Μάριος Κουλούμας στον «Π»: Ιδιωτικά συμφέροντα πολεμούν το ΓεΣΥ

 

Το ΓεΣΥ, παρά την πολεμική που δέχεται, παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης, υποστηρίζει στη συνέντευξή του στον «Π» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών (ΟΣΑΚ) Μάριος Κουλούμας.

Αποδίδει την επικέντρωση της δημόσιας συζήτησης στα κακώς έχοντα του Συστήματος στην αντιπαράθεση και το «πολεμικό» κλίμα που εξαρχής υπήρχε από την εποχή που γίνονταν οι συζητήσεις για την εφαρμογή του.

Υπάρχουν πολέμιοι, είπε, και αυτοί είναι ιδιωτικά συμφέροντα, αλλά και διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις που είναι ενάντια στο ΓεΣΥ και με κάθε ευκαιρία προσπαθούν να το απαξιώσουν και να οδηγήσουν τους πολιτικούς σε αλλαγές της νομοθεσίας προς όφελός τους, ακόμα και μετά που καταρρέουν το ένα μετά το άλλο τα επιχειρήματά τους.

Τονίζει ότι υπάρχει δρόμος για βελτίωση και ομαλοποίηση, ενώ σημειώνει αδυναμίες του τομέα της υγείας ευρύτερα και ανεξάρτητα με τη λειτουργία του ΓεΣΥ, όπως είναι το δικαίωμα ασθενών και συγγενών τους για ενημέρωση από τους γιατρούς.

 Κουλτούρα ΓεΣΥ

Η Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών ήταν από τους πλέον ένθερμους υποστηριχτές του ΓεΣΥ από την πρώτη στιγμή και δώσατε αγώνες για την υιοθέτηση και εφαρμογή του διεκδικώντας και πετυχαίνοντας και ρόλο σε αυτό. Τελικά το ΓεΣΥ είναι όπως το οραματιζόσασταν;

Θα απαντήσω κατά τρόπο που μακάρι να μην υπήρχε λόγος να τον χρησιμοποιήσω. Αυτοί που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με την υγεία τους, είτε μιλάμε για χρόνιους ασθενείς, είτε μιλάμε για ανθρώπους που ξαφνικά βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, σίγουρα καταλαβαίνουν την αξία του ΓεΣΥ. Δυστυχώς, εάν δεν χρειαστείς τις υπηρεσίες υγείας σε θέματα ζωής και θανάτου, σε θέματα σοβαρά και όχι ας τα πούμε της καθημερινότητας, δεν μπορείς να κατανοήσεις το μέγεθος του ΓεΣΥ. Το Σύστημα έχει δύο μόλις χρόνια ζωής και μάλιστα τα διένυσε σε μια περίοδο πανδημίας. Έχει αποδείξει την αξία του και έχουμε δει τα τεράστια οφέλη από την εφαρμογή του. Βέβαια, υπάρχει ακόμη αρκετός δρόμος και με πολλά εμπόδια για να ενηλικιωθεί και να ομαλοποιηθεί το σύστημα και να φτάσουμε σε αυτό που όλοι προσδοκούμε και να ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες των ασθενών. Θα πρέπει να εφαρμοστούν εργαλεία ελέγχου και προώθησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και θα πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση των ασθενών σε όλα τα επίπεδα. Σημαντικό επίσης είναι να κτιστεί κουλτούρα ΓεΣΥ, τόσο ανάμεσα στους πάροχους όσο και στους δικαιούχους.

Οι καταχρήσεις και οι υπεραμοιβές είναι δύο από τα προβλήματα τα οποία εντοπίζονται και στην έκθεση του γενικού ελεγκτή, αλλά και από την κυβέρνηση, και φαίνεται να απασχολούν γενικώς την κοινή γνώμη. Γιατί μόλις μέσα σε δύο χρόνια λειτουργίας του ΓεΣΥ μιλάμε για καταχρήσεις και υπεραμοιβές; Σημαίνει ότι κάτι πήγε λάθος εξαρχής;

