Το πριν και το τώρα της Αμμοχώστου μέσα από τα μάτια της Ξένιας Παππά

 

 

Μεγαλώνοντας σε μία κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα με εκλεπτυσμένη αισθητική, με διαφορετικά και προχωρημένα για την εποχή δρώμενα, με έναν πολιτισμό που ανθεί, θέατρα, μουσική, ζωγραφική και με ένα αλλιώτικο οικονομικό επίπεδο είναι δύσκολο να προσαρμοστείς στη σκληρή πραγματικότητα του ξεριζωμού, ακόμη και με το πέρας σχεδόν μισού αιώνα. Ίσως για αυτές τις ξεχωριστές ιδιομορφίες, οι Βαρωσιώτες τρέφουν δικαίως μία ιδιαίτερη σχέση με την πόλη τους. Δεν είναι μόνο ο χωρισμός από την πόλη που γεννήθηκαν, είναι ο χωρισμός από μία ιδιαίτερη και ξεχωριστή πόλη που άκμαζε και ανθούσε μέχρι την καταστροφή του 1974.

 

 

Κάθε φορά που συνομιλείς με έναν Βαρωσιώτη, αντιλαμβάνεσαι ακόμα περισσότερο την αίγλη της πόλης καθώς, μεταφέρουν σε κάθε άγγιγμά τους και σε κάθε λέξη τους τις ομορφιές της. Η Ξένια Παππά, μία βέρα Αμμοχωστιανή, παιδί τετραμελούς οικογένειας, μας μεταφέρει μέσα από τη συνομιλία της στον «Π» στην πάλαι ποτέ κοσμοπολίτισσα Αμμόχωστο, αλλά και στην κατεχόμενη όψη της του σήμερα.

Το σπίτι της κ. Ξένιας, βρίσκεται στην Αγία Ζώνη της Αμμοχώστου και συγκεκριμένα στην Οδό Πυγμαλίωνος. Το σπίτι της είναι ορατό, τόσο μέσα στο ανοικτό τμήμα της περίκλειστης περιοχής όσο και από τον δρόμο που βρίσκεται περιμετρικά των συρματοπλεγμάτων.

Σημειώνεται ότι, η συνοικία της Αγίας Ζώνης, έχει αφαιρεθεί από το καθεστώς της στρατιωτικής ζώνης, από τις κατοχικές αρχές και υπάγεται στην περιοχή που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση για να ανοίξει.

 



Επισκέπτρια στη Λεμεσό

Η κ. Ξένια, πρόσφυγας από τα 12 της, δηλώνει ερωτευμένη με την πόλη της και την επισκέπτεται συχνά για να αισθανθεί ξανά τη χαρά και την ικανοποίηση των παιδικών της χρόνων. Όταν τη ρωτήσαμε εάν πηγαίνει συχνά στην Αμμόχωστο απάντησε χαμογελώντας «κάπου-κάπου έρχομαι και στη Λεμεσό», στην πόλη την οποία ζει σήμερα.

«Περνώντας από το οδόφραγμα και οδεύοντας προς την Αμμόχωστο γίνομαι ο εαυτός μου. Έχω μία ανείπωτη χαρά που τελειώνει μόλις βγω από το οδόφραγμα», αναφέρει. Το σπίτι της κ. Ξένιας, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50 μέτρα, από τη (νέα) περίφραξη. «Όταν το επισκέπτομαι, μου αρέσει να του μιλάω. Το πράττω αυτό για να υπενθυμίζω πως υπάρχει ζωή και νιώθω ότι με αυτόν τον τρόπο το ξαναζωντανεύω».

Από την πρώτη ημέρα της διάνοιξης των οδοφραγμάτων (2003), η κ. Ξένια είχε τη λαχτάρα και την αγωνία να επισκεφθεί την πόλη που μεγάλωσε και έζησε τα «πλούσια» παιδικά της χρόνια. «Μόλις ανακοινώθηκε πως θα ανοίξουν τα οδοφράγματα πήγαμε από τις τρεις τα ξημερώματα και περιμέναμε καρτερικά μέχρι το μεσημέρι για να πάμε στο Βαρώσι». Παρά το πέρας 29 χρόνων από τον ξεριζωμό, αλλά και την παιδική της ηλικία που είχε προσφυγοποιηθεί, η κ. Ξένια θυμόταν πώς να φθάσει στο σπίτι της. «Μέχρι τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων, για έναν παράξενο λόγο, τα βράδια προσπαθούσα να φέρνω στη μνήμη μου τις εικόνες από την Αμμόχωστο και ιδιαίτερα αυτές από τη γειτονιά μου».

 



Κοσμοπολίτισσα

Η ζωή στην Αμμόχωστο, εξελισσόταν σε ένα πιο κοσμοπολίτικο πλαίσιο, σε σύγκριση με τις άλλες πόλεις της Κύπρου, έχοντας να επιδείξει πλούσιο πολιτισμικό έργο, παραγόμενο από μία προοδευτική κοινωνία. Ο αθλητισμός, ο χορός και το μπαλέτο, το οποίο ακολουθούσε η κ. Ξένια, και διάφορα άλλα χόμπι ήταν μέσα στις συνήθειες των Αμμοχωστιανών.

