Η Κύπρος έζησε τον χειρότερο πύρινο εφιάλτη. Χάθηκαν δυο ανθρώπινες ζωές, τεράστιες εκτάσεις γης, πολλά σπίτια κάηκαν ολοσχερώς. Η καταστροφή είναι ανείπωτη. Ο κόσμος είδε τις περιουσίες του και τους συνανθρώπους του να χάνονται. Φαίνεται. με βάση τις μαρτυρίες κατοίκων των ορεινών χωριών της Λεμεσού που κάηκαν ολοσχερώς, ότι υπήρξε ένας κακός συντονισμός και προγραμματισμός από την πλευρά του Συντονιστικού Κέντρου Ίκαρος. Μάλιστα, σε δηλώσεις δημοσιογράφου στον τηλεοπτικό σταθμό Άλφα Κύπρου, το συντονιστικό κέντρο καθυστέρησε την απομάκρυνση κατοίκων από συγκεκριμένο χωριό γιατί ανέμεναν να φτάσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στις 20:00. Επέτρεψε, δηλαδή, ο Νίκος Χριστοδουλίδης να κινδυνεύσουν ακόμη περισσότερες ζωές για να εξυπηρετηθούν τα επικοινωνιακά του τερτίπια. Αυτό έχει εξοργίσει πάρα πολύ κόσμο. Οι δηλώσεις του είναι ακόμα πιο εξοργιστικές. Όταν τολμάει να λέει ότι ο κόσμος θα πρέπει να εγκαταλείψει τις περιουσίες του και να μην παραμένει εκεί. Μα αυτό ήθελε να κάνει ο κόσμος, να μην καεί ζωντανός, αλλά έπρεπε πρώτα να παρουσιαστεί ο ίδιος ο Πρόεδρος με τα μανίκια πάνω, με περίλυπο ύφος και να κάνει διάλεξη στους πυρόπληκτους και μετά να μετακινηθούν. Και δεν έφτανε μόνο η διάλεξη, αλλά μας είπε και το κορυφαίο ότι ούτε λίγο ούτε πολύ, πάλι καλά που κάηκαν δυο άνθρωποι ζωντανοί και όχι περισσότεροι. Αν είναι δυνατόν!!!
Είναι τραγικές οι εικόνες που βλέπει κανείς. Θεωρώ όμως ότι, το χειρότερο απ’ όλα μέσα σε όλη αυτή την καταστροφή, είναι η σοβαρή ανικανότητα των αρμόδιων σε επίπεδο υπουργείων να διαχειριστούν αυτές τις πυρκαγιές. Και που ακόμα και αυτή τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο, δεν έχει αναλάβει κανένας εκ των δυο υπουργών την ευθύνη και να παραιτηθεί. Όταν χάνονται ανθρώπινες ζωές, η παραίτηση είναι μονόδρομος.
Ας πάρουμε όμως μια - μια τις αποτυχίες που προκάλεσαν αυτή την τραγωδία.
1. Η προληπτική διαχείριση την οποία η κυβέρνηση της Κύπρου διά στόματος κυβερνητικού εκπροσώπου αρχές Ιουνίου υποστήριζε ότι η ίδια είναι πανέτοιμη στην αντιμετώπιση πυρκαγιών. Τελικά, κοιτάζοντας τις απώλειες, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πανέτοιμη μάλλον σήμαινε στη γλώσσα της κυβέρνησης «ανύπαρκτη». Η πρόληψη εμπρησμών και η ενίσχυση των μηχανισμών επιτήρησης δεν εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή στην Κύπρο. Η Κύπρος, επιπρόσθετα, δεν είναι μέρος του «prepositioning» του rescEU, στο οποίο πυροσβέστες απ’ όλη την Ευρώπη προ-τοποθετούνται σε διάφορες χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα με στόχο την πρόληψη πυρκαγιών. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, η Κύπρος αρνήθηκε να συμμετέχει εξαιτίας των προσωπικών διαφορών που είχε ο Νίκος Αναστασιάδης με τον πρώην επίτροπο και δημιουργό του rescEU, Χρήστο Στυλιανίδη. Αυτό όμως που ακούγεται ως επίσημη δικαιολογία, είναι ότι η Κύπρος δεν ήθελε να αγοράσει Canadair όπως έκαναν όλες οι υπόλοιπες χώρες που συμμετέχουν. Θεωρήσαμε μάλλον ότι είναι πεταμένα λεφτά, ενώ επί της ουσίας είναι από τα χρήματα που οφείλουμε να επενδύουμε ως κράτος που επωμίζεται τις μεγαλύτερες συνέπειες της κλιματικής κρίσης (παρατεταμένη ζέστη, ξηρασία).
