Σε διαδικασία αξιολόγησης των παραμέτρων, οι οποίες δικαιολογούν την κήρυξη του οροπεδίου πάνω από το Σπήλαιο της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας στην Κάτω Δευτερά σε Λευκή Ζώνη, για σκοπούς περιορισμού οποιασδήποτε οικοδομικής ανάπτυξης, εργασίας ή δραστηριότητας στην εν λόγω περιοχή, βρίσκεται το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Όπως πληροφορείται ο «Π», οι αντιδράσεις των τοπικών αρχών, της κοινωνίας των πολιτών και της εκκλησιαστικής επιτροπής, μετά από αίτηση που κατατέθηκε πρόσφατα στον ΕΟΑ Λευκωσίας για οικοδομική ανάπτυξη πάνω από το σπήλαιο, καθώς η περιοχή εμπίπτει εντός οικιστικής ζώνης, οδήγησαν το Υπουργείο Εσωτερικών στο να ζητήσει απόψεις από τον ΕΟΑ Λευκωσίας, οι οποίες αποστάλθηκαν με επιστολή στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας. Η επιστολή του ΕΟΑ, ως η καθορισμένη διαδικασία, προωθήθηκε στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ώστε να αξιολογηθούν οι απόψεις και να υποβληθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο εισήγηση κατά πόσον δικαιολογείται η κήρυξη Λευκής Ζώνης.
Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο ρεπορτάζ του «Π» για το θέμα, μετά από έξι χρόνια επανεμφανίζονται σήμερα για όσους αντιδρούν, οι ανησυχίες σε σχέση με πιθανούς κινδύνους για την ευστάθεια και την ακεραιότητα του σπηλαίου, αλλά και του ναού εντός του, όπως και το 2019, όταν η αδειοδότηση πρατηρίου πετρελαιοειδών στην περιοχή οδηγήθηκε στο δικαστήριο, το οποίο ακύρωσε την εκδοθείσα πολεοδομική και οικοδομική άδεια.
Ζητά επίσπευση ενεργειών ο ΕΟΑ
Τις ανησυχίες αυτές συμμερίζεται και ο ΕΟΑ Λευκωσίας, όπως προκύπτει από τις απόψεις, τις οποίες στην παρούσα φάση αξιολογεί το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Στην επιστολή του προς τον υπουργό Εσωτερικών, Κωνσταντίνο Ιωάννου, ζητά «όπως προωθηθούν τάχιστα όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για έκδοση από το Υπουργικό Συμβούλιο σχετικού Διατάγματος καθορισμού Λευκής Ζώνης, με βάση το άρθρο 35(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, για σκοπούς περιορισμού οποιασδήποτε οικοδομικής ανάπτυξης, εργασίας ή δραστηριότητας στην εν λόγω περιοχή».
Υποβάλλονται αιτήσεις σε μια περιοχή γεω-κινδύνων
Ο ΕΟΑ στην επιστολή εξηγεί ότι κρίνεται σκόπιμη και ιδιαίτερα επείγουσα η απόφαση κήρυξης Λευκής Ζώνης για τους εξής λόγους:
- Σε συνέχεια οδηγιών του Υπουργείου Εσωτερικών, εκπονήθηκε σχετική μελέτη από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, με βάση την οποία καθορίστηκαν στην περιοχή τρεις ζώνες γεωλογικής καταλληλόλητας (00Α, 01 και 01Α).
- Σε σχετική επιστολή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, σημειώνεται ότι, προγραμματίζεται ο καθορισμός Ειδικής Χωροθετικής Πολιτικής για την προστασία της περιοχής περιμετρικά του Σπηλαίου, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναθεώρησης των πολεοδομικών ζωνών της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο.
- Αποδεδειγμένα η περιοχή χαρακτηρίζεται από αστάθεια, αυξημένη επικινδυνότητα και απειλείται από γεω-κινδύνους, οι οποίοι ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο δομημένο, αλλά και στο ανθρωπογενές περιβάλλον.
