Με καθοριστικό ρόλο στην επιτυχημένη εκστρατεία κατά της covid-19 και με σαφή προσανατολισμό στον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών υγείας, ο Κύπριος υφυπουργός Υγείας της ελληνικής κυβέρνησης, Μάριος Θεμιστοκλέους, μιλά στον «Π» για τη συνεργασία Κύπρου - Ελλάδας στους τομείς των μεταμοσχεύσεων και των φαρμάκων, την ενίσχυση του προγράμματος μεταφοράς ασθενών μεταξύ των δύο χωρών, την ευθεία αντιμετώπιση των λοιμώξεων και τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στο ιατρικό προσωπικό. Επίσης, απαντά για πρώτη φορά για το αν θα έβλεπε τον εαυτό του στον πολιτικό στίβο.
Δύο μήνες μετά τη συμφωνία με την Κύπρο, πού βρισκόμαστε στους τομείς μεταμοσχεύσεων, εκπαίδευσης προσωπικού και επάρκειας φαρμάκων;
Η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου δεν είναι απλώς διμερής, είναι στρατηγική, με ουσιαστική αξία για τους πολίτες των δύο χωρών. Το τελευταίο έτος υπάρχει εξαιρετική συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου . Έχουμε προχωρήσει σε υπογραφή νέων μνημονίων συνεργασίας αλλά και σε ανανέωση παλαιότερων που είχαν υπογράφει ακόμα και 40 χρόνια πριν. Ενδεικτικό αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής είναι ότι στον τομέα των μεταμοσχεύσεων είχαμε ήδη πετύχει ωφέλειες για Κύπριους και Έλληνες ασθενείς. Στον τομέα της φαρμακευτικής πολιτικής βρισκόμαστε στο στάδιο επεξεργασίας της νομοθεσίας, ενώ στηρίξαμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε με την πρόταση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για κοινές προμήθειες φαρμάκων. Παράλληλα, στον τομέα της εκπαίδευσης, είναι σημαντικό πως πλέον πτυχιούχοι ιατρικής που αναγνωρίζονται στην Ελλάδα θα μπορούν να αποκτήσουν τίτλο ειδικότητας και εξειδίκευσης στην Ελλάδα και θα μπορούν να καλύψουν μέρος ή ολόκληρο το χρόνο σε εκπαιδευτικά κέντρα της Κύπρου, με βάση τα ελληνικά πρότυπα. Ως Κύπριος, αισθάνομαι ότι αυτή η συνεργασία δεν είναι απλώς μια συμφωνία, είναι ένα ζωντανό παράδειγμα κοινής πολιτικής και αλληλοϋποστήριξης.
Έχει τεθεί επί τάπητος πρόγραμμα αποστολής ασθενών μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου;
Συνεργασία μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου στον τομέα αυτόν, με αντιμετώπιση περιστατικών από την Κύπρο σε νοσοκομεία της Ελλάδος γίνεται εδώ και χρόνια. Εργαζόμαστε συνεχώς για την ενίσχυση του τομέα αυτού, ώστε η μετακίνηση να είναι οργανωμένη, ασφαλής και ωφέλιμη για όλους.
Ποια είναι τα βασικά προβλήματα στον τομέα της υγείας σήμερα;
Ο τομέας της υγείας αντιμετωπίζει σήμερα προκλήσεις που δεν αφορούν απλώς τη λειτουργία του, αλλά την ίδια τη φυσιογνωμία του κράτους πρόνοιας. Το κύριο πρόβλημα είναι η ανάγκη οικοδόμησης ενός συστήματος που να υπηρετεί τον πολίτη με διαφάνεια και αξιοπιστία. Η διαχρονική αποσπασματικότητα στις πολιτικές υγείας έχει δημιουργήσει στρεβλώσεις που απαιτούν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό και όχι αποσπασματικές παρεμβάσεις. Η υγεία δεν είναι απλώς ένας τομέας δημόσιας πολιτικής. Είναι ο καθρέφτης του τρόπου που αντιλαμβάνεται το κράτος και την κοινωνική του αποστολή. Κι εμείς οφείλουμε να υπηρετήσουμε αυτή την αποστολή με σχέδιο, συνέπεια και πολιτικό θάρρος.
