Ένα ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 850 περίπου μέτρων, είναι το χωριό Τρεις Ελιές που βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της επαρχίας Λεμεσού στη νότια Μαραθάσα, κτισμένο στις παρυφές του παραποτάμου του Διαρίζου που φέρει το όνομα «Ποταμός του Δράκοντα». Οι κάτοικοι του χωριού ελάχιστοι, είκοσι στον αριθμό, όπως διαφάνηκε στο οδοιπορικό του «Π». Μεγάλο ενδιαφέρον προκαλούν και τα δύο αιωνόβια δέντρα που βρίσκονται στην είσοδο του χωριού. Λίγο πριν την είσοδο του χωριού, ερχόμενοι απ’ το χωριό Άγιος Δημήτρης, περάσαμε δίπλα απ’ τον λόφο που στην κορυφή του βρίσκεται ο περίφημος κατσουνόπετρος, όπως λέγεται. Πρόκειται για βράχο, ο οποίος με το σχήμα και τον τρόπο που είναι τοποθετημένος, θυμίζει κεφάλι πουλιού,-πιθανότατα αετού- που κοιτάζει προς τα δυτικά, όπως μας αναφέρθηκε. Για τον περίφημο κατσουνόπετρο ο πρόεδρος του κ.σ. του χωριού Χριστόφορος Ιωαννίδης είπε ότι στις 9 Ιουνίου που πέφτει η σκιά λέγανε σύμφωνα με τον μύθο ότι υπάρχει θησαυρός. Πολλοί συνέχισε έκαναν ανασκαφές ωστόσο ο Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος ο μέγας δραγουμάνος (μεταφραστής) μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων σύμφωνα με τον μύθο φέρεται να πήρε τον θησαυρό και μετά τον πήρε στην Κρήτου Τέρρα όπου άνοιξε το πρώτο καζίνο.
Τα αξιοθέατα
Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι διαβάσες, οι γάββοι και πλαγιογρανίτες του Οφιολιθικού Συμπλέγματος του Τροόδους. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν πυριτιούχα εδάφη. Οι Τρεις Ελιές δέχονται μια πολύ ψηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται περί τα 850 χιλιοστόμετρα. Παρά τη ψηλή βροχόπτωση, το τραχύ και απότομο ανάγλυφο δεν αφήνει πολλά περιθώρια για γεωργική ανάπτυξη. Στην περιορισμένη καλλιεργήσιμη γη του χωριού καλλιεργούνται τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, οι καρυδιές και διάφορα είδη φρουτοδέντρων (κυρίως κερασιές, μηλιές και αχλαδιές). Το χωριό περιλαμβάνεται στο σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης της περιοχής Μαραθάσας και έχει ωφεληθεί από αυτό με τη βελτίωση του δρόμου Τριών Ελιών-Καμιναριών καθώς και διαφόρων δρόμων μέσα στο χωριό. Ο κ. Χριστόφορος Ιωαννίδης, επί μια οκταετία, ανέφερε πως τα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνουν ενδιαφέρουσες εκκλησίες, όπως για παράδειγμα είναι η μικρή εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ με την ξύλινη οροφή, του 17ου ή 18ου αιώνα, και η μικρή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με την ξύλινη οροφή του 17ου αιώνα. Αναφέρθηκε επίσης στις ομορφιές που προσφέρει το χωριό τόσο στους ντόπιους όσο και στους ξένους επισκέπτες. Πρόσθεσε πως στην είσοδο του χωριού υπάρχουν δύο βρύσες, όπου απ’ τη μία τρέχει άφθονο το θειούχο νερό της κοινότητας και απ’ την άλλη το πόσιμο νερό. Το θειούχο νερό είναι αρκετά γνωστό, αφού λέγεται πως είναι θαυματουργό, όπως είπε. Ερωτηθείς ο κ. Ιωαννίδης για την ονομασία του χωριού σημείωσε πως φέρεται να οφείλεται στην ύπαρξη εκεί τριών ελαιόδεντρων, πράγμα σπάνιο για την ορεινή αυτή περιοχή. Ενδεικτικά σημείωσε πως το χωριό δεν βρίσκονταν την παλιά εποχή στη θέση που βρίσκεται σήμερα. Υπήρχαν είπε χαρακτηριστικά τρεις μικροί οικισμοί νότια, βόρεια και βορειοδυτικά του χωριού. Ήταν μάλιστα η διαδρομή από την οποία διέρχονταν οι Παφίτες με τις καμήλες τους για να κάνουν το δρομολόγιο από την Πάφο στη Λευκωσία και τη Μόρφου με την πραμάτεια τους. Εκεί μάλιστα που είναι το κέντρο του χωριού τώρα υπήρχαν τρεις ελιές με πηγή νερού, όπως είπε. Όσο για το μονοπάτι της φύσης συνέχισε, ονομάζεται το μονοπάτι της καμηλόστρατας από το πέρασμα των καμήλων. Σιγά-σιγά οι οικισμοί ενώθηκαν με τον κορμό των τριών ελιών.