«Θεωρώ ότι, η Αμμόχωστος εξελισσόταν σε μία κοσμοπολίτικη βάση. Διαφορετικά ντυσίματα, διαφορετική προσέγγιση, πολύς αθλητισμός και πολλές άλλες δραστηριότητες», ανέφερε η κ. Ξένια. Για παράδειγμα, στον Ναυτικό Όμιλο Αμμοχώστου, μαζευόταν αρκετός κόσμος της πόλης για να συζητήσει τα πολιτικά δρώμενα και τα αθλητικά γεγονότα. «Μέσω αυτού, δημιουργείτο η έννοια της κοινωνικοποίησης και της συλλογικότητας». Τόνισε ότι, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως, ήταν μία ερωτεύσιμη πόλη. Άλλωστε και ο ίδιος ο Νίκος Καζαντζάκης είχε μιλήσει για την ερωτική της πινελιά. «Τίποτα δεν υπάρχει στον κόσμο που να μου δίδει την αίσθηση της γυναίκας όσο η Αμμόχωστος. Είναι απ’ τα ωραιότερα μέρη της γης. Δε θα ήθελα να πεθάνω πριν ξαναπάω στην Αμμόχωστο», είχε δηλώσει.

Η καθημερινότητα

Υπήρχε μία ομοιομορφία και ένα ομαδικό πνεύμα, στη γειτονιά που μεγάλωσε η κ. Ξένια. «Ήταν ένα όμορφο γεγονός η γειτονιά και αισθανόμασταν ελεύθεροι. Υπήρχε μία ισότητα. Δεν υπήρχε δηλαδή, η προσέγγιση ποιος θα είναι καλύτερος του άλλου και ποιος θα κερδίσει περνούσε σε δεύτερη μοίρα. Εξ ου και τα παιχνίδια που παίζαμε εμείς τα παιδιά ήταν πάντα ομαδικά».

Κατά τα απογεύματα, τα παιδιά επισκέπτονταν συχνά τη Βιβλιοθήκη της Αμμοχώστου. «Ερχόμασταν σε επαφή με τα βιβλία, με τις εφημερίδες, αλλά και με την πειθαρχία. Ήταν δηλαδή για εμάς ένα δεύτερο σχολείο».

Η θάλασσα βρισκόταν πάντα στο επίκεντρο των κατοίκων της Αμμοχώστου. «Το κολύμπι, ήταν μία καθημερινότητα τα καλοκαίρια, όπου η παραλία πλημμύριζε από κόσμο, τόσο ντόπιο όσο και ξένο».

Θυμάται ακόμη πως οι μονοήμερες εκδρομές στην επαρχία ήταν συχνό φαινόμενο. «Πολλοί από την πόλη, δραπετεύαμε τα Σαββατοκύριακα στα χωριά της Αμμοχώστου και ήταν μία ιδιαίτερη χαρά για όλους μας».

«Η ζωή μας ήταν γιορτή»

Στην Αμμόχωστο, λάμβαναν χώρα διάφορες εκδηλώσεις όπως για παράδειγμα, η γιορτή του Πορτοκαλιού, του Κατακλυσμού και τα Ανθεστήρια. «Η ζωή μας ήταν μία ατελείωτη γιορτή. Στα Ανθεστήρια, θυμάμαι υπήρχε μία ιεροτελεστία για τη διεξαγωγή τους. Οι προετοιμασίες διαρκούσαν μέρες και θυμάμαι η επιλογή ρούχων, ήταν από τις κυριότερες, τουλάχιστον για εμένα».

«Είχαμε δει πολλά θεάματα, πιθανόν που να μην υπήρχαν στην υπόλοιπη Κύπρο». Συχνά πυκνά διεξάγονταν γεγονότα που έρχονταν από το εξωτερικό. Διαγωνισμοί με speed boats, αγώνες ράλι, επιδείξεις με μοτοσυκλέτες, εμπλούτιζαν τη ζωή των Βαρωσιωτών.

Η ζωή της οικογένειας της κ. Ξένιας, διαδραματιζόταν μέσα στο κέντρο της πόλης καθώς, διατηρούσε μαγαζί σουβενίρ στην πολυσύχναστη λεωφόρο Κένεντι. «Περνούσαμε πολλές ώρες στο κέντρο της πόλης και αυτό μας έκανε πιο κοινωνικούς πιστεύω, λόγω της επαφής μας με το παζάρι».

Νιώθει προδομένη

Η κ. Ξένια νιώθει προδομένη από την προσέγγιση του Κυπριακού από την Κυπριακή Δημοκρατία. «Είμαι φοβερά εξοργισμένη με τους Ε/Κ που αντιμετωπίζουν με αυτόν τον τρόπο την εισβολή και πώς προσεγγίζουν τους πρόσφυγες. Τα κόμματα, μας έχουν γυρίσει την πλάτη. Αγαπάω τη γη μου και το γεγονός ότι, δεν την έχω με κατατρέχει συνεχώς μία λαχτάρα για να επιστρέψω». Παράλληλα, ανέφερε πως δεν τρέφει ελπίδες για επίλυση του Κυπριακού. «Πολύ φοβάμαι πως τα πάντα έχουν τελειώσει και σε αυτό έχει συμβάλει και η ε/κ πλευρά με τις διαχρονικές πολιτικές που διατηρεί».