Η οδός Τρικούπη, στο κέντρο της εντός των τειχών Λευκωσίας, παραδόθηκε ανανεωμένη και φωτεινή στο κοινό, ύστερα από πολυετή έργα ανάπλασης που αλλάζουν ριζικά την εικόνα του ιστορικού πυρήνα. Το νέο αστικό τοπίο δεν είναι απλώς αισθητική αναβάθμιση. Είναι μια δήλωση για το πώς η πρωτεύουσα μπορεί να γίνει ξανά ανθρώπινη, λειτουργική και φιλόξενη. Η ανάπλαση εντάχθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027», με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και έχει στόχο την ουσιαστική αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος.
Η νέα Τρικούπη συνδυάζει το παλιό με το νέο: πεζοδρόμια ισόπεδα με το οδόστρωμα για εύκολη πρόσβαση, σύγχρονο φωτισμό, υπόγεια δίκτυα κοινής ωφελείας, νέα δεντροστοιχία και ανανεωμένες όψεις κτηρίων που αποκαλύπτουν την αρχιτεκτονική κληρονομιά της περιοχής.
Το έργο εκτείνεται από την πλατεία Δημαρχίας έως τον κυκλικό κόμβο του «ΟΧΙ», μια διαδρομή που φιλοξενεί δεκάδες μικρές επιχειρήσεις και εργαστήρια, πολλά από τα οποία ανήκουν σε νέους δημιουργούς. Η περιοχή αναδεικνύεται έτσι σε έναν πυρήνα δημιουργικών επιχειρήσεων, που φιλοδοξεί να συνδυάσει το εμπόριο, την τέχνη και την κοινωνική ζωή μέσα στα τείχη.
Από πεζοδρόμια μέχρι δίκτυα
Η τεχνική πλευρά του έργου, με προϋπολογισμό €4,2 εκατ. συν ΦΠΑ, ήταν εξίσου απαιτητική. Στο πλαίσιο του σχεδιασμού έγιναν εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης όψεων σε 51 τεμάχια, ανάμεσά τους 17 διατηρητέα κτήρια. Τα πεζοδρόμια και ο δρόμος κατασκευάστηκαν σε ενιαίο επίπεδο, με επένδυση από γρανιτόλιθο, ενώ δημιουργήθηκαν πέντε νέες διαβάσεις πεζών και εφαρμόστηκαν νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις. Παράλληλα, εγκαταστάθηκε σύγχρονο δίκτυο φωτισμού, νέο αποχετευτικό σύστημα και υπόγεια δίκτυα υπηρεσιών κοινής ωφελείας, που απαλλάσσουν τον δρόμο από καλώδια και σωλήνες. Νέος αστικός εξοπλισμός, παγκάκια, κάδοι, στάσεις και δεντροστοιχίες συμπληρώνουν την εικόνα μιας οδού που καλεί τους κατοίκους και τους επισκέπτες να την περπατήσουν ξανά. Το έργο προκηρύχθηκε τον Νοέμβριο του 2021 και ολοκληρώθηκε εντός των χρονοδιαγραμμάτων, με τον Δήμο Λευκωσίας να τονίζει πως πρόκειται για «ένα ακόμη βήμα προς μια πιο ανθρώπινη, προσβάσιμη και βιώσιμη πρωτεύουσα».
Μια πόλη που αλλάζει όψη
Η Τρικούπη δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Τα τελευταία χρόνια η Λευκωσία αλλάζει ραγδαία, όχι μόνο στην όψη, αλλά και στον τρόπο που ο δημόσιος χώρος νοείται. Από την πλατεία Ελευθερίας, που άνοιξε νέους ορίζοντες συνδεσιμότητας, μέχρι την πεζοδρομημένη Ευαγόρου, το εμπορικό τρίγωνο Στασικράτους-Ζήνωνος-Μακαρίου και τον εξωραϊσμό της Λαϊκής Γειτονιάς, η πρωτεύουσα ανασυντάσσεται βήμα-βήμα γύρω από έναν κοινό άξονα: την επιστροφή της ζωής στο κέντρο. Την ίδια στιγμή, η ανάπλαση του παλιού ΓΣΠ δημιουργεί μια νέα αναφορά για τον αστικό πολιτισμό και την ψυχαγωγία, ενώ η Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2025, θα συνδέσει λειτουργικά το νέο με το ιστορικό κομμάτι της πόλης, δημιουργώντας ένα συνεχές δίκτυο αναβαθμισμένων χώρων.
