36 περιπτώσεις αιτήσεων για φοιτητική χορηγία που έγιναν αποδεκτές κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας καθώς υποβλήθηκαν μετά τη λήξη της προθεσμίας με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται η Αρχή της Ισότητας
Ματσαράγκες με φοιτητικές χορηγίες εντόπισε ο έλεγχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στο Υπουργείο Οικονομικών και δη στην Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων.
Συγκεκριμένα, ο έλεγχος αποκάλυψε περιπτώσεις όπου έγιναν αιτήσεις δεκτές παρά το γεγονός ότι, υποβλήθηκαν εκπρόθεσμα καθώς και περιπτώσεις καταβολής φοιτητικών χορηγιών σε φοιτητές που δεν ήταν δικαιούχοι. Ο έλεγχος αφορούσε το έτος 2023 και σκοπό είχε την εξακρίβωση της ορθότητας και της κανονικότητας των φοιτητικών χορηγιών και επιδομάτων που καταβλήθηκαν κατά το υπό αναφορά έτος. Το διαθέσιμο κονδύλι ήταν €50,8 εκατ. και μοιράστηκαν φοιτητικές χορηγίες ύψους €42 εκατ.
Ειδικότερα, οι σημαντικότερες διαπιστώσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας έχουν ως εξής:
1.Αποδοχή εκπρόθεσμων αιτήσεων.
Σύμφωνα με το άρθρο 12(2) του Ν.203(Ι)/2015, οι αιτήσεις για παραχώρηση κρατικής φοιτητικής χορηγίας υποβάλλονται το αργότερο μέχρι 31 Μαρτίου του τρέχοντος ακαδημαϊκού έτους. Παράλειψη υποβολής αίτησης εντός της προθεσμίας που καθορίζεται, συνεπάγεται απώλεια του δικαιώματος για κρατική φοιτητική μέριμνα. Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 26/5/2023 την παράταση της προθεσμίας μέχρι τις 16/6/2023. Μάλιστα, για την εν λόγω παράταση το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε σχετική ανακοίνωση.
Όπως διαπίστωσε η Ελεγκτική Υπηρεσία, συνολικά 36 αιτήσεις υποβλήθηκαν εκπρόθεσμα και συγκεκριμένα από 19/6/2023 μέχρι και 28/12/2023, δηλαδή, έξι μήνες μετά την εκπνοή της προθεσμίας. Για τις 25 από αυτές, η Ελεγκτική Υπηρεσία εντόπισε ηλεκτρονικό μήνυμα του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Χορηγιών και Επιδομάτων προς τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείο Οικονομικών, ημερ. 30/8/2023, με το οποίο ζήτησε την έγκριση εξέτασης τους ως εμπρόθεσμες. Ο γενικός διευθυντής έδωσε οδηγίες όπως οι αιτήσεις εξεταστούν και τηρηθεί ενήμερος. Όπως σχολιάζει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, δεν εντοπίστηκε οποιαδήποτε μεταγενέστερη ηλεκτρονική επικοινωνία για το θέμα, ούτε οποιαδήποτε επικοινωνία/έγκριση για τις υπόλοιπες 11 αιτήσεις.
«Επισημαίνουμε ότι, ο Ν.203(Ι)/2015 δεν παρέχει εξουσία ούτε στο Υπουργικό Συμβούλιο, ούτε στον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών να εγκρίνουν παράταση της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων για φοιτητική χορηγία. Επιπρόσθετα, θεωρούμε ότι, η αποδοχή 36 αιτήσεων που υποβλήθηκαν εκπρόθεσμα με αδιαφανείς διαδικασίες, καταστρατηγεί την αρχή της ισότητας των πολιτών», υποδεικνύει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία.
2. Καταβολή φοιτητικών χορηγιών και επιδομάτων σε μη δικαιούχους φοιτητές.
Από δειγματοληπτικό έλεγχο 13 αιτήσεων για πληρωμές του 2023 που αφορούσαν σε αιτήσεις των ακαδημαϊκών ετών 2021-2022 και 2022-2023 διαπιστώθηκε ότι, σε τρείς από αυτές είτε καταβλήθηκε χορηγία ή/και επιδόματα παρόλο που οι αιτητές δεν πληρούσαν τα κριτήρια, είτε καταβλήθηκε λανθασμένο ποσό. Συγκεκριμένα:
* Αίτηση με αρ. φακ. Φ.173922: Ενώ, σύμφωνα με το πιστοποιητικό του πανεπιστημίου, η φοίτηση ήταν τριετής, η Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων κατέβαλε στον συγκεκριμένο φοιτητή χορηγία για τέσσερα συνεχόμενα έτη, από το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 μέχρι και το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023. Η χορηγία για το έτος 2022-2023, ύψους €2.370 καταβλήθηκε στις 16/6/2023.
* Αίτηση με αρ. φακ. 181815: Μεταξύ 17/6/2022 και 8/12/2023 καταβλήθηκαν χορηγίες και επιδόματα για εξ αποστάσεως φοίτηση για τα ακαδημαϊκά έτη 2021-2022 και 2022-2023, συνολικού ποσού €6.215, ενώ με βάση το άρθρο 10(1)(δ) του Ν.203(Ι)/2015, δεν παραχωρείται κρατική φοιτητική χορηγία σε φοιτητές που παρακολουθούν μαθήματα εξ’ αποστάσεως.
