Η ένταξη της Κύπρου στη «Ζώνη του Σένγκεν», που θα καταστήσει πιο απλές τις μετακινήσεις προς την υπόλοιπη Ευρώπη (μετέχουν 29 χώρες με πληθυσμό 420 εκατ. άτομα) χωρίς να απαιτείται διαβατηριακός έλεγχος, αποτελεί ένα απαιτητικό εγχείρημα σε εξέλιξη.
Αν και η δυσκολία ένταξης στη «Ζώνη του Σένγκεν» έχει αποδοθεί αποκλειστικά στον μη αποτελεσματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας στο σύνολο της επικράτειας της νήσου, στην πράξη η Κύπρος για να μπορέσει να λάβει θετική αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να βελτιώσει την επιχειρησιακή της δυνατότητα να αντιμετωπίσει αυξημένες μεταναστευτικές ροές.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, ο οποίος παρουσίασε τον σχεδιασμό για την εκπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων σε συνέδριο με τίτλο «Η Κύπρος στο Schengen - Προκλήσεις και Προοπτικές» που οργάνωσε χθες το Ινστιτούτο «Γλαύκος Κληρίδης», μιλώντας στον «Π» παρομοίασε το όλο εγχείρημα με τη διαδικασία των στρες τεστ που υποβάλλονται οι τράπεζες. Ο τραπεζικός τομέας υποβάλλεται τακτικά σε έναν έλεγχο αντοχής σε ακραία οικονομικά σενάρια και αξιολογείται αν διαθέτει τα κεφάλαια και τον μηχανισμό για να ανταοποκριθεί σε μια οικονομική θύελλα.
Στην περίπτωση της ένταξης στη «Ζώνη του Σένγκεν», η Κύπρος καλείται να αποδείξει ότι έχει τις δομές και τις διαδικασίες για να διαχειριστεί μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών ροών και να αποτρέψει τη διάχυσή τους στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά την Πράσινη Γραμμή, η τεχνολογία λειτουργεί υποστηρικτικά για την επιτήρησή της.
Ο κ. Κόμπος χαρακτηρίζει δυναμική την όλη διαδικασία, με την εμπλοκή επτά υπουργείων τα οποία πρέπει να συντονιστούν για να φέρουν σε πέρας την όλη εργασία και απέφυγε να δεσμευτεί σε χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, σημείωσε ότι υπάρχει η πολιτική βούληση και σοβαρός σχεδιασμός για τον συντονισμό των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, και θεωρεί εφικτό τον στόχο να ενταχθεί η Κύπρος στη «Ζώνη του Σένγκεν». Η εκπλήρωση των τεχνικών κριτηρίων αποτελεί το πρώτο βήμα. Ακολουθεί η έκδοση γνωμοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και απαιτείται στη συνέχεια ομόφωνη απόφαση από τα κράτη μέλη, αφού διαβουλευθούν με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το θετικό για την προσπάθεια της Κύπρου είναι ότι ο αρμόδιος επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, ο Αυστριακός Μάγκνους Μπρούνερ, στηρίζει το όλο εγχείρημα και θέλει κατά τη διάρκεια της θητείας του να έχουν ενταχθεί όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ στη «Ζώνη Σένγκεν» Σήμερα εκτός της ζώνης είναι η Κύπρος και η Ιρλανδία, με την τελευταία να έχει επιλέξει να διατηρήσει κατά τη σύναψη της Συνθήκης του Άμστερνταμ τους συνοριακούς ελέγχους με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η ερώτηση Χατζηπαντέλα
Ο κ. Μπρούνερ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΔΗΣΥ, Μιχάλη Χατζηπαντέλα, έδωσε το περίγραμμα των επόμενων βημάτων, τη χρηματοδοτική υποστήριξη που παρέχεται να εκπληρώσει η Κύπρος τα τεχνικά κριτήρια.
«Η σταδιακή προσχώρησή της στον χώρο Σένγκεν χωρίς εσωτερικά σύνορα, με αποκορύφωμα την απόφαση του Συμβουλίου για άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, εξαρτάται από θετική αξιολόγηση Σένγκεν και ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου. Η πρώτη αξιολόγηση της Κύπρου βρίσκεται σε εξέλιξη, και η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πρόοδο που έχει σημειώσει η Κύπρος όσον αφορά την εκπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων Σένγκεν. Η Επιτροπή γνωρίζει ότι η προσχώρηση της Κύπρου στον χώρο Σένγκεν απαιτεί τον δέοντα σεβασμό προς την ιδιάζουσα κατάστασή της και το πλαίσιο που εφαρμόζεται σύμφωνα με το πρωτόκολλο 10. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να ξεκινήσει διάλογο με την Κύπρο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί αυτό, μεταξύ άλλων όσον αφορά την Πράσινη Γραμμή», αναφέρει ο κ. Μπρούνερ.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδοτική στήριξη στην Κύπρο για τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης, καθώς και για την αστυνομική συνεργασία, αυτή χαρακτηρίζεται από την Επιτροπή σημαντική.
Κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, περισσότερα από 292 εκατ. ευρώ διατέθηκαν στην Κύπρο μέσω των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων και περιλαμβάνονται μέτρα για τη διατήρηση της εφαρμογής των απαιτήσεων Σένγκεν, όπως χρηματοδοτήσεις ύψους €9,9 εκατ. για τη στήριξη ψηφιακών συστημάτων (π.χ. του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν), €67,7 εκατ. για την κατασκευή των νέων κέντρων υποδοχής και των νέων προαναχωρησιακών κέντρων «Λίμνες», και €30 εκατ. για την ενίσχυση των συστημάτων επιτήρησης της Κύπρου στα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα. Σύνολο, για τις απαιτήσεις Σέγκεν, €107,6 εκατ.
Στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2021-2027, μέχρι στιγμής έχουν διατεθεί περισσότερα από €90 εκατ. στο πλαίσιο του προγράμματος του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης της Κύπρου, €80 εκατ. στο πλαίσιο του προγράμματος του Μέσου για τη Διαχείριση των Συνόρων και την Πολιτική Θεωρήσεων και €25,6 εκατ. στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Επιπλέον της εν λόγω στήριξης, παρασχέθηκαν €96,4 εκατ., απευθείας από την Επιτροπή, στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (βοήθεια έκτακτης ανάγκης, δράσεις της Ένωσης για τα κράτη μέλη που υφίστανται πιέσεις).
