Ντόμινο επιπτώσεων δημιουργεί το σκάνδαλο του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό, αφού αναμένεται να επηρεάσει και άλλα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα, στην περίπτωση που η Κομισιόν επιμείνει στη διεκδίκηση των περίπου 69 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία ήδη εκταμίευσε προς την Κυπριακή Δημοκρατία, από το σύνολο των 101 εκατ. ευρώ της συνολικής της χορηγίας.
Η επιστροφή των 69 εκατ. ευρώ μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: Ο ένας είναι μέσω συμψηφισμού με τη χρηματοδότηση άλλου συγχρηματοδοτούμενου έργου, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αφαιρέσει τα 69 εκατ. από την όποια ενδεχόμενη χορηγία άλλου έργου ή ακόμα και με απευθείας έμβασμα των 69 εκατ. ευρώ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ενδεικτικά, αρμόδια πηγή είπε στον «Π» ότι «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί είτε να αποκόψει, κατά την κρίση της, το ποσό των 69 εκατ. ευρώ από άλλα κονδύλια συγχρηματοδοτούμενων έργων είτε να ζητήσει επιστροφή χρημάτων. Το ευκολότερο όμως για την ΕΕ είναι ο συμψηφισμός με αποκοπή κονδυλιών από άλλο χρηματοδοτούμενο με ευρωπαϊκά κονδύλια έργο».
Το ζήτημα όμως δεν τελειώνει εδώ αφού η Κυπριακή Δημοκρατία δεν καλείται μόνο να επιστρέψει τα 69 εκατ, αλλά χάνει και τα υπόλοιπα περίπου 39 εκατ. ευρώ (μέχρι τα 101 εκατ. της συνολικής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης), τα οποία δεν πρόλαβαν να εκταμιευθούν και να δοθούν στην Κύπρο.
Ποιος πληρώνει;
Τη νύφη των 101 εκατ. ευρώ θα κληθεί φυσικά να πληρώσει τελικά ο καταναλωτής, ο οποίος επιβαρύνεται με την επιπρόσθετη κεφαλαιουχική δαπάνη των 101 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει πλέον να τα καλύψει η Κυπριακή Δημοκρατία, ήτοι οι καταναλωτές, αφού το κόστος μετακυλίεται.
Το Υπουργείο Ενέργειας έχει ήδη στην κατοχή του επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία καταγράφονται πιθανές παρατυπίες που προέκυψαν κατά την περίοδο αξιολόγησης του διαγωνισμού για την κατασκευή και λειτουργία του Τερματικού Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στο Βασιλικό. Ζητήματα που αφορούν τα κριτήρια της αξιολόγησης της κοινοπραξίας China Petroleum Pipeline Engineering Co. Ltd., Metron Energy Applications S.A., Hudong-Zhonghua Shipbuilding (Group) Co. Limited και Wilhelmsen Ship Management Limited.
Στην επιστολή της Κομισιόν καταγράφονται δύο ουσιαστικές παραβάσεις. Η πρώτη αφορά στα κριτήρια κατακύρωσης του διαγωνισμού στην εν λόγω κοινοπραξία (Δεκέμβριος 2019) και η δεύτερη αφορά σε υπογραφή της διμερούς συμφωνίας κατά την έγκριση των επιπρόσθετων €25 εκατομμυρίων (Ιούνιος 2022).
Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεκδικεί την επιστροφή ποσού €68.608.438,46, που αποτελεί την ευρωπαϊκή χορηγία που έχει καταβληθεί μέχρι σήμερα προς την ΕΤΥΦΑ, ως το συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση.
Από την πλευρά του το Υπουργείο Ενέργειας θα απαντήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί των θέσεων που καταγράφονται στην επιστολή εντός 30 ημερών, όπως προβλέπεται. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το Υπουργείο Ενέργειας, αν και αναγνωρίζει τη δυσκολία του εγχειρήματος, ωστόσο, θα επιχειρήσει να αντιστρέψει το κλίμα προκειμένου να μην χρειαστεί να επιστραφούν τα 69 εκατ. ευρώ. Προσπάθεια που, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, πολύ μικρές πιθανότητες έχει να ευοδωθεί.
