Η μεγάλη πυρκαγιά στη Λεμεσό κατέδειξε για άλλη μία φορά το τεράστιο ενδιαφέρον εθελοντών πυρόσβεσης -μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις η παρέμβασή τους ήταν σωτήρια-, ωστόσο την ίδια ώρα έφερε στο προσκήνιο σοβαρά κενά στο πλαίσιο που διέπει τη δράση τους, τα οποία, σύμφωνα με τους αρμόδιους, πρέπει να καλυφθούν τάχιστα. Εκείνες τις εικόνες που έκαναν τον γύρο του διαδικτύου, όπως αυθόρμητες παρεμβάσεις ομάδων εθελοντών στο έργο της πυρόσβεσης, με βυτιοφόρα και τρακτέρ, η Πολιτική Άμυνα στοχεύει μέσω νομοσχεδίου που επεξεργάζεται για να το κατατεθεί το φθινόπωρο στη Βουλή, να τις εξαλείψει, ώστε όλοι οι εθελοντές να δρουν υπό την ευθύνη και καθοδήγησή της πιο οργανωμένα και συντονισμένα, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους και συγχρόνως να παρεμποδίζουν το έργο των λειτουργών πυρόσβεσης. Την ίδια ώρα δρομολογείται ο τερματισμός της χωριστής δράσης εθελοντικών ομάδων, άλλων υπό την Πυροσβεστική και άλλων υπό το Τμήμα Δασών, αλλά η μεταφορά και συγκέντρωση όλων κάτω από την ομπρέλα της Πολιτικής Άμυνας, η οποία στο πλαίσιο της σύστασης του Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, θα μετεξελιχθεί σε Γενική Διοίκηση Πολιτικής Προστασίας. Αυτά τόνισε στον «Π» η διοικήτρια της Πολιτικής Άμυνας, Μαρία Παπά, σημειώνοντας ότι το νομοσχέδιο με τους κανονισμός για τους εθελοντές, το οποίο ανήκει στα νομοθετήματα του Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, βρίσκεται στο στάδιο της εσωτερικής συζήτησης στην Πολιτική Άμυνα, ώστε μετά την υποβολή εισηγήσεων στους εμπειρογνώμονες να οριστικοποιηθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου. Έπειτα το κείμενο θα σταλθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών για εσωτερική και δημόσια διαβούλευση, προτού κατατεθεί στη Βουλή.
Οι αριθμοί
Εκτός από τις αυθόρμητες κινήσεις εθελοντικών ομάδων την ώρα της πυρκαγιάς, τόσο η Πολιτική Άμυνα όσο και οι υπηρεσίες πυρόσβεσης προβληματίζονται για τον αριθμό των εθελοντών, καθώς σύμφωνα με την κ. Παπά, είναι δύσκολο την ώρα της κρίσης, όσο και εκπαιδευμένοι και να είναι οι εθελοντές, να τους διαχειριστεί και να τους επιβλέπει κάποιος λειτουργός πυρόσβεσης. Αυτό το ζήτημα τόνισε στον «Π» και ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, Σάββας Ιεζεκιήλ, με αφορμή το πρόσφατο ενδιαφέρον του ΑΚΕΛ να συνδράμει εθελοντικά στη δασοπυρόσβεση με ομάδες μελών και φίλων του, το οποίο θα υλοποιηθεί μετά τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου. Συγκεκριμένα διευκρίνισε ότι μία τέτοια πρωτοβουλία, όπως και εκείνες άλλων οργανωμένων συνόλων που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να συνδράμουν εθελοντικά στη δασοπυρόσβεση, πρέπει να γίνει προσεκτικά και υπό προϋποθέσεις. Δηλαδή με ομάδα μικρού αριθμού, μέχρι περίπου 20 ατόμων, διότι, όπως τόνισε, το τμήμα αδυνατεί να συντονίσει μεγαλύτερους αριθμούς εθελοντών την ώρα της πυρκαγιάς. Ήδη υπάρχουν ομάδες εθελοντών που εκπαιδεύτηκαν από το Τμήμα Δασών στη δασοπυρόσβεση, αλλά, όπως τόνισε, είναι των οκτώ-δέκα μελών η κάθε μία.
