Η επιτακτική ανάγκη αναθεώρησης του πλαισίου αδειοδότησης φωτοβολταϊκών πάρκων σε γεωργική γη και συγκεκριμένα της εντολής του υπουργού Εσωτερικών του 2024, η οποία εκδόθηκε για φραγμό στην ανεξέλεγκτη χωροθέτηση των έργων, τονίστηκε την Πέμπτη στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, όπου έγινε λόγος για «παραθυράκια» σε αυτή, τα οποία επιτρέπουν τη διείσδυση των ΑΠΕ σε βάρος της γόνιμης γεωργικής γης. Αφορμή στάθηκε η συζήτηση της επικείμενης εκρίζωσης αιωνόβιων κυπαρισσιών και ελαιόδεντρων και η ενδεχόμενη παραβίαση της πολεοδομικής νομοθεσίας, από την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 26 MW με μονάδες αποθήκευσης 16 MW/32 MWh στην κοινότητα Αλέκτορας της επαρχίας Λεμεσού. Πρόκειται για τέσσερις αιτήσεις από την ίδια εταιρεία, οι οποίες απορρίφθηκαν από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, παρά τη θετική γνωμοδότηση του Τμήματος Περιβάλλοντος τον περασμένο Ιούλιο, στο οποίο οι βουλευτές άσκησαν έντονη κριτική, καταλογίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι φάνηκε να μην υπηρετεί τον σκοπό που θα έπρεπε να υπηρετεί, δηλαδή την προστασία του περιβάλλοντος. Πρέπει να σημειωθεί ότι στη συνέχεια και πριν την απόφαση της Πολεοδομίας, το Τμήμα Περιβάλλοντος εισηγήθηκε όπως το έργο να μην προχωρήσει, εφόσον δεν έχει ακόμα σχεδιαστεί η σύνδεσή του με το ηλεκτρικό δίκτυο και δεν έχουν εξεταστεί οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των απαραίτητων υποδομών, ωστόσο οι βουλευτές εξέφρασαν απορία που το Τμήμα δεν εξέφρασε αρνητική γνωμάτευση για άλλους λόγους, αλλά μόνο για τη σύνδεση του έργου με το δίκτυο της ΑΗΚ.
Η περίπτωση των μικρών φωτοβολταϊκών
Ιδιαίτερα έντονος για το διάτρητο της εντολής του Υπουργού Εσωτερικών ήταν ο επίτροπος Αγροτικών Πληρωμών, Ανδρέας Κυπριανού. Διερωτώμενος πώς για το τεμάχιο στην Αλέκτορα προέκυψε η θετική γνωμάτευση του Τμήματος Περιβάλλοντος, όταν στην Επιτροπή Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΕΠΕ), σημαντικοί φορείς ήταν αρνητικοί, σημείωσε ότι η απάντηση είναι τα «παραθυράκια» στην εντολή του Υπουργού Εσωτερικών. Ενδεικτικά αναφέρθηκε στην εξαίρεση των μικρών φωτοβολταϊκών από τις περιοχές αποκλεισμού που όρισε η εντολή, για να τονίσει ότι δεν υπάρχει περιορισμός ως προς το πόσες αιτήσεις μπορεί να υποβάλει κάποιος ιδιοκτήτης. «Υπήρχε περίπτωση όπου ένας ιδιοκτήτης υπέβαλε 10 διαφορετικές αιτήσεις σε περιοχές αποκλεισμού, σε 10 διαφορετικά τεμάχια, χωρίς να υπάρχει πρόνοια στην εντολή, που να περιορίζει αυτό το θέμα», συμπλήρωσε ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας.
Διαβάστε επίσης: Μαίνεται ο πόλεμος για φωτοβολταϊκά πάρκα σε γεωργική γη
Τα αγροφωτοβολταϊκά το νέο «παράθυρο»
Την ίδια ώρα ο κ. Κυπριανού προειδοποίησε ότι τα αγροφωτοβολταϊκά πάρκα θα είναι το νέο «παράθυρο» για να συνεχίσει η καταπάτηση γεωργικής γης. Σε αυτό το σημείο ενημέρωσε για την περίπτωση εταιρείας φωτοβολταϊκών, η οποία στα πλαίσια εκπόνησης περιβαλλοντικής μελέτης ενημέρωσε το Γραφείο του για την πρόθεσή της να δημιουργήσει αγροφωτοβολταϊκό πάρκο στην περιοχή Ποταμιάς Λευκωσίας. Μετά από έλεγχο λειτουργών του Γραφείου, διαπιστώθηκε ότι το τεμάχιο ήταν καλλιεργημένο με σιτάρι, καλλιέργεια η οποία δεν ποτίζεται. Εδώ ο κ. Κυπριανού έκανε λόγο για διαστρέβλωση της έννοιας του «αγροτοφωτοβολταϊκού πάρκου». Είναι για τις ανάγκες ρεύματος του γεωργού (άντληση νερού για να ποτίσει με έξυπνα συστήματα άρδευσης, για ψυγεία αποθήκευσης προϊόντων), τόνισε και όχι για να χρησιμοποιεί το 1% της ενέργειας που θα παράγεται και την υπόλοιπη να την πουλά. «Για αυτό πρέπει να γίνει ένα πολύ σοβαρό ξεκαθάρισμα στην εντολή του υπουργού, στην οποία στις περιοχές αποκλεισμού δεν συμπεριλαμβάνει την ύπαιθρο και τις γεωργικές καλλιέργειες, και νομίζω υπάρχει αυτή η πρόθεση, όπως επίσης και για τα αγροτοφωτοβολταϊκά», είπε.
