Το μεγαλύτερο πρόβλημα που ταλανίζει, σήμερα, τους δήμους και παραμένει ανοιχτό είναι το ύψος των αυξήσεων που μπορούν να επιβάλλουν στα τέλη και στις φορολογίες τους. Ήδη, κάποιοι δήμοι προχώρησαν σε αυξήσεις, ενώ σε κάποιους άλλους δήμους δρομολογούνται. Η διαφωνία που προέκυψε μεταξύ του Υπουργείου Εσωτερικών και της Ένωσης Δήμων για το ύψος των αυξήσεων που μπορούν να επιβληθούν για το τρέχον έτος μεταφέρεται στη Βουλή που θα έχει και τον τελευταίο λόγο στο πλαίσιο της εξέτασης του σχετικού νομοσχεδίου που τίθεται επί τάπητος την ερχόμενη Πέμπτη ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών. Στο υπό αναφορά νομοσχέδιο καθορίζεται οροφή στις αυξήσεις μέχρι σε ποσοστό 35%.
Σκύβαλα από 14% μέχρι 35%
Η επίμαχη πρόνοια στο τροποποιητικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που αφορά τα τέλη σκυβάλων προβλέπει αύξηση για το έτος 2025 από 14% μέχρι 35%. Συγκεκριμένα, καταγράφονται τα εξής: «(…) Με την έναρξη της πρώτης χρονικής περιόδου επιβολής τελών αποκομιδής σκυβάλων, αρχόμενης από την 1η Ιουλίου 2024 και εξής, η αύξηση που επιβάλλεται στα τέλη σκυβάλων δύναται να είναι μεγαλύτερη του ποσοστού 14% και σε κάθε περίπτωση μικρότερη του 35% των τελών του προηγούμενου έτους, μόνο στις περιπτώσεις που αυτό είναι αναγκαίο για σκοπούς εναρμόνισης των τελών εντός του ιδίου δήμου».
Φορολογίες από 10% μέχρι 35%
Για τις φορολογίες των δήμων, όπως είναι για παράδειγμα ο φόρος ακίνητης ιδιοκτησίας, το τροποποιητικό νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών προβλέπει τα εξής: « (…) Με την έναρξη της πρώτης χρονικής περιόδου επιβολής φόρου με βάση τις διατάξεις του παρόντος άρθρου από τους νέους δήμους, αρχόμενης από την 1η Ιουλίου 2024 και εξής, το Συμβούλιο δύναται να καθορίσει το ποσοστό του φόρου ώστε η συνολική αύξηση να μπορεί να υπερβαίνει το 10% και σε κάθε περίπτωση να μην υπερβαίνει το 35% του συνολικού ποσού του επιβληθέντος φόρου κατά το αμέσως προηγούμενο έτος, μόνο στις περιπτώσεις που αυτό είναι αναγκαίο για σκοπούς εναρμόνισης της φορολογίας εντός του ιδίου δήμου».
Γιατί οι δήμοι δεν θέλουν οροφές
Οι δήμοι εναντιώνονται σε κάθε νομοθετική ρύθμιση που στόχο έχει την επιβολή οροφής στις αυξήσεις που μπορούν να επιβάλλουν στα τέλη και στις φορολογίες τους. Δυο είναι, κυρίως, οι λόγοι που επικαλούνται για τη θέση τους αυτή:
1 Τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Οι συνενώσεις δήμων και κοινοτήτων που προέκυψαν με τη μεταρρύθμιση, έφεραν τους πλείστους νέους δήμους σε δεινή οικονομική θέση καθώς κληρονόμησαν χρέη εκατομμυρίων ευρώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο νέος Δήμος Λευκωσίας.
Ο μοναδικός οικονομικά εύρωστος δήμος, ο Δήμος Έγκωμης, διατηρούσε πλεόνασμα ύψους €1,5 εκατ. το οποίο χάθηκε στη μαύρη τρύπα των χρεών των υπόλοιπων δήμων που συνενώθηκαν, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του διαμερίσματος Έγκωμης να καλούνται σήμερα να πληρώσουν τις επιπτώσεις της μεταρρύθμισης. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, η αύξηση που επιβλήθηκε από το νέο Δήμο Λευκωσίας στο φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας φτάνει μέχρι το 85% στο δημοτικό διαμέρισμα Έγκωμης.
2 Μειωμένη κρατική χορηγία. Παραμένει σε χαμηλά επίπεδα η κρατική χορηγία, θα κυμανθεί στα €117 εκατ., ενώ οι 20 νέοι δήμοι ανέλαβαν πρόσθετα έξοδα, όπως είναι για παράδειγμα η συντήρηση του οδικού δικτύου, η οποία αποτελούσε προηγουμένως αρμοδιότητα του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Η εν λόγω αρμοδιότητα μεταφέρθηκε στις τοπικές Αρχές, χωρίς, όμως, να συνοδεύεται από τη μεταφορά των αντίστοιχων κρατικών πόρων, κατήγγειλε στον «Π» ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων, Ανδρέας Βύρας.