Λοιμώξεις: Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά;
Η αύξηση των λοιμώξεων, όπως καταγράφεται και από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, είναι ένα ανησυχητικό φαινόμενο, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ενδονοσοκομειακές. Στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις το «κλειδί» είναι η πρόληψη μέσω αυστηρών πρωτοκόλλων υγιεινής, η επαρκής στελέχωση και εκπαίδευση του προσωπικού, η παρακολούθηση με συστήματα επιτήρησης και η διαρκής αξιολόγηση των αντιμικροβιακών πρακτικών. Οι υγειονομικές μονάδες πρέπει να ενισχυθούν όχι μόνο με υλικά μέσα, αλλά και με κουλτούρα ασφαλείας και λογοδοσίας, και εκεί έχουμε στρέψει τις παρεμβάσεις μας.
Ένα μεγάλο ποσοστό γιατρών του ΓεΣΥ είναι εξ Ελλάδος. Είναι πρόβλημα ή ευκαιρία;
Η παρουσία Ελλαδιτών γιατρών στην Κύπρο είναι ένα σαφές μήνυμα ότι το επιστημονικό μας προσωπικό είναι υψηλού επιπέδου και αναγνωρισμένο διεθνώς. Είναι όμως και ένα κάλεσμα ευθύνης. Στην Ελλάδα, μετά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, έχουμε πετύχει σήμερα να έχουμε τους περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, προφανώς όμως δεν έχουμε καλύψει όλα τα κενά και τις ελλείψεις. Εργαζόμαστε ώστε το εθνικό μας σύστημα να προσφέρει επαγγελματική προοπτική και ηθική ικανοποίηση σε κάθε νέο επιστήμονα, είτε αποφασίσει να εργαστεί στην Ελλάδα, είτε την Κύπρο. Την ίδια στιγμή δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως πως αρκετοί είναι και οι γιατροί από την Κύπρο που έχουν έρθει να εργαστούν στην Ελλάδα.
Τι αλλαγές φέρνει στην ιατρική η Τεχνητή Νοημοσύνη;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί το επόμενο μεγάλο κεφάλαιο στην υγειονομική επανάσταση. Δεν υποκαθιστά τον γιατρό αλλά τον ενισχύει. Προβλέπει, αναλύει, υποστηρίζει. Οφείλουμε όμως να προετοιμάσουμε το ανθρώπινο δυναμικό μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα. Δεν πρέπει να φοβόμαστε την πρόοδο, αλλά πρέπει να τη διαμορφώσουμε με όρους ηθικής, επιστημονικής ευθύνης και δημοσίου συμφέροντος. Είναι βέβαιο πως η Τεχνητή Νοημοσύνη σε λίγα χρόνια θα αλλάξει πολλά πεδία της ζωής μας όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.
Η σχέση με την Κύπρο
Πώς αποφασίσατε να μην επιστρέψετε στην Κύπρο και ποιος είναι ο επόμενος προσωπικός σας στόχος στην πολιτική;
Η απόφαση να μην επιστρέψω στην Κύπρο δεν ήταν εύκολη. Όμως, σε κάθε σταθμό της ζωής μου, η οικογένεια και τα παιδιά μου υπήρξαν το πρώτο και καθοριστικό κριτήριο. Η καθημερινότητά μας, το σχολείο των παιδιών, οι φίλοι και οι δεσμοί που έχουμε χτίσει όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα, δημιούργησαν ένα περιβάλλον σταθερότητας και ασφάλειας που δεν ήθελα να διαταράξω.
Αυτή τη στιγμή, είμαι απόλυτα προσηλωμένος στο έργο μου στο Υπουργείο Υγείας. Η υγεία δεν είναι απλώς ένας τομέας πολιτικής, είναι ο πυρήνας της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας και της αξιοπρέπειας των πολιτών. Είναι ο τομέας στον οποίο ο πολίτης κρίνει πιο άμεσα και πιο αυστηρά την ικανότητα του κράτους να σταθεί δίπλα του. Πιστεύω στην πολιτική που έχει συνέπεια και διάρκεια. Δεν αντιμετωπίζω την ενασχόληση με τα κοινά ως αυτοσκοπό, αλλά ως μια μορφή διαρκούς προσφοράς και κάθε επόμενο βήμα οφείλει να είναι προϊόν πολιτικής ωρίμανσης, διαλόγου και ειλικρίνειας απέναντι στους πολίτες.