Εκκρεμούν σήμερα πέραν των 100 αιτήσεων για δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων. Όπως λέχθηκε στη Βουλή, τα ήδη κατασκευασμένα φωτοβολταϊκά πάρκα εκπληρώνουν τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι το 2030 και το 2050.
Κρατική ή νομοθετική ρύθμιση
Σύμφωνα με τον κ. Κυπριανού, στο τέλος της ημέρας είτε θα πρέπει να ρυθμίσει το θέμα το κράτος είτε θα πρέπει να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση από τη Βουλή. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, ο οποίος ενέγραψε για συζήτηση την περίπτωση στην Αλέκτορα, έθεσε το θέμα να πάρουν οι βουλευτές νομοθετική πρωτοβουλία, ώστε οι εντολές του υπουργού να γίνουν νόμοι, για να υπάρχουν όρια στα οποία θα κινούνται τα κρατικά τμήματα τα οποία εμπλέκονται στις αδειοδοτήσεις. Μάλιστα ζήτησε να γραφτεί ως θέμα συζήτησης η εντολή του υπουργού, με την παρουσία των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων, ώστε να καταθέσουν εισηγήσεις. Τότε, είπε, θα μπορούν να κρίνουν και οι βουλευτές αν θα πρέπει προχωρήσουν με πρόταση νόμου. Πάντως, όπως λέχθηκε στη συνεδρίαση, ήδη κάποιοι βουλευτές εργάζονται για την κατάθεση προτάσεων νόμου, οι οποίες θα αντιμετωπίζουν την υπερσυσσώρευση έργων ΑΠΕ σε γεωργική γη.
Υπέρ της ανάγκης αλλαγών στην εντολή του υπουργού Εσωτερικών τάχθηκαν και τα Τμήματα Γεωργίας και Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, αλλά και η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας του Υπουργείου Εσωτερικών. Η τελευταία ανέφερε ότι ενημέρωσε σχετικά τον υπουργό Εσωτερικών, ενώ ο εκπρόσωπος από το Τμήμα Περιβάλλοντος ανέφερε ότι δημιουργήθηκε επιτροπή από τα συναρμόδια κυβερνητικά τμήματα, η οποία συλλέγει την ενημέρωση για τα σημεία της εντολής του υπουργού Εσωτερικών που χρήζουν αναθεώρησης, ώστε να τη δώσει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Όπως λέχθηκε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Εσωτερικών, ήδη κάποιοι βουλευτές εργάζονται για την κατάθεση προτάσεων νόμου, για να αντιμετωπιστεί η υπερσυσσώρευση έργων ΑΠΕ σε γεωργική γη.
Υπερκαλύφθηκαν οι ευρωπαϊκές υποχρεώσεις μέχρι 2030 και το 2050
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του περιβαλλοντικού ιδρύματος Terra Cypria, Κλείτο Παπαστυλιανού, εκκρεμούν σήμερα πέραν των 100 αιτήσεων για δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων. «Τα ήδη κατασκευασμένα φωτοβολταϊκά πάρκα εκπληρώνουν τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι το 2030 και τα ήδη αδειοδοτημένα φωτοβολταϊκά γεωργικά πάρκα, εκπληρώνουν τους στόχους μέχρι το 2050. Συνεπώς δεν τίθεται, κατά τη γνώμη μας, ζήτημα πλέον διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος και εκπλήρωσης εθνικών στόχων έναντι της κοινοτικής νομοθεσίας», σημείωσε.
«Η παραγωγή στην Κύπρο από φωτοβολταϊκά πάρκα έχει ξεπεράσει σε ισχύ τα 1000 μεγαβάτ. Οι συνολικές ανάγκες της Κύπρου σε ηλεκτροδότηση κατά τον μήνα Αύγουστο, όπου θεωρητικά γίνεται η μεγαλύτερη κατανάλωση, είναι 1300 μεγαβάτ. Έχουμε υπερκαλύψει τις υποχρεώσεις μας προς την ΕΕ. Τις έχουμε πενταπλασιάσει. Μιλάμε για 80% ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ», είπε ο κ. Κυπριανού.
«Η καμένη γη, όταν βρέξει θα πρασινίσει ξανά, τα σεληνιακά τοπία που δημιουργούνται στη βάση συμφερόντων, ούτε θα δουν ξανά βλάστηση ούτε θα πρασινίσουν ξανά. Η καταστροφή της υπαίθρου, η οποία γίνεται στην Κύπρο είναι πρωτοφανής και έχει μόνο μία βάση, το συμφέρον», είπε εξάλλου ο επίτροπος.
