Το κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί στον γεωργικό κόσμο λόγω της υδατικής κρίσης και της απουσίας επιπλέον λύσεων άρδευσης, από αυτών που ήδη του έχουν δοθεί από το κράτος, απηχούσε η συζήτηση στη Βουλή για τα προβλήματα των θερμοκηπιούχων και τους τρόπους αντιμετώπισης. Στην πρώτη παρουσία τους στη Βουλή οι εκπρόσωποι του νεοσύστατου Παγκύπριου Συνδέσμου Θερμοκηπιούχων (ΠΑΣΥΘΕ) μπορεί να εισέπραξαν από τους βουλευτές τα συγχαρητήρια και τα «εύγε» λόγω της νεαρής τους ηλικίας και της βούλησης να εμπλακούν ενεργά σε δράσεις που αφορούν το μέλλον τους, όμως έφυγαν με προβληματισμό, καθώς για τα περισσότερα ζητήματα που ήγειραν, δεν έλαβαν απαντήσεις εφησυχασμού από τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα.
Ιεραρχώντας τα προβλήματα που απασχολούν τον κλάδο τους, οι εκπρόσωποι του ΠΑΣΥΘΕ αναφέρθηκαν πρώτα στην έλλειψη νερού. Ζητούν πρώτον, να δοθεί επειγόντως έμφαση τόσο στις κεντρικές μονάδες αφαλάτωσης με μεγαλύτερη παραγωγή νερού, δυναμικότητας άνω των 100 χιλιάδων κυβικών μέτρων ημερησίως (μέσω αύξησης της δυναμικότητας των υφιστάμενων μονάδων ή εγκατάστασης νέων) όσο και στις ατομικές μονάδες αφαλάτωσης, ώστε κάθε μονάδα θερμοκηπίου να παράγει το δικό της νερό, για να είναι βιώσιμη και να μην εξαρτάται 100% σε περίπτωση ανομβρίας από το σύστημα του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Επίσης, αν και λύθηκε στις αρχές Αυγούστου το ζήτημα της άνισης κατανομής κρατικού νερού που επικρατούσε από την άνοιξη ανά επαρχία, ζητούν να μην επαναληφθεί στο νέο υδρολογικό έτος. Τόνισαν ότι είναι άδικο σε θερμοκήπια στα Κοκκινοχώρια να δίνονται 800 τόνοι νερό ανά δεκάριο γης, ενώ στην επαρχία Λάρνακας 170.
Την ίδια ώρα ζητούν από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων με τη νέα χρονιά να χωρίσει τους θερμοκηπιούχους σε επαγγελματίες και μη, ώστε να μην λαμβάνουν όλοι τις ίδιες ποσότητες νερού. Ζητούν να προηγούνται οι επαγγελματίες και να ακολουθούν όσοι ασχολούνται με τη γεωργία για επιπλέον εισόδημα ή χόμπι.
Μετά το ’27 η αναβάθμιση της μονάδας στη Δεκέλεια – Αντιδράσεις για χρονοδιαγράμματα
Έντονες αντιδράσεις από βουλευτές ακούστηκαν στην αίθουσα, όταν η ανώτερη εκτελεστική μηχανικός του ΤΑΥ, Γιάννα Οικονομίδου, ενημέρωσε ότι η αύξηση της δυναμικότητας της υφιστάμενης μονάδας αφαλάτωσης στη Δεκέλεια σε 80 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ημερησίως βρίσκεται στο στάδιο ετοιμασίας των εγγράφων και θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί το 2027 η υφιστάμενη σύμβαση για να προχωρήσουν τα έργα. Όταν ανέφερε ότι αυτά τα έργα απαιτούν χρόνο, με αποτέλεσμα ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρίστος Ορφανίδης να τονίσει ότι δεν έκαναν έργα τα προηγούμενα χρόνια, η κα Οικονομίδου είπε ότι «έχουμε κάνει τόσα πολλά που δεν φαίνονται. Εκτός από τα έργα που κάναμε, αυξήθηκε η ζήτηση τόσο πολύ». Τότε ο πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας, Γιαννάκης Γαβριήλ σχολίασε ότι «τα προηγούμενα χρόνια οι πολιτικές αποφάσεις άφησαν τον γεωργικό τομέα στο έλεος του Θεού, στόχευσαν όλοι στην ύδρευση, και καλά έκαναν, αλλά ξέχασαν τον πρωτογενή τομέα, ότι θα έπρεπε να φράγματα να είναι γεμάτα και το 2022 να δουλεύουν πλήρως οι αφαλατώσεις για να μην πηγαίνει στην ύδρευση νερό από τα φράγματα».
Στην πρώτη παρουσία τους στη Βουλή οι εκπρόσωποι του νεοσύστατου Παγκύπριου Συνδέσμου Θερμοκηπιούχων μπορεί να εισέπραξαν από τους βουλευτές τα συγχαρητήρια και τα «εύγε» λόγω της νεαρής τους ηλικίας και της βούλησης να εμπλακούν ενεργά σε δράσεις που αφορούν το μέλλον τους, όμως έφυγαν με προβληματισμό, καθώς για τα περισσότερα ζητήματα που ήγειραν, δεν έλαβαν απαντήσεις εφησυχασμού από τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα.