2. Επικοινωνία εκκενώσεων και συντονισμός. Καθυστερήσεις, ασάφειες και έλλειψη σαφούς στρατηγικής εκκένωσης. Οι κάτοικοι της Λόφου και άλλων περιοχών αναφέρουν ότι έλαβαν καθυστερημένες ή «χύμα» οδηγίες απομάκρυνσης — πολλά σπίτια και αυτοκίνητα κάηκαν την ώρα που οι άνθρωποι προσπαθούσαν να φύγουν. Παρά τα κέντρα συντονισμού (όπως το «Icarus II»), φαίνεται ότι υπήρξε χάσμα μεταξύ των αποφάσεων σε κεντρικό επίπεδο και της εφαρμογής στο πεδίο. Πολίτες αναφέρουν μπροστά σε κάμερες ότι καλούσαν την Αστυνομία να στείλουν πυροσβεστικά οχήματα για απεγκλωβισμό τους από τις φωτιές και η Αστυνομία τους έλεγε ότι δεν έχουν τέτοιες οδηγίες, ούτε οχήματα, και δεν μπορούν να κάνουν οτιδήποτε.
3. Δυνατότητες τοπικής αντιμετώπισης. Υπερφόρτωση πυροσβεστικών δυνάμεων, εξάντληση τοπικών πόρων (νερό, εναέρια μέσα). Η χαμηλή στάθμη νερού στο φράγμα του Κούρη (15,5%) που βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή των πυρκαγιών δεν επέτρεψε στα πτητικά μέσα ανεφοδιασμό από το σημείο αυτό. Επομένως, το χάσιμο χρόνου, να πηγαινοέρχονται τα πτητικά μέσα για ανεφοδιασμό στη θάλασσα, διαδραμάτισε ουσιαστικό ρόλο στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Το φράγμα του Κούρη είναι άδειο εξαιτίας ενός τεράστιου σκανδάλου με Ρώσο ιδιοκτήτη ιχθυοτροφείου στην περιοχή. Το σκάνδαλο είδε το φως της δημοσιότητας περίπου εδώ και έναν χρόνο, αλλά οι Αρχές αδυνατούν για τους δικούς τους λόγους να επέμβουν. Οι πολίτες πληρώνουν με τη ζωή τους και αυτό το τίμημα, της διαπλοκής και διαφθοράς αυτή τη στιγμή.
4. Εξάρτηση της Κύπρου από τα διεθνή μέσα πυρόσβεσης. Υπήρξαν κρίσιμες καθυστερήσεις κατά το πρώτο στάδιο πυρόσβεσης. Η κυπριακή κυβέρνηση φαίνεται ότι καθυστέρησε να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό rescEU. Και όχι μόνο αυτό. Μαθαίνω από συγγενείς πυροσβεστών ότι δεν κλήθηκαν να προσέλθουν στους πυροσβεστικούς σταθμούς, αλλά ούτε και οι πυροσβέστες που ήταν με άδεια. Δεν ξέρω ποιοι αξιολόγησαν και θεώρησαν ότι αυτή η πυρκαγιά ήταν απλό ζήτημα. Δεν ήταν! Οι άνθρωποι σώθηκαν και έσωσαν τα σπίτια τους μόνοι τους. Η αδυναμία της κυβέρνησης να αξιολογήσει και να συντονίσει τέτοιου μεγέθους πυρκαγιά αποδεικνύει ότι έχουμε μια κυβέρνηση που νομίζει ότι διακυβέρνηση σημαίνει φωτογραφικά κλικ και παραμύθιασμα. Επί της ουσίας, μηδέν έργο, μηδέν τόλμη, μηδέν αποφασιστικότητα και μηδενικές πράξεις. Αυτό το γεγονός απέδειξε ότι επιβιώνουμε από καθαρή προσωπική μας βούληση και τύχη! Κανένας δεν τους εμπιστεύεται και ενθαρρύνω να γίνει μια δημοσκόπηση μετά από αυτό το κακό, για να επιβεβαιωθεί το λαϊκό αίσθημα που είναι κυρίαρχο. Το είχα γράψει σε ένα άρθρο μετά την εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη. Να παρακαλούμε η «κούζα» να μην σπάσει στα χέρια του. Με αυτές τις πυρκαγιές, πήραμε όλοι μια γεύση δυστυχώς…
5. Η άρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη να αποδεχθεί βοήθεια από τους Τουρκοκύπριους. Αυτό ήταν ένα σοβαρό λάθος, γιατί οι Τουρκοκύπριοι πυροσβέστες και οχήματα είναι στο πιο κοντινό μας σημείο. Θεωρώ ότι η βοήθεια των Τουρκοκυπρίων θα ήταν ουσιαστική και άμεση. Επίσης, θα έδινε το μήνυμα ότι από άκρη σε άκρη προστατεύουμε την χώρα αφήνοντας πίσω τις όποιες διαφορές. Θα ήταν και ένα Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης για τα οποία σπαταλήθηκαν τρία χρόνια σχεδόν χωρίς καμία ουσιαστική πρόοδο.
Μια ανείπωτη καταστροφή, στην οποία καμία ευθύνη δεν φέρουν οι κάτοικοι, οι πυροσβέστες, οι χερσαίες ή πτητικές δυνάμεις. Η καταστροφή φέρει όνομα και αυτό είναι ένα: «κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη». Ώρα να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί η κυβέρνηση, αν βέβαια δεν πάσχει από αντιληπτική διαταραχή…
