Σε μια εποχή που όλοι διψούν για σύνδεση, τα νεο-τάντρα δίκτυα υπόσχονται θεραπεία και σεξουαλική απελευθέρωση. Ωστόσο, αναφορές των Μέσων Ενημέρωσης από όλο τον κόσμο, καθώς και μαρτυρίες πρώην συμμετεχόντων ή και εκπαιδευτών, που αυτοαποκαλούνται «επιζώντες», υποδηλώνουν ότι πίσω από τη γλώσσα της πνευματικότητας και της αγάπης μπορεί κανείς να βρεθεί εκτεθειμένος ή ακόμα και σοβαρά κακοποιημένος.
Η ISTA είναι μια σχολή παραδοσιακών διδασκαλιών όπως είναι η τάντρα, περιλαμβάνει διαλογισμό, τελετουργίες και σωματικές και ενεργειακές ασκήσεις με στόχο τη σύνδεση σώματος, ενέργειας και πνεύματος. Σε μια πιο δυτικοποιημένη ανάγνωση, η τάντρα συχνά ταυτίζεται με πρακτικές «συνειδητής σεξουαλικότητας» ή «ιερού σεξ».
Βρίσκεται λοιπόν στην Κύπρο, σε γνωστό παραθαλάσσιο ξενοδοχείο της Πάφου, και υπόσχεται μαγεία, μεταμόρφωση και βαθιά σύνδεση. Από τις 12 έως τις 16 Νοεμβρίου, η οργάνωση διοργάνωσε το πρώτο διεθνές ISTA Φεστιβάλ σε γνωστό ξενοδοχείο, με τον τίτλο «Πέντε ημέρες μαγείας δίπλα στη θάλασσα».
Το φεστιβάλ, που είχε sold out, προσέλκυσε πλήθος συμμετεχόντων που αναζητούσαν μεταμόρφωση κοντά στη θάλασσα, προσφέροντας εκστατική μουσική, χορό, τελετές, εργαστήρια και την ευκαιρία να γνωρίσουν και να εκπαιδευτούν με την παγκόσμια κοινότητα ISTA. Αμέσως μετά, ξεκίνησε το Επίπεδο 1 Εκπαίδευσης – Spiritual Sexual Shamanic Experience (SSSex), που διήρκεσε έως τις 25 Νοεμβρίου… επίσης sold out.
Το προωθητικό υλικό περιλάμβανε την εξερεύνηση της αυτοαγάπης, των ορίων, της συναισθηματικής απελευθέρωσης, διαλογισμό, αναπνοές, σαμανικά εργαλεία και τελετές σεξουαλικής κάθαρσης. Μια καλή ευκαιρία, δηλαδή, για επανασύνδεση με τον εαυτό, ενδυνάμωσης και «επιστροφής στην αγάπη».
Στην Κύπρο, μια μικρή κοινωνία όπου οι ειδήσεις διαδίδονται γρήγορα, η άφιξη της ISTA στην περιοχή Πάφου προκάλεσε περιέργεια, σύγχυση και χιούμορ. Τοπικά Μέσα σατίρισαν το «μυστηριώδες φεστιβάλ σεξουαλικότητας δίπλα στη θάλασσα». Ωστόσο, ένα email στον «Πολίτη» παρουσίασε την εικόνα κάπως αλλιώς: Η οργάνωση αντιμετωπίζεται διεθνώς με σοβαρές κατηγορίες, όπως σεξουαλικό εξαναγκασμό, ψυχολογική χειραγώγηση, τραύμα, με δυναμικές σέχτας (cult) υπό το πρόσχημα της «ιερότητας της σεξουαλικότητας» και της «πνευματικής θεραπείας».
Το email επικαλέστηκε διεθνή μέσα ενημέρωσης και μαρτυρίες θυμάτων, αναφέροντας πως οι πρακτικές της ISTA περιλαμβάνουν πίεση σε συμμετέχοντες για σεξουαλικές πράξεις και αμφιλεγόμενες τελετές, καθώς και ότι υπήρξαν περιπτώσεις που παρενέβησαν οι Αρχές σε ΗΠΑ και Ταϊλάνδη.
Ειδικοί σε cults
Στο Ισραήλ, τα γεγονότα της ISTA δέχθηκαν έντονη κριτική από το Ισραηλινό Κέντρο για Θύματα Cult (The Israeli Center for Cult Victims) και ειδικούς όπως ο δρ Steven Hassan, ο οποίος προειδοποίησε για τις μεθόδους της οργάνωσης. Η πλήρης απάντηση της ISTA είναι διαθέσιμη στον ιστότοπό της.