Προβληματισμός για σχέδιο μικρών μονάδων
Σε σχέση με το αίτημα των θερμοκηπιούχων για ατομικές μονάδες αφαλάτωσης, η κα Οικονομίδου, είπε ότι μέσα από αποφάσεις του Υπουργικού δημιουργήθηκε ένα σχέδιο εγκατάστασης ιδιωτικών μονάδων αφαλάτωσης, μέχρι 1200 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως, έχουν απλοποιηθεί οι διαδικασίες ώστε η αδειοδότηση να γίνεται εύκολα και άμεσα, χωρίς να χρειάζεται άδεια απόρριψης άλατος από το Τμήμα Περιβάλλοντος και με τρόπο που να μην επιβαρύνεται το περιβάλλον. Για αυτό η εγκατάσταση γίνεται με απόρριψη νερού στη θάλασσα και σε σημείο που να μην επηρεάζεται το θαλάσσιο περιβάλλον. Σε αυτό το σημείο βουλευτές και θερμοκηπιούχοι εξέφρασαν τον προβληματισμό τους , καθώς το σχέδιο εξυπηρετεί μόνο καλλιέργειες κοντά στη θάλασσα. Η κα Οικονομίδου συμφώνησε, ωστόσο τόνισε ότι θα μπορούσε να εγκριθεί η μεταφορά νερού.
Παράλληλα παραδέχθηκε ότι υπήρχε στρέβλωση στον τρόπο κατανομής του νερού στα διάφορα έργα και τις διάφορες καλλιέργειες. Διαβεβαίωσε ότι τη νέα χρονιά θα κάνουν την κατανομή με τρόπο που να γίνεται ο διαχωρισμός μεταξύ επαγγελματιών και μη επαγγελματιών γεωργών, και ανάλογα με την καλλιέργεια, έτσι ώστε να είναι ομοιόμορφη η κατανομή, ανάλογα με την πηγή του νερού για κάθε έργο. Ωστόσο ότι η υλοποίηση αυτή θα γίνει νοουμένου ότι θα υπάρχουν αποθέματα νερού στα φράγματα.
Στο 12.9% το νερό στα φράγματα, μαζί με τη λάσπη
Αναφέροντας ότι η Κύπρος διανύει το 4ο έτος παρατεταμένης ανομβρίας, η εκπρόσωπος του ΤΑΥ ενημέρωσε ότι σήμερα τα αποθέματα νερού στα φράγματα είναι στο 12.9%, μαζί με τη λάσπη. «Έχουμε εγκρίνει κάποια μέτρα για μείωση της ποσότητας που έχει παραχωρηθεί για σκοπούς άρδευσης. Το 2023 – 2024 είχαμε μείωση 13% και το 2024 – 2025 18%. Αναμένουμε να δούμε τι θα γίνει για το νέο υδρολογικό έτος, ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η χρονιά», είπε.
Προτεραιότητα είναι η ύδρευση, τόνισε, για να αναφέρει ότι το ΤΑΥ κατάφερε να μην υπάρξουν περικοπές το καλοκαίρι, ακόμα και σε ώρες αιχμής. Στο τέλος της συζήτησης, αναπάντητο έμεινε το ερώτημα του εκπροσώπου των θερμοκηπιούχων, «αν δεν βρέξει φέτος, ποια θα είναι η στρατηγική του ΤΑΥ για τους γεωργούς;» Επισκίασαν τα σχόλια προβληματισμού μερίδας βουλευτών για την ύπαρξη στρατηγικής και η συνεδρίαση έληξε.
Το ΤΑΥ διαβεβαίωσε ότι τη νέα χρονιά θα κάνει την κατανομή νερού με τρόπο που να γίνεται ο διαχωρισμός μεταξύ επαγγελματιών και μη επαγγελματιών γεωργών, και ανάλογα με την καλλιέργεια. Ωστόσο ότι η υλοποίηση αυτή θα γίνει νοουμένου ότι θα υπάρχουν αποθέματα νερού στα φράγματα.
Το ΥΠΟΙΚ εισηγείται επιχορήγηση ηλεκτρικών αυτοκινήτων για γεωργούς
Εκτός από το υδατικό, άλλα προβλήματα, τα οποία απασχολούν τους θερμοκηπιούχους είναι η ακριβή ηλεκτρική ενέργεια, καθιστώντας πολύ δαπανηρή τη λειτουργία ατομικών μονάδων αφαλάτωσης, τα έξοδα αγροτικού πετρελαίου, η εγκατάλειψη ξένων εργατών και ο ανταγωνισμός με τα εισαγόμενα προϊόντα, τον οποίο χαρακτηρίζουν αθέμιτο, καθώς, όπως είπαν, για τα εισαγόμενα τα εργατικά έξοδα, όπως και για λιπάσματα, βρίσκονται στο 10% του κόστους για τον Κύπριο γεωργό.
Από πλευράς Υπουργείου Γεωργίας λέχθηκε ότι δεν μπορούν να απαγορευτούν οι εισαγωγές, διότι η αγορά είναι ελεύθερη. Επίσης τονίστηκε ότι είναι διαχρονικό το αίτημα των γεωργών για επιχορήγηση του πετρελαίου κίνησης, ωστόσο το Υπουργείο Οικονομικών είναι αρνητικό. Εξαίρεση είναι οι επαγγελματίες μελισσοκόμοι, για τους οποίους υπάρχει ειδικό σχέδιο, διότι ασκούν νομαδική μελισσοκομία, και οι γεωργοί σε ορεινές περιοχές. Τονίστηκε ότι την ίδια ώρα το Υπουργείο Οικονομικών έχει εισηγηθεί όπως το Υπουργείο Γεωργίας επιχορηγεί στους αγρότες την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Σε σχέση με τις εγκαταλείψεις ξένων εργατών, το Τμήμα Γεωργίας βλέπει βελτίωση της εικόνας, χωρίς να έχει εξαλειφθεί το πρόβλημα.
