Τα μαλλιά ίσως είναι το πιο πολυτελές ανθρώπινο χαρακτηριστικό – και σίγουρα ένα από τα πιο εμμονικά. Τα κουρεύουμε, τα βάφουμε, τα ισιώνουμε, τα πλέκουμε. Τα διαμορφώνουμε για να αντανακλούν την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, δαπανώντας περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως παγκοσμίως για τη φροντίδα τους.
«Όλοι έχουν εμμονή με τα μαλλιά τους, ακόμα κι αν δεν το παραδέχονται», λέει η ανθρωπολόγος Nina Jablonski από το Penn State University.
Τα μαλλιά είναι κάτι παραπάνω από αισθητική. Αποτελούν σημάδι ηλικίας, κοινωνικής θέσης και αναπαραγωγικής καταλληλότητας. Κι όμως, έπαιξαν και κρίσιμο ρόλο στην επιβίωση των πρώτων ανθρώπων, προστατεύοντας τα αναπτυσσόμενα μυαλά τους από τον καυτό ήλιο της σαβάνας.
«Υπάρχουν γυμνά θηλαστικά και τριχωτά θηλαστικά – αλλά μόνο εμείς είμαστε τα περίεργα πλάσματα με γυμνό σώμα και μαλλιά στο κεφάλι», λέει η Tina Lasisi, εξελικτική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
Η Jablonski και η Lasisi ανακάλυψαν πως οι ανθρώπινοι θύλακες τριχών μπορούν να παραμένουν στη φάση ανάπτυξης έως και 7 χρόνια – πολύ περισσότερο από κάθε άλλο θηλαστικό. Αυτό το χαρακτηριστικό πιθανώς εξελίχθηκε πριν 2 εκατομμύρια χρόνια, με την εμφάνιση του Homo erectus, όταν οι πρόγονοί μας απέβαλαν το σώμα τους από τρίχες και άρχισαν να ιδρώνουν για θερμορύθμιση.
Αλλά τι συνέβη με το κεφάλι; Τα μαλλιά στο κρανίο - ειδικά τα σφιχτά σγουρά και σκουρόχρωμα - δημιούργησαν κενά αέρα που μείωναν την απορρόφηση θερμότητας και αύξαναν την απώλεια της. Έτσι, ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια του σώματος έχανε τρίχες, το κεφάλι διατήρησε και εξελίξε τα μαλλιά του ως μια μορφή προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία και την υπερθέρμανση του εγκεφάλου.
«Τα μαλλιά λειτουργούν σαν φυσικό “κόλπο”», αναφέρει ο καθηγητής Maksim Plikus από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Με τη βελτιωμένη διαχείριση της θερμότητας, οι πρόγονοί μας μπορούσαν να περπατούν περισσότερο, να κυνηγούν αποτελεσματικά και, τελικά, να αναπτύξουν μεγαλύτερους εγκεφάλους – το χαρακτηριστικό-ορόσημο του σύγχρονου ανθρώπου.
Σήμερα, κάθε κεφάλι έχει περίπου 100.000 τρίχες, με κάθε μία να εξαρτάται από τη διάρκεια της φάσης ανάπτυξης (αναγέννηση). Η τριχόπτωση συμβαίνει όταν αυτή η φάση μικραίνει ή όταν ο θύλακας μένει σε αδράνεια.
Η νέα έρευνα μπορεί να οδηγήσει σε θεραπείες τριχόπτωσης, που θα «ενεργοποιούν» ξανά τα τριχοθυλάκια, όπως κάνουμε με την επανεκκίνηση ενός υπολογιστή.
Για όσους, πάντως, δεν έχουν μαλλιά, η Lasisi έχει μια πιο άμεση συμβουλή: «Σας παρακαλώ, για όνομα του Θεού – φορέστε ένα καπέλο».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal / lifo.gr