Λήδρας-Ονασαγόρου στο επόμενο κύμα
Το 2026, η ανανέωση μεταφέρεται στο πιο εμβληματικό δίδυμο της πρωτεύουσας, δηλαδή τις οδούς Λήδρας και Ονασαγόρου. Ο Δήμος Λευκωσίας προγραμματίζει την ανάπλαση των προσόψεων των κτηρίων στις δύο αυτές οδούς, με στόχο να δώσουν «αέρα ανανέωσης» στο εμπορικό και τουριστικό τους προφίλ. Η παρέμβαση θα περιλαμβάνει αισθητικές και λειτουργικές παρεμβάσεις, ώστε να διατηρηθεί ο ιστορικός χαρακτήρας αλλά και να ενισχυθεί η συνολική εικόνα των δρόμων. Πέρα από τις προσόψεις, το μεγάλο στοίχημα θα είναι η αλλαγή της συνολικής εικόνας των δύο οδών. Ο δήμος σχεδιάζει -μετά το πέρας της αλλαγής στις προσόψεις των κτηρίων- να ξεκινήσει διάλογο με τους καταστηματάρχες, επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες καφεστιατορίων, ώστε να συνδιαμορφωθεί μια κοινή πρόταση για την αισθητική, τη λειτουργικότητα και την ταυτότητα των δρόμων. Ο στόχος είναι σαφής: να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που θα σέβεται την ιστορία αλλά θα εξυπηρετεί και τη σύγχρονη ζωή της πόλης.
Η Λευκωσία δείχνει να περνά, επιτέλους, από το στάδιο της διατήρησης στο στάδιο της επαναδιεκδίκησης του δημόσιου χώρου. Οι δρόμοι, οι πλατείες και τα κτήρια της παλιάς πόλης παύουν να είναι παγωμένα μνημεία και ξαναγίνονται χώροι καθημερινότητας. Και όσο η μία γειτονιά μετά την άλλη ανανεώνονται, η πρωτεύουσα αρχίζει να ξαναβρίσκει τον ρυθμό της.
Να ξαναδώσουμε ζωή στην πόλη
Μιλώντας στον «Π», ο δήμαρχος Λευκωσίας, Χαράλαμπος Προύντζος, ανέφερε αρχικά ότι «η ολοκλήρωση της ανάπλασης της οδού Τρικούπη αποτελεί ακόμη ένα ουσιαστικό βήμα στην προσπάθειά μας να ξαναδώσουμε ζωή στην εντός των τειχών πόλη. Το έργο αγκαλιάζεται σταδιακά από τους κατοίκους, τους επαγγελματίες και τους επισκέπτες, γιατί άλλαξε ριζικά την εικόνα και την αίσθηση του χώρου». Σύμφωνα με τον δήμαρχο, το έργο αυτό είναι μια απόδειξη ότι όταν ο δημόσιος χώρος σχεδιάζεται με σεβασμό, μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς και συνάντησης για όλους. Στόχος, όπως εξηγεί ο κ. Προύντζος, είναι «να συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό και μέχρι το τέλος του 2025 που ολοκληρώνεται η ανάπλαση της Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, να ενώσει λειτουργικά τα νέα έργα με τον ιστορικό πυρήνα». Με τη Λευκωσία να προσπαθεί -θα έλεγε κάποιος- να βρει ξανά τα πατήματά της, περνώντας προηγουμένως από σειρά περιπετειών λόγω της πανδημίας και των έργων που γίνονταν, ο δήμαρχος της πόλης παρουσιάζεται αισιόδοξος, σημειώνοντας ότι «βήμα με βήμα, οικοδομούμε μια πιο φιλική, βιώσιμη και όμορφη Λευκωσία, μια πρωτεύουσα που ξαναβρίσκει την ταυτότητά της, αλλά την ίδια στιγμή θυμίζει και μια ευρωπαϊκή πόλη, ως οφείλει». Στη μεγάλη εικόνα της πρωτεύουσας, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι εξίσου σημαντικό να προσθέσουμε «τις πρώτες μας φοιτητικές εστίες που ολοκληρώθηκαν και αρχές Νοεμβρίου θα υποδεχθούν τους πρώτους φοιτητές στο ιστορικό κέντρο». Την ίδια περίοδο, σημειώνει, ξεκινά τη λειτουργία του και το Παράρτημα του ΕΚΠΑ στην Κύπρο, ενώ άλλες 250 περίπου ιδιωτικές εστίες βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως και αριθμός τουριστικών καταλυμάτων.