Σύμφωνα με την κ. Παπά, η εγγραφή πολλών ομάδων εθελοντών δεν είναι κάτι το αρνητικό, καθώς δεν σημαίνει ότι την ώρα της κρίσης θα είναι όλοι διαθέσιμοι, που όπως είπε, παρατηρήθηκε στις φετινές πυρκαγιές. «Είναι ιδιώτες που εργάζονται ή μπορεί να έχουν άλλες σοβαρές υποχρεώσεις. Αν έχεις για παράδειγμα μία λίστα 600 ατόμων, στο τέλος καταφέρνεις να μαζέψεις 100», σημείωσε.
Τα καθήκοντα
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο γύρω από το έργο των εθελοντών πυρόσβεσης αφορά τα καθήκοντά τους. Ο κ. Ιεζεκιήλ διευκρίνισε ότι η αξιοποίησή τους, κατόπιν εκπαίδευσης, πρέπει να αφορά τη «δεύτερη γραμμή» της μάχης, όπως προνοείται σε σχετικό πρωτόκολλο. Για περιπολίες και φύλαξη σημείων ώστε να ειδοποιούν για αναζωπυρώσεις, για μεταφορά λάστιχων και άλλων υλικών σε μεγάλες αποστάσεις κ.ά. Τα πιο πάνω ζητήματα θα ρυθμιστούν με το νέο νομοσχέδιο, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, ετοιμάζει στην παρούσα χρονική στιγμή η Πολιτική Άμυνα και αναμένεται να απασχολήσει το προσεχές διάστημα τους εμπλεκόμενους κατά τη δημόσια διαβούλευση.
Όλοι υπό μία ομπρέλα
Ένα άλλο ζήτημα είναι ο τερματισμός της χωριστής ένταξης εθελοντικών ομάδων, άλλων υπό την Πυροσβεστική και άλλων υπό το Τμήμα Δασών. Με το νομοσχέδιο δρομολογείται η μεταφορά όλων κάτω από την ομπρέλα της Πολιτικής Άμυνας, όπως είπε η διοικήτρια της Πολιτικής Άμυνας. Ένας βασικός λόγος είναι η διαπίστωση της Πυροσβεστικής ότι η διαχείριση ομάδων εθελοντών που συντονίζει σήμερα, μετά από νομοσχέδιο που δημιούργησε ίδια, είναι προβληματική την ώρα της κρίσης, όταν οι πυροσβέστες πρέπει να είναι απερίσπαστοι. «Συζητήσαμε το θέμα με τον αρχιπύραρχο της Πυροσβεστικής, Νίκο Λογγίνο, ο οποίος μας μετέφερε το πρόβλημα που δημιουργείται. Προτιμούν να περάσουν όλοι οι εθελοντές κάτω από μία ομπρέλα, τη δική μας, για να τους οργανώσουμε μαζί με τις δικές μας ομάδες και να ξέρουν οι υπηρεσίες πυρόσβεσης ότι είναι διαθέσιμοι για να αξιοποιήσουν αυτή την ομάδα εθελοντών», σημείωσε η κ. Παπά.
Οι αυθόρμητες επεμβάσεις
Για τις αυθόρμητες παρουσίες εθελοντών, σημείωσε ότι με βάση τους νέους κανονισμούς, δεν θα μπορούν αυτά τα άτομα να πηγαίνουν επί τόπου για πυρόσβεση, αν δεν είναι καταχωρισμένοι στο μητρώο της Πολιτικής Άμυνας, αν δεν έχουν να παρουσιάσουν βεβαιώσεις για τις εκπαιδεύσεις τους και διακριτικά πάνω στις στολές τους, για να γνωρίζει και ο επιχειρησιακός στον χώρο ότι πέρασαν από εκπαίδευση και είναι πιστοποιημένοι, ώστε να τους δεχτεί ως ομάδα και να τους αναθέσει καθήκοντα. «Ο στόχος είναι ακριβώς να εξαλείψουμε αυτές τις αυθόρμητες κινήσεις. Οι εθελοντές να πηγαίνουν πιο οργανωμένα και συντονισμένα στις πυρκαγιές».