Ο δρ Hassan, επαγγελματίας ψυχικής υγείας με πάνω από 45 χρόνια εμπειρίας στη μελέτη της αυταρχικής επιρροής, ίδρυσε το Freedom of Mind Resource Center, συνέγραψε σημαντικά βιβλία για τις δυναμικές των cults και ανέπτυξε τα μοντέλα BITE και Influence Continuum. Η ISTA ανέφερε ότι συμβουλεύτηκε έγκυρες πηγές σχετικά με cults κατά την απάντηση στις κατηγορίες και προσέφερε στον Dr. Hassan podcast με αμοιβή 150 δολάρια. Σύμφωνα με την ISTA, παρουσίασε το γεγονός ως προσπάθεια «δωροδοκίας», κάτι που η οργάνωση λέει ότι παρερμήνευσε τις προθέσεις της.
Η ISTA δηλώνει ότι ολοκλήρωσε διετή ανασκόπηση των αξιών και των προτύπων της και παραμένει ανοιχτή σε εποικοδομητικό διάλογο, ελπίζοντας ότι ο δρ Hassan θα συμμετάσχει σε μελλοντική συζήτηση για τη χρήση όρων cult.
O «Π» επικοινώνησε με την Cara Cordoni, πρώην συμμετέχουσα, η οποία ισχυρίζεται πως βίωσε χειραγώγηση και παραπλανητικές πρακτικές κατά τις εκπαιδεύσεις. Ανακάλυψε αναφορές βλάβης που εκτείνονται σε χρόνια και δεκάδες χώρες, ίδρυσε την ομάδα υπεράσπισης επιζώντων 3SC και αφιέρωσε πολύ χρόνο απαιτώντας λογοδοσία από την ίδια τη διοίκηση της ISTA. Όταν αυτή η προσπάθεια απέτυχε, μίλησε δημόσια.
«Το μοτίβο βλάβης είναι ξεκάθαρο. Οι άνθρωποι αξίζουν να γνωρίζουν το ιστορικό παραπόνων πριν εισέλθουν αναζητώντας θεραπεία και μεταμόρφωση», είπε.
Τι είναι η ISTA
Η ISTA προέκυψε από τον Sedona Temple, που ίδρυσε ο Robert «Baba Dez» Nichols το 2002. Ο ναός έπεσε σε έφοδο από τις Αρχές το 2011. Η ISTA θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες νεο-τάντρα οργανώσεις, με 15.000 συμμετέχοντες παγκοσμίως. Φεστιβάλ και εκπαιδευτικά γεγονότα συνεχίζουν να προσελκύουν όσους αναζητούν προσωπική ανάπτυξη, σεξουαλική απελευθέρωση και πνευματική σύνδεση. Ωστόσο, πρώην συμμετέχοντες, που αυτοπροσδιορίζονται ως «επιζώντες», προειδοποιούν ότι η ένταση του περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με ασαφή όρια και πιθανή χειραγώγηση, εγείρει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας και ενημερωμένης συγκατάθεσης.
Η εμπειρία της Cara Cordoni
Η Cordoni τόνισε ότι ο στόχος είναι να ευαισθητοποιηθούν οι άνθρωποι και να βοηθηθούν όσοι ένιωσαν θύματα. «Το μοντέλο δεν είναι ασφαλές και οι άνθρωποι που το διευθύνουν δεν είναι ασφαλείς, κατά τη γνώμη μου», λέει. Η ίδια βίωσε έναν πρώιμο κανόνα που επέτρεπε σε δασκάλους να συμμετέχουν σε σεξουαλικές δραστηριότητες με μαθητές -κάτι που δημιούργησε ανισορροπία δύναμης.
Η εκπαίδευση ήταν σωματικά και συναισθηματικά έντονη, με εργαστήρια διάρκειας έξι ή περισσότερων ημερών, διαταραγμένο ύπνο και συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Οι ασκήσεις περιλάμβαναν τυχαία ζευγάρια, εργασίες που δοκίμαζαν τα όρια, ενώ όταν εξέφραζε ανησυχίες, την κατηγορούσαν ότι «δεν αναλαμβάνει ευθύνη» και ένιωθε απομονωμένη. Παράλληλα υπήρχε συνεχής πειρασμός να προχωρήσει στο επόμενο επίπεδο και να αποκτήσει βαθύτερη πνευματική πρόσβαση.
Το μοντέλο ISTA περιγράφεται ως LGATs (Large-Group Awareness Trainings), προκαλώντας «ντοπαμινεργικές» κορυφώσεις και συναισθηματική ευαλωτότητα, με φωνές, κλάματα και απελευθέρωση συναισθημάτων, που μερικές φορές μιμούνται υπομανία ή ψύχωση. Περιλάμβανε τελετές που μπορούσαν να είναι τραυματικές, με ζώα ή άλλες δραστηριότητες, έξω από τη ζώνη άνεσης των συμμετεχόντων.