Δέον να σημειωθεί ότι, η Ένωση Δήμων με ανακοίνωσή της, την περ. Τετάρτη, προειδοποίησε με δυναμικά μέτρα. Καταγγέλλοντας πως το υπό αναφορά νομοσχέδιο περιορίζει την οικονομική αυτοτέλεια των δήμων. Υποδεικνύοντας, παράλληλα, πως είναι αναφαίρετο δικαίωμα των δήμων να καθορίζουν ανεξάρτητα και αυτόνομα την πολιτική των τελών τους, «δεδομένης και της ανεπαρκούς κρατικής χορηγίας και της αντίστασης στη μεταφορά πόρων για νέες αρμοδιότητες».
Στόχος, η προστασία των πολιτών
Το Υπουργείο Εσωτερικών δεν προτίθεται να αποσύρει την επίμαχη πρόνοια από το νομοσχέδιο που καθορίζει οροφή μέχρι 35% στις αυξήσεις που μπορούν να επιβάλουν για το τρέχον έτος στα τέλη και στις φορολογίες τους οι 20 νέοι δήμοι. Και αυτό, διότι, όπως μας λέχθηκε, πρώτιστο μέλημα του υπουργείου είναι η προστασία των πολιτών από μεγάλες αυξήσεις στα τέλη. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, εάν οι δήμοι εμμένουν στο αίτημά τους για απάλειψη οποιασδήποτε οροφής ώστε να έχουν το δικαίωμα να επιβάλλουν αυξήσεις πέραν του 35%, θα πρέπει να πείσουν για την αναγκαιότητα αυτή τους βουλευτές της Επιτροπής Εσωτερικών ενώπιον τους οποίους έχει κατατεθεί το επίμαχο νομοσχέδιο και θα συζητηθεί μεθαύριο Πέμπτη.
Τι θα γίνει με το Δήμο Λευκωσίας;
Πρόσφατα, και χωρίς να περιμένει την ψήφιση τού υπό αναφορά νομοσχεδίου, ο Δήμος Λευκωσίας προχώρησε στην αύξηση των τελών και των φορολογιών του για το έτος 2025. Για το διαμέρισμα της Έγκωμης, η αύξηση του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας φτάνει μέχρι και το 85%. Ο Δήμος Λευκωσίας επικαλέστηκε γνωμάτευση του νομικού του συμβούλου καθώς και την αρχή της ισότητας για να δικαιολογήσει την τεράστια αύξηση που επέβαλε.
Εύλογα, λοιπόν, προκύπτουν τα εξής ερωτήματα: Στην περίπτωση ψήφισης του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών, όπου η οροφή για αυξήσεις στα τέλη και στις φορολογίες καθορίζεται μέχρι το 35%, τι θα γίνει με τους δήμους που προχώρησαν, ήδη, στην επιβολή αυξήσεων πέραν του 35%; Θα υπάρξει αναπροσαρμογή στο επόμενο έτος; Έχουν την οικονομική δυνατότητα οι δήμοι για κάτι τέτοιο; Όχι, δεν την έχουν. Συνεπώς, τι θα γίνει;
Σε 5 μέρες, 9 προϋπολογισμοί
H Ένωση Δήμων ανακοίνωσε χθες την αναστολή των μέτρων που είχαν εξαγγελθεί την περ. Πέμπτη ως αποτέλεσμα της σημαντικής προόδου που καταγράφεται στην έγκριση των δημοτικών προϋπολογισμών.
Ειδικότερα, πριν την ανακοίνωση των μέτρων, την περασμένη Πέμπτη, για αναστολή πληρωμών από τους δήμους, είχε εγκριθεί μόλις ένας προϋπολογισμός, ενώ από τότε μέχρι χθες, δηλαδή σε διάστημα μόλις πέντε ημερών, έφτασαν τους 10. Επιπλέον, άλλοι πέντε προυπολογισμοί τελούν υπό εξέταση και αναμένεται η έγκρισή τους έως την Παρασκευή, αναφέρει σε χθεσινή ανακοίνωσή της η Ένωση Δήμων.
Ειδικότερα, οι ακόλουθοι 10 δήμοι διαθέτουν σήμερα εγκεκριμένο προϋπολογισμό: Πάφου, Αμαθούντας, Λατσιά – Γερίου, Παραλιμνίου – Δερύνειας, Στροβόλου, Λεμεσού, Λακατάμειας, Λευκωσίας, Λάρνακας και Αραδίππου.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», υπό εξέταση τελούν οι προϋπολογισμοί των Δήμων Νότιας Λευκωσίας – Ιδαλίου, Κουρίου, Δρομολαξιάς – Μενεού, Λευκάρων και Αγίας Νάπας, ενώ βρίσκονται στο στάδιο της υποβολής οι προϋπολογισμοί των ακόλουθων δήμων: Πολεμιδιών, Αθηένου, Ιεροκηπίας (πρώην Ανατολικής Πάφου), Ακάμα και Πόλης Χρυσοχούς.