Οι καταχρήσεις  αποτελούν πρόβλημα παγκοσμίως σε όλα τα συστήματα υγείας, και θα πρέπει να  ενισχυθεί ο έλεγχος με στόχο την ελαχιστοποίησή τους. Πρέπει να λεχθεί ότι ευθύνη για τις  καταχρήσεις, πέραν βέβαια των ψευδών απαιτήσεων για υπηρεσίες που δεν προσφέρθηκαν και θα πρέπει να οδηγούνται στα δικαστήρια, έχουν και οι γιατροί και οι ασθενείς. Εμείς δεν θέλουμε να συνδέσουμε τις υπεραμοιβές με τις καταχρήσεις, όμως επιβάλλεται εκεί και όπου παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα να γίνεται ενδελεχής έλεγχος.   Είναι γεγονός ότι το ΓεΣΥ έχει εισαχθεί μέσα από αντιπαραθέσεις και «πολεμικό» κλίμα -και όλοι ενθυμείστε κάτω από ποιες συνθήκες- με αποτέλεσμα  αυτοί που θα έπρεπε και είχαν τον θεσμικό ρόλο να συνεργαστούν για να εφαρμοστούν διαδικασίες ελέγχου, να το πολεμούν και να το ναρκοθετούν.

Θυμάστε που μας έλεγαν ότι οι γιατροί θα υπο-αμοίβονται και θα λιμοκτονούν και ότι τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια θα έκλειναν λόγω των χαμηλών αποζημιώσεων; Τελικά τώρα έρχονται οι ίδιοι να κατηγορούν για υπεραμοιβές! Έχοντας πάντοτε το ίδιο στόχο, να κτυπήσουν το ΓεΣΥ.

Υπάρχει πρόοδος

Πάσχει ο έλεγχος, και το διαπιστώνει και ο ΟΑΥ. Αλλά την ίδια στιγμή ο οργανισμός μπαίνει σε θέση μάχης απέναντι σε αυτούς που τον κατηγορούν αντί να δώσει λύσεις. Δεν έπρεπε να είχε έτοιμες προτάσεις;

Ο ΟΑΥ έχει σοβαρότατες ευθύνες και υποχρέωση να ενισχύσει τον έλεγχο και να εφαρμόσει αποτελεσματικές λύσεις.  Αλλά δεν πρέπει να μηδενίζουμε τα πάντα. Γίνονται προσπάθειες και παρατηρείται βελτίωση σε πολλούς τομείς.  Απλώς να αναφέρω ότι τα παραπεμπτικά από προσωπικούς γιατρούς σε ειδικούς γιατρούς ήταν στις αρχές στο 85%, έπεσαν στο 68%, ενώ τώρα το ποσοστό τους έχει μειωθεί με τα μέτρα που έχουν παρθεί στο περίπου 35%. Βέβαια, κάποιοι που πάντοτε ήταν πολέμιοι του ΓεΣΥ βρίσκουν την ευκαιρία λόγω αυτών των προβλημάτων να προωθήσουν την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.

Γιατί μονοασφαλιστικό;

Εξαρχής η διαμάχη σε σχέση με το ΓεΣΥ ήταν αν θα είναι πολυασφαλιστικό ή μονοασφαλιστικό. Τελικά επικράτησε το μονοασφαλιστικό, αλλά υπάρχει διάχυτη η υποψία ότι αυτή η μάχη μαίνεται ακόμα. Τι πιστεύετε;

Είναι γεγονός ότι ήταν μεγάλη επιτυχία η εφαρμογή ενός μονοασφαλιστικού, αλληλέγγυου, καθολικού και ισότιμου συστήματος υγείας στην Κύπρο. Οι θιασώτες του πολυασφαλιστικού ποτέ δεν έχουν καταθέσει τα όπλα και συνεχίζουν την πολεμική τους κατά του ΓεΣΥ, γνωρίζοντας ότι αν το αφήσουν να ομαλοποιηθεί και να επιλύσει τα προβλήματα που το ταλανίζουν θα έχουν πλέον χάσει, όχι τη μάχη, αλλά τον πόλεμο.

Έχει σημασία για τους πολίτες, για τους δικαιούχους, αν είναι μονοασφαλιστικό ή αν είναι πολυασφαλιστικό, δεδομένου ότι η επιθυμία είναι να έχουν μια καλή ασφάλιση υγείας;

Υπάρχει μεγάλη σημασία, γιατί, όπως αναφέρουν στις σχετικές μελέτες μεγάλοι οργανισμοί, όπως ο ΠΟΥ και η Παγκόσμια Τράπεζα, στην Κύπρο, ως μικρή χώρα, δεν θα είναι βιώσιμο ένα πολυασφαλιστικό σύστημα, θα είναι δαπανηρό και θα δημιουργεί πολλών ταχυτήτων ασθενείς.  Να σημειωθεί επίσης ότι τα συστήματα υγείας γίνονται ιδιαίτερα και κύρια για την αντιμετώπιση των αναγκών των χρόνιων πασχόντων και τις πολύ δαπανηρές θεραπείες και παρεμβάσεις. Σε περίπτωση του πολυασφαλιστικού, αντιλαμβάνεστε ότι αυτή η κατηγορία των ασθενών δεν θα έχουν επιλογές.