Από την πλευρά της, η οργάνωση ισχυρίζεται ότι οι συμμετέχοντες είναι υπεύθυνοι για ό,τι βιώνουν, στην πράξη όμως πρόκειται για χειραγώγηση μεταμφιεσμένη σαν ενδυνάμωση.
Κατηγορίες
Εκτός Κύπρου, πρώην συμμετέχοντες κατέθεσαν αναφορές σε Ηνωμένο Βασίλειο, Λιθουανία και Ισραήλ για εξαναγκασμό και σεξουαλική κακοποίηση. Facebook groups τεκμηριώνουν εκατοντάδες παράπονα σχετικά με παραβιάσεις συγκατάθεσης και συναισθηματική κακοποίηση. Η 3SC συγκέντρωσε πάνω από 50 αναφορές βλάβης από ISTA και Highden (2008–2022), αποτυπώνοντας μοτίβα σεξουαλικού εξαναγκασμού, παραβίασης ορίων και προστασίας κατηγορουμένων.
Όπως ανέφερε η Cordoni στον «Π», η ISTA συνδέεται με τον Highden Temple στη Νέα Ζηλανδία, με ιδρυτή τον Bruce Lyon, πρώην κορυφαίο διδάσκοντα ISTA και σχεδιαστή Προγράμματος Επίπεδο 2. Τον Σεπτέμβριο 2024, ο πρώην ιδρυτής Dez κατηγόρησε δημοσίως το Highden για βιασμούς, τραύματα και αυτοκτονίες, κατηγορίες που αρνείται ο Lyon.
Η ιστορία της Lina
Έρευνα του New York Magazine ακολούθησε την εμπειρία της Lina, 32 ετών από το Βερολίνο, η οποία αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια Επίπεδο 2 στην Τουρκία, σε τελετή που -υποτίθεται- διερευνούσε τις σκοτεινές επιθυμίες, ένας άντρας τη διείσδυσε χωρίς συγκατάθεση. Οι διδάσκοντες περιέγραψαν την επίθεση ως μέρος της πνευματικής διαδικασίας, με αποτέλεσμα η Lina να αναπτύξει PTSD, κατάθλιψη και χρόνια αγχώδη διαταραχή.
Η ιστορία της εντάχθηκε σε online ομάδες επιζώντων όπως Tantra Not Trauma και 3SC, που έως το 2022 είχαν συγκεντρώσει δεκάδες αναφορές κακοποίησης, εκ των οποίων 30 σεξουαλικές ή φυσικές.
Στις κατηγορίες, η ISTA ισχυρίζεται ότι τα γεγονότα πραγματοποιήθηκαν εντός προφορικά συμφωνημένων ορίων, ότι τα πρωτόκολλα υποστηρίζουν τους συμμετέχοντες. Η ISTA αναφέρει ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη κάθε ανησυχία και επανεξετάζει τις διαδικασίες για την ελαχιστοποίηση βλάβης.
Και Κύπρος
Η φιλοξενία εκδηλώσεων της ISTA στην Κύπρο εγείρει ερωτήματα ηθικής και νομιμότητας. Οι διεθνείς καταγγελίες για εξαναγκασμό, σεξουαλική κακοποίηση και ασαφή συγκατάθεση τέμνονται με τους κυπριακούς νόμους, που απαγορεύουν σεξουαλικές πράξεις που επιτυγχάνονται μέσω χειραγώγησης ή κατάχρησης εξουσίας.
Εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας Κύπρου δήλωσε στον «Π» ότι οι Αρχές δεν ήταν ενήμερες για τις εκδηλώσεις και δεν μπορούν να γνωρίζουν για εκδηλώσεις που γίνονται σε ξενοδοχεία. Ωστόσο, πρόσθεσε, υπάρχει ευθύνη από τους διοργανωτές καθώς και από τους χώρους διεξαγωγής να διασφαλίσουν ότι τα γεγονότα στους χώρους τους δεν εκθέτουν τους συμμετέχοντες σε βλάβη. Επισήμανε επίσης ότι δεν επιτρέπεται η σφαγή ζώων σε όλους τους χώρους.
Ως εκ τούτου, η αστική ευθύνη, η ποινική συνέργεια και η παραβίαση κανονισμών αδειοδότησης χώρων φιλοξενίας θα μπορούσαν να προκύψουν εάν οι συμμετέχοντες εξαναγκάζονται ή βλάπτονται κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων.
Για τους υποψήφιους συμμετέχοντες, οι προειδοποιήσεις είναι σαφείς: ενημερωμένη συγκατάθεση, προσωπική ευθύνη και επίγνωση των δυναμικών εξουσίας είναι κρίσιμες για την πλοήγηση σε αυτό το αμφιλεγόμενο παγκόσμιο δίκτυο. Κι ας είναι τουλάχιστον η κυπριακή εμπειρία μια υπέροχη εβδομάδα δίπλα στη θάλασσα.