Ο σημερινός ρόλος στη δασοπυρόσβεση - Δεν εμπλέκονται στα μεγάλα μέτωπα
Για την αξιοποίηση των εθελοντών στη δασοπυρόσβεση το Τμήμα Δασών ακολουθεί σήμερα συγκεκριμένο πρωτόκολλο. Σε αυτό μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι ο ρόλος των εθελοντών είναι βοηθητικός/υποστηρικτικός και αφορά: (α) την πρόληψη δασικών πυρκαγιών (π.χ. περιπολίες, παρατήρηση/ανίχνευση, διαφώτιση/ενημέρωση), και (β) την εμπλοκή σε μικρά ή μεγάλα επεισόδια πυρκαγιάς (π.χ. ασφάλιση της περιμέτρου της πυρκαγιάς, φύλαξη για αποφυγή τυχόν αναζωπυρώσεων, υποστήριξη ομάδων δασοπυρόσβεσης, υποστήριξη της διαδικασίας σίτισης). Επίσης, οι ενέργειες που σχετίζονται με εμπλοκή στις επιχειρήσεις κατάσβεσης αναφέρονται αποκλειστικά σε εξειδικευμένους και κατάλληλα εκπαιδευμένους εθελοντές, ενώ καταγράφεται ρητά ότι «οι εθελοντές σε καμία περίπτωση δεν εμπλέκονται στην κατάσβεση μεγάλων μετώπων μιας πυρκαγιάς».
Κατάσβεση επεισοδίων πυρκαγιών
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, οι εθελοντικές ομάδες μπορούν να εμπλακούν σε επιχειρήσεις κατάσβεσης επεισοδίων πυρκαγιών, νοουμένου ότι αυτό θα συμφωνηθεί με τον διευθυντή του τμήματος ή αντιπρόσωπό του. Οι εργασίες που μπορούν να ανατεθούν στις εθελοντικές ομάδες είναι:
(α) Επιτήρηση και ασφάλεια της περιμέτρου της πυρκαγιάς. Οι ομάδες αναλαμβάνουν τομέα επίβλεψης μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Οι εργασίες περιλαμβάνουν ανίχνευση και κατάσβεση μικρών εστιών ή αναζωπυρώσεων και δημιουργία αντιπυρικής ζώνης περιμετρικά της πυρκαγιάς.
(β) Υποστήριξη της δασοπυρόσβεσης. Οι ομάδες αναλαμβάνουν την υποστήριξη της δασοπυρόσβεσης με τη μεταφορά λάστιχων και άλλου πυροσβεστικού εξοπλισμού.
(γ) Υποστήριξη της διαδικασίας σίτισης. Οι ομάδες βοηθούν και υποστηρίζουν τη σίτιση του προσωπικού δασοπυρόσβεσης με τη μεταφορά πόσιμου νερού και φαγητού.
Καθορίζεται λειτουργός που θα συνοδεύει και καθοδηγεί κάθε ομάδα εθελοντών. Οι ομάδες δεν χωρίζονται σε υποομάδες. Ο λειτουργός πληροφορεί τους εθελοντές για τους πιθανούς κινδύνους. Επίσης, πριν από την έναρξη οποιασδήποτε εργασίας, ο λειτουργός που θα συνοδεύει/καθοδηγεί την εθελοντική ομάδα ενημερώνει για τη φύση της εργασίας που θα εκτελεστεί, καθώς και τη γενική κατάσταση του επεισοδίου. Οι εθελοντές λαμβάνουν οδηγίες μόνο από τον λειτουργό που θα τους συνοδεύει και καθοδηγεί. Εξάλλου τα άτομα που συγκροτούν την ομάδα εθελοντών πρέπει να φέρουν κατάλληλη ενδυμασία και υπόδηση, η οποία πρέπει να τύχει έγκρισης από τον υπεύθυνο λειτουργό που θα τους συνοδεύει.