Τα ιδιωτικά συμφέροντα

Υπάρχουν πολέμιοι του ΓεΣΥ; Και ποιοι είναι αυτοί;

Απαντώ ευθαρσώς ότι υπάρχουν ιδιωτικά συμφέροντα, αλλά και διαφορετικές αντιλήψεις και απόψεις  που είναι ενάντια στο ΓεΣΥ και με κάθε ευκαιρία προσπαθούν να το απαξιώσουν και να οδηγήσουν τους πολιτικούς σε αλλαγές της νομοθεσίας προς όφελός τους. Πιστεύω ότι οι πολίτες γνωρίζουν και ποιοι αγωνίστηκαν για την εφαρμογή του ΓεΣΥ στην Κύπρο και ποιοι είναι αυτοί που και πριν την εφαρμογή του προσπάθησαν με όλα τα μέσα και το πετύχαιναν για πολλά χρόνια να αποτρέπουν την εφαρμογή του και που συνεχίζουν τις προσπάθειές τους για τον εκτροχιασμό του.

Η σημασία της ενημέρωσης

Ανεξαρτήτως των προβλημάτων του ΓεΣΥ, σε όλο το φάσμα του τομέα της υγείας, πιστεύετε ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον ασθενή είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο; Δίδεται σημασία στον ασθενή σε όλα τα επίπεδα; Στη συνεχή παρακολούθηση του, στην ψυχολογία του;

Έχουμε την τύχη στην Κύπρο να έχουμε πολύ καλό επιστημονικό προσωπικό, γιατρούς και νοσηλευτές, καθώς και πρωτοβουλίες από ΜΚΟ και άλλων, και μπορεί να λεχθεί ότι προσφέρονται ικανοποιητικές υπηρεσίες. Όμως θα συμφωνήσω ότι δεν είμαστε στα επίπεδα που εμείς θα θέλαμε. Όπως επανειλημμένα έχουμε θέσει, θα πρέπει επειγόντως να  εκσυγχρονιστούν νομοθεσίες που δεν είναι πλήρεις, καθώς και η δημιουργία δομών και θεσμών που θα βελτιώσουν, τόσο την ποιότητα των υπηρεσιών, όσο και την εφαρμογή καλών πρακτικών και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ασθενών και στην πρόσβαση σε ολιστικές υπηρεσίες, με επίκεντρο τις ιδιαίτερες και εξατομικευμένες ανάγκες τους σε όλα τα επίπεδα.

Ένα παράπονο που συχνά λαμβάνουμε, είναι ότι δεν δίδεται σημασία στην ενημέρωση των ασθενών. Γίνεται μια επέμβαση και ψάχνουν οι συγγενείς σε όλο το νοσοκομείο να βρουν τον γιατρό να τους ενημερώσει. Ή νιώθουν ότι δεν επιτρέπεται να μπουν στο γραφείο του γιατί θα «ενοχλήσουν». Δεν είναι βασικό στοιχείο η ενημέρωση; Έχετε κι εσείς τέτοιες αναφορές;

Η Ομοσπονδία μας λειτουργεί εδώ και έναν χρόνο με τη στήριξη της CYTA, την οποία και ευχαριστούμε, το παρατηρητήριο δικαιωμάτων ασθενών όπου δεχόμαστε πολλές καταγγελίες και αναφορές από ασθενείς στον δωρεάν αριθμό 1403.

Δυστυχώς δεχόμαστε αρκετές αναφορές για προβλήματα που αφορούν το θέμα της ενημέρωσης των ασθενών και των συγγενών τους. Έχουμε ζητήσει όπως γίνεται σεβαστό το δικαίωμα, που το θεωρούμε πολύ σοβαρό, της πλήρους ενημέρωσης και πληροφόρησης των ασθενών.

Να θυμίσω ότι είναι σε ισχύ η νομοθεσία του 2005 για την εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών στην οποία περιλαμβάνονται και τα θέματα που αφορούν το δικαίωμα στην ενημέρωση και στην αξιοπρέπεια, τόσο των ασθενών όσο και των συγγενών τους.