*Αίτηση με αρ. φακ. Φ.164750: Καταβλήθηκαν επιδόματα συνολικού ύψους €700 στις 8/12/2023 και 27/12/2023 σε φοιτητή που παρακολουθούσε πρόγραμμα σπουδών πενταετούς διάρκειας, το οποίο κατέληγε σε μεταπτυχιακό τίτλο, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 5(1)(β) του Νόμου φοιτητικά επιδόματα καταβάλλονται μόνο για σπουδές προπτυχιακού επιπέδου.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε από την Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων να απαιτήσει την επιστροφή των χρημάτων. Για τη δεύτερη περίπτωση που αφορά φοιτητή που παρακολουθούσε μαθήματα εξ’ αποστάσεως, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών αποφάσισε όπως το ποσό των €6.215 χαριστεί στον αιτητή φοιτητή λόγω δυσμενών προσωπικών συνθηκών.
Με βάση τα πιο πάνω ευρήματα, η Ελεγκτική Υπηρεσία κάλεσε το Υπουργείο Οικονομικών να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης της κείμενης νομοθεσίας ώστε να καθίστανται δικαιούχοι οι φοιτητές προπτυχιακού κύκλου σπουδών που οδηγεί στην απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών για τα τέσσερα χρόνια σπουδών, ώστε να μην αδικείται αυτή η κατηγορία φοιτητών.
3. Κίνδυνος λαθών.
Το γεγονός ότι, οι αιτήσεις καταχωρίζονται χειροκίνητα στο μηχανογραφικό σύστημα τόσο από τα ΚΕΠ κατά την παραλαβή τους όσο και από την Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων για τη διαχείριση τους, δημιουργεί αυξημένο διοικητικό κόστος και εγκυμονεί κίνδυνο λαθών, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία. Πρόσθετα, λόγω του σημαντικού όγκου εργασίας, ιδιαίτερα την περίοδο Μαρτίου - Σεπτεμβρίου, κατά την οποία διενεργείται η λήψη, καταχώριση, αξιολόγηση, έγκριση/απόρριψη αιτήσεων και πληρωμή των χορηγιών, καθώς και λόγω του μειωμένου αριθμού προσωπικού, δεν παρέχεται ευχέρεια για τη διενέργεια ελέγχου από δεύτερο λειτουργό πριν την έγκριση/απόρριψη των αιτήσεων. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ίδιος λειτουργός διενεργεί τόσο την καταχώριση, όσο και την αξιολόγηση της αίτησης. Όπως εκτιμάται, τα πιο πάνω προβλήματα αναμένεται να επιλυθούν στην Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων μέσω της ανάπτυξης νέου λογισμικού εφαρμογής που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Πότε παραχωρούνται
χορηγίες και επιδόματα
Η Υπηρεσία Χορηγιών και Επιδομάτων είναι αρμόδια για την παροχή κρατικής φοιτητικής χορηγίας. Από την 1/1/2023 τα κονδύλια της έχουν μεταφερθεί από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας σε εκείνο του Υπουργείου Οικονομικών.
Βάσει των προνοιών του περί Κρατικής Φοιτητικής Μέριμνας Νόμου του 2015 (Ν.203(Ι)/2015), για κάθε ακαδημαϊκό έτος, οι οικογένειες των φοιτητών που είναι μόνιμοι κάτοικοι στις περιοχές που ελέγχονται από τη Δημοκρατία μπορούν να λαμβάνουν, υπό προϋποθέσεις, τις ακόλουθες μορφές οικονομικής στήριξης:
*Φοιτητική χορηγία: Παραχωρείται αφού ληφθούν υπόψη σπουδαστικά, εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που καθορίζονται στον Ν.203(Ι)/2015 και το ύψος της εξαρτάται από το συνολικό ύψος του οικογενειακού εισοδήματος.
*Φοιτητικά επιδόματα: Παραχωρούνται αφού ληφθούν υπόψη οικονομικά, περιουσιακά και κοινωνικά κριτήρια για επιδότηση συγκεκριμένων αναγκών. Οι δικαιούχοι φοιτητικών επιδομάτων προκύπτουν μετά από αξιολόγηση των αιτήσεών τους, η οποία γίνεται βάσει συστήματος μοριοδότησης που προσμετρά τα οικονομικά, περιουσιακά και κοινωνικά κριτήρια. Στη συνέχεια, παραχωρούνται σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μοριοδότησης και μέχρι εξαντλήσεως των διαθέσιμων πιστώσεων κάθε ακαδημαϊκού έτους. Το γενικό πλαίσιο κοινωνικών κριτηρίων, οι συγκεκριμένες ανάγκες για τις οποίες θα παραχωρηθεί επίδομα, το σύστημα μοριοδότησης, το ύψος κάθε επιδόματος και το ποσό που διατίθεται κάθε ακαδημαϊκό έτος εγκρίνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο.