- Υποβάλλονται αιτήσεις στον ΕΟΑ Λευκωσίας για σκοπούς ανάπτυξης στην περιοχή, για τις οποίες δεν τίθεται οποιοδήποτε νομικό έρεισμα για την απόρριψη τους, ή έστω την καθυστέρηση στην αξιολόγηση τους.
Όπως τονίζεται στην επιστολή, για τους πιο πάνω λόγους «κρίνεται σκόπιμη και ιδιαίτερα επείγουσα η έκδοση Διατάγματος καθορισμού Λευκής Ζώνης, το οποίο αποτελεί και τη σύσταση του αρμόδιου Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, στη μελέτη που εκπονήθηκε τον Ιανουάριο 2025».
Η μελέτη για την ευστάθεια
Την ίδια ώρα, από πλευράς του Υπουργείου Εσωτερικών αναφέρθηκε στον «Π» ότι δεν αποκλείεται και η διεξαγωγή νέα μελέτης για την ευστάθεια και την ακεραιότητα του σπηλαίου, εάν προκύψει από την αξιολόγηση που διενεργεί στην παρούσα φάση το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως.
Υπενθυμίζεται ότι οι τοπικές αρχές, η κοινωνίας των πολιτών και η εκκλησιαστική επιτροπή ζητούν την εκπόνηση μίας ολοκληρωμένης και τεκμηριωμένης επιστημονικής μελέτης, με κύριο γνώμονα την ασφαλή πρόσβαση των προσκυνητών στο σπήλαιο. Υποστηρίζουν ότι η σχετική μελέτη που εκπόνησε το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, δεν στηρίζεται στην ιδιομορφία (λαξευτή σπηλιά) της περιοχής.
Εξάλλου από την πλευρά όσων αντιδρούν, σημειώνεται ότι ανεξάρτητοι μηχανικοί έχουν εντοπίσει κενά στην έρευνα του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης.
Την αποφυγή λήψης απόφασης μέχρι τη διενέργεια συνάντησης, ζητά το ΕΤΕΚ
Παρέμβαση για το θέμα έκανε την Πέμπτη και ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του μνημείου και τον ιδιαίτερο του χαρακτήρα, θεωρεί ότι το θέμα ξεπερνά τα όρια της τοπικής κοινωνίας και απασχολεί ευρύτερα την κοινή γνώμη, για αυτό ζητά με επιστολή του προς τους διευθυντές των Τμημάτων Πολεοδομίας και Γεωλογικής Επισκόπησης, τη διενέργεια συνάντησης εντός των επόμενων ημερών, και με τα δύο αρμόδια Τμήματα, ώστε να υπάρξει πλήρης ενημέρωση για το θέμα και ανταλλαγή απόψεων με γνώμονα τη διαμόρφωση άποψης από πλευράς ΕΤΕΚ για το θέμα.
«Ενόψει των πιο πάνω η παράκληση μας είναι όπως, μέχρι να διευθετηθεί η εν λόγω συνάντηση, αποφευχθεί η λήψη οποιασδήποτε απόφασης ή η προώθηση ενεργειών που ενδέχεται να δημιουργήσουν τετελεσμένα στην περιοχή, χωρίς την απαιτούμενη τεχνική τεκμηρίωση και διαβούλευση», προσθέτει ο κ. Κωνσταντή.
Αφορμή για την παρέμβασή του, σημειώνει, είναι σχετική ενημέρωση της οποία έχει τύχει το ΕΤΕΚ μέσω επιστολής του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών. «Στην εν λόγω επιστολή καταγράφονται συγκεκριμένα γεγονότα και ανησυχίες σε σχέση με ενδεχόμενη οικοδομική ανάπτυξη στην περιοχή που αφορούν την ανάγκη διασφάλισης της πρόσβασης στο μνημείο καθώς επίσης και της προστασίας του από τυχόν ζημιές ή/ και κατάρρευση. Περαιτέρω τίθεται θέμα προστασίας του από τυχόν επιπτώσεις στην αισθητική και στον χαρακτήρα του τοπίου και της ταυτότητας της περιοχής», αναφέρει.