Το ψηλότερο σημείο του χωριού είναι η βουνοκορφή του Προφήτη Ηλία σε ύψος 1.106 μέτρα, συμπλήρωσε. Ερωτηθείς για τις τουριστικές υποδομές και ποιες είναι αυτές, απάντησε πως στην κοινότητα λειτουργούν τέσσερις ξενώνες, εκ των οποίων ο ένας είναι υψηλών προδιαγραφών.
Η πανώλη
Ο κ. Ιωαννίδης αναφέρθηκε και σε μύθο σύμφωνα με τον οποίο κάποτε που είχε εξαπλωθεί η πανώλη από εκεί περνούσε ο Άγιος Γεώργιος και μετέβαινε στο διπλανό χωριό όπου υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη σε αυτόν. Οι κάτοικοι μάλιστα προσεύχονταν να τους σώσει απ’ αυτό το μαρτύριο της πανώλης ή πανούκλας όπως λέγονταν τότε. Είπε επίσης πως σύμφωνα με τον μύθο μια μέρα περνώντας ο Άγιος από εκεί, βρήκε την πανούκλα την οποία την παρομοίασαν με γυναικεία μορφή. Τότε την άρπαξε από τα μαλλιά και την πέταξε με μεγάλη δύναμη και εκεί δίπλα υπάρχει ένας βράχος πάνω στον οποίο σκόρπισε την πανούκλα. Όταν μάλιστα είπε, είσαι από την απέναντι μεριά φαίνονται πιτσιλιές από αίμα. Φυσικά σημείωσε ο κοινοτάρχης είναι η απόχρωση του βράχου. Οι Τρεις Ελιές ήταν το χωριό από το οποίο καταγόταν ένας σημαντικός αρχιεπίσκοπος Κύπρου, της περιόδου της Τουρκοκρατίας, ο Χρύσανθος (1767-1810). Το χωριό διατηρεί, ως ένα μεγάλο βαθμό, δείγματα της παραδοσιακής ορεινής λαϊκής αρχιτεκτονικής της Κύπρου. Μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα δεν είχε λειτουργήσει σχολείο στο χωριό, του οποίου τα παιδιά φοιτούσαν στο σχολείο της Λεμύθου.
Ένα χωριό ένα δάσος
Το χωριό είναι ένα δάσος αναφέρουν κάτοικοι της περιοχής. Η Έλλη Αγαθαγγέλου συνταξιούχος εκπαιδευτικός διαμένει στο χωριό Τρεις Ελιές, στο χωριό της, από το 2018. Ερωτηθείσα σχετικά, σημείωσε πως το χωριό δεν ήταν καθόλου γνωστό. Ωστόσο μια ομάδα αποδήμων όμως και η ίδια που αφυπηρέτησε από την εκπαίδευση, προσπαθήσαμε να κάνουμε το χωριό οικολογικό. Αυτό έγινε γύρω στο 2018-2019, όπως είπε, όταν κάποια νέα παιδιά πήραν κάποια περβόλια τα οποία είχαν εγκαταλειφθεί και προσπαθούσαν να κάνουν το οικολογικό χωριό.
Αυτό συνέχισε, είχε ως αποτέλεσμα να φέρνουν εθελοντές από διάφορες χώρες και το χωριό τους να γίνει γνωστό. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει το μονοπάτι της φύσης, και έχουν δημιουργηθεί τουριστικά καταλύματα. Έτσι το χωριό έγινε γνωστό από τη διαφήμιση.