Επιτροπή Ενέργειας
Εντείνονται την ίδια ώρα ακόμη περισσότερο οι πολιτικές αντιδράσεις, μετά και την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας που διερευνά ενδεχόμενη απάτη κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ και διαφθορά. Σε αυτό το πλαίσιο, σήμερα συνεδριάζει εκτάκτως η κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, η οποία θα εξετάσει τις εξελίξεις που αφορούν το έργο για το τερματικό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό, αλλά και τις εξελίξεις στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας. Στη συνεδρίαση έχουν κληθεί, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Ενέργειας, ο Γενικός Ελεγκτής, οι γενικοί διευθυντές των Υπουργείων Εξωτερικών και Οικονομικών, εκπρόσωποι της Νομικής Υπηρεσίας, η ΡΑΕΚ, η ΑΗΚ, η ΔΕΦΑ, η ΕΤΥΦΑ και άλλοι εμπλεκόμενοι.
Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Π» και την εκπομπή «Δεύτερη Ματιά», ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας, βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης, ανέφερε ότι η Επιτροπή Ενέργειας έχει μελετήσει σε βάθος την υπόθεση που αφορά το τερματικό φυσικού αερίου, εκφράζοντας τη θέση ότι αν ο ρόλος της Βουλής ήταν ενεργότερος τα προηγούμενα χρόνια, πολλά από τα προβλήματα θα αποτρέπονταν. Πάντως, ο Κυριάκος Χατζηγιάννης εντοπίζει δύο πτυχές ευθυνών για την υπόθεση του τερματικού. Η πρώτη αφορά την ανάθεση και διαχείριση του έργου και η δεύτερη αφορά τη διαχείριση του θέματος, όπως προέκυψε ως πρόβλημα στη συνέχεια. «Ουδείς αναμάρτητος», σημείωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας, εκφράζοντας τη θέση ότι «υπάρχουν ευθύνες που πρέπει να καταλογιστούν και παράλληλα πρέπει να αναζητήσουμε λειτουργική και δίκαιη διέξοδο για γρηγορότερη έλευση φυσικού αεριού».
Πυρά κατά ΑΗΚ
Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας επέκρινε την ΑΗΚ, η οποία κλήθηκε στη συνεδρία, αλλά δεν θα παραστεί. «Η ΑΗΚ αποφεύγει να λάβει μέρος στη συζήτηση. Λέει ότι έχει άλλες υποχρεώσεις. Αυτό είναι θέμα αντίληψης, νιώθουν ότι έχουν άλλες προτεραιότητες», είπε ο Κυριάκος Χατζηγιάννης. προσθέτοντας ότι η ΑΗΚ έχει τεράστιο ρολό να διαδραματίσει αφού ο πρόεδρος της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου είναι και αντιπρόεδρος της ΕΤΥΦΑ».
«Απαντήσεις»
«Πειστικές απαντήσεις» αναμένει ο ΔΗΣΥ από τη σημερινή συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την ανάκτηση του πλοίου (πλωτή μονάδα «Προμηθέας»), τον σχεδιασμό για ολοκλήρωση των υπόλοιπων υποδομών, τους λόγους απόκρυψης της έρευνας από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και τις «αντιφατικές δηλώσεις» των τελευταίων μηνών. Παράλληλα ο ΔΗΣΥ ζητεί όπως διερευνηθούν τα πάντα, να αποκαλυφθούν λάθη ή σκοπιμότητες και να αποδοθούν ευθύνες όπου υπάρχουν.
Από την πλευρά του το ΑΚΕΛ εκφράζει τη θέση ότι προειδοποιεί εδώ και χρόνια «τους νυν και τους τέως κυβερνώντες για την προβληματική πορεία του τερματικού στο Βασιλικό», όμως «ούτε η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και πολύ περισσότερο ούτε η κυβέρνηση Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ εισάκουσαν τις προειδοποιήσεις του ΑΚΕΛ, με τον ίδιο τρόπο που περιφρόνησαν και τις συστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας». Το ΑΚΕΛ διατυπώνει την άποψη ότι «κάποιοι πρέπει να βρεθούν στο σκαμνί της Δικαιοσύνης για το σκάνδαλο του τερματικού στο Βασιλικό. Και αυτοί να πληρώσουν τα σπασμένα, όχι ο λαός».