Ερωτηθείσα πού ανήκει το χωριό χωροταξικά η κ. Αγαθαγγέλου σημείωσε πως το χωριό ανήκει στην επαρχία Λεμεσού και εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Μόρφου. Από τη Λεμεσό είναι περίπου μια ώρα με το αυτοκίνητο. Ενδεικτικά είπε πως το χωριό βρίσκεται σε απόσταση 9 περίπου χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του Προδρόμου και γειτνιάζει στα βορειοανατολικά με τη Λεμύθου, στα νοτιοδυτικά με τα Καμινάρια, στα ανατολικά με τον Παλιόμυλο και στα νοτιοανατολικά με τον Άγιο Δημήτριο. Το υψόμετρο είναι 845 μέτρα περίπου. Αν και οι μόνιμοι κάτοικοι ανέρχονται σε 20, υπάρχουν, όπως είπε, και κάποιοι απόδημοι που έχουν φτιάξει τα σπίτια τους τα οποία επισκέπτονται συχνά τα Σαββατοκύριακα. Το χωριό μας είπε, «είναι καταπράσινο με πάρα πολλά ποτάμια και πολλά είδη πουλιών». Αναφέρθηκε επίσης και στα δύο αιωνόβια δέντρα στην είσοδο του χωριού, τη δρυ του Αγίου Ανδρονίκου (ο Άγιος Ανδρόνικος είναι μια ερημωμένη εκκλησία) που σώζεται αλλά υπάρχουν και ψηφιδωτά σε κάποια σημεία. Επίσης υπάρχει μία άλλη μεγάλη δρυς σε μια άλλη περιοχή που λέγεται αλκοκάναβη, και ένας πλάτανος μεγάλος που βρίσκεται στο ενετικό γεφύρι του Κρύου Ποταμού. Πρόσθεσε πως άλλα ενδιαφέροντα μέρη για τους επισκέπτες είναι τα Ενετικά Γεφύρια του Μύλου και του Αγίου Ανδρονίκου που βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο και είναι σε εξαιρετική κατάσταση. Ταυτόχρονα το χωριό προσφέρει διαμονή σε πανέμορφα παραδοσιακά σπιτάκια και έχει και ιαματικές πηγές.
Σύμφωνα με την κ. Αγαθαγγέλου το χωριό υπάρχει από τα μεσαιωνικά χρόνια και αποτέλεσε κατά την ιστορία μέρος των βασιλικών κτημάτων κατά τη Φράγκικη περίοδο. Είναι επίσης, όπως είπε, ο τόπος γέννησης του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρύσανθου κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (1767-1810). Επίσης του επισκόπου Κιτίου Μελέτιου, του Κιτίου Χρύσανθου και της ανιψιάς του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου της Μαρουδιά Παυλίδου. Λέγεται ότι το χωριό Άγιος Δημήτριος ήταν η προίκα που έδωσε στη Μαρουδιά ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος. Η Έλλη Αγαθαγγέλου μιλάει με συγκίνηση για το χωριό της. Χαίρεται που διαμένει σ’ αυτό, λέγοντας χαρακτηριστικά πως η πόλη δεν είναι για να ζει κανένας σήμερα ανθρώπινα. Λίγο είπε η «μοναξιά του χειμώνα» είναι δύσκολη αλλά και αυτή παλεύεται, συμπλήρωσε. Εξάλλου από το χωριό της τακτικά επισκέφτηκε το Κούριο για να παρακολουθήσει διάφορα πολιτιστικά δρώμενα αλλά και τη Λευκωσία για να δει τα παιδιά της, κατέληξε.
Ο σύζυγος της Έλλης Αγαθαγγέλου, ο κ. Ανδρέας Κυριάκου αν και κατάγεται από το Πελένδρι είναι πολύ ερωτευμένος με το χωριό της συζύγου του. Ο ίδιος καλλιεργεί το περιβόλι του, ενώ φυτεύει βότανα και παρασκευάζει αιθέρια έλαια, μαρμελάδες και γλυκά. Η κοινότητα είπε, δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 850 χιλιοστά και στην περιοχή της καλλιεργούνται μηλιές, κερασιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές και οινοποιήσιμα αμπέλια. Τα πιο γνωστά είναι τα κεράσια γι' αυτό διοργανώνεται, όπως είπε, το Φεστιβάλ Κερασιού κάθε Ιούλιο.